آشنایی با رشته حقوق؛ گرایش‌ها و بهترین فرصت‌های شغلی

ستاره | سرویس علوم – محبوبیت رشته حقوق شاید از آن‌جا ناشی شود که این رشته‌‌ تحصیلی نسبت به سایر رشته‌های شاخه‌ علوم انسانی از بازار کار بهتری برخوردار است. از همین رو همواره تعداد قابل توجهی از رتبه‌های برتر کنکور در شاخه‌ علوم انسانی به سمت این رشته جذب می‌شوند. در ادامه نگاه نزدیک‌تری به این رشته تحصیلی می‌اندازیم.

در رشته حقوق، درون گرا نباشید، پشت ابرها قایم نشوید!

البته کسانی که قصد ادامه‌ی تحصیل در رشته حقوق را دارند باید پتانسیل‌ها و توانایی‌هایشان را بشناسند و بی‌‌مقدمه و بدون سنجیدن جوانب تصمیمات خود به سمت تحصیل در این رشته نروند. چرا که حضور در این رشته خصوصیات رفتاری و ویژگی‌های درونی خاصی را طلب می‌کند و برای هر فرد با هر ویژگی اخلاقی و رفتاری و روحی مناسب نخواهد بود. در مجموع افرادی که قصد ورود به این رشته‌ی تحصیلی پر تنش را دارند باید از روحیات محکمی برخوردار بوده و یک شخصیت احساساتی و درون‌گرا نباشند.

دانشجوی حقوق باید فن بیان قابل قبولی داشته باشد

در واقع دانشجویان رشته حقوق باید از خصوصیات مهمی نظیر جسارت، قدرت استدلال، خلاقیت ذهنی و فن بیان مناسب بهره ببرند تا بتوانند موفقیت لازم را در این رشته کسب کنند. به هر حال بخش مهمی از آینده‌ی شغلی دانشجویان این رشته‌ی تحصیلی در ارتباط مستقیم با جرم و جنایت خواهد بود. از همین رو باید از توان روحی مناسبی برای مواجه شدن با مسایل ناخوشایند برخوردار باشند. ضمن آن که خصوصیات دیگری نظیر توان جسمانی و مهم‌تر از آن شیوایی بیان و قدرت کلام نیز در موفقیت دانش آموختگان این رشته در فرصت‌های شغلی پیش رو کاملا تاثیرگذار خواهد بود.

ماهیت رشته حقوق

حقوق عبارت است از مجموعه قواعدی که از طریق موسسات اجتماعی یا دولتی جهت تنظیم رفتار افراد جامعه ایجاد و توسط مقامات ذی‌ربط و ذی‌صلاح اعمال می‌شود. در واقع حقوق مجموعه قواعد و مقرراتی را شامل می‌شود که نظم اجتماعی را تامین می‌کنند. علم حقوق نیز به دانش تحلیل و سیر تحول قواعد حقوقی اشاره دارد. مفاهیم حقوقی در نظام‌های حقوقی ملی به روش‌های مختلفی ایجاد می‌شوند. از میان این روش‌ها می‌توان به وضع قانون توسط قوه مقننه یا تعیین قانون از طریق صدور آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های دولتی در قوه مجریه اشاره کرد. افزون بر آن تصمیمات قضایی الزام‌ آوری که در قوه قضاییه اتخاذ می‌شود نیز از دیگر روش‌های ایجاد مفاهیم حقوقی به شمار می‌رود.

علاوه بر ارگان‌های یاد شده اشخاص عادی هم می‌توانند قراردادهای الزام ‌آور قانونی را میان خود ایجاد کنند و در برخی وضعیت‌ها با توافق یکدیگر سیستم‌های میانجی‌گری و داوری را جایگزین فرایند معمول دادگستری نمایند. این عمل در کشور ما بیش از هر عبارتی با اصطلاح ریش سفیدی یا کدخدامنشی شناخته می‌شود. در عمل قانون اساسی یک کشور نقش کلیدی و انکار ناپذیری در شکل‌گیری نظام حقوقی آن کشور دارد. نظام حقوقی نیز به نوبه‌ی خود سازنده‌ی مفاهیمی نظیر سیاست، اقتصاد و جامعه خواهد بود و روابط میان افراد را شکل داده و به سمت و سوی مد نظر هدایت می‌کند.

علم حقوق نیازمند علوم دیگر است

در حال حاضر علم حقوق با علوم دیگری نظیر جامعه‌شناسی، روانشناسی و علوم فلسفی در آمیخته است و یک حقوقدان باید از این علوم اطلاعات کافی داشته باشد. علاوه بر آن برای این که یک دانشجوی حقوق در رشته‌ تحصیلی خود موفق عمل کند لازم است به زبان و ادبیات فارسی نیز تسلط مناسبی داشته باشد. به این دلیل که منطق حاکم بر رشته حقوق در عین دارا بودن شباهت‌های فراوان به منطق ریاضی، به نوعی یک منطق اقناعی و خطابی به شمار می‌رود. از همین رو یک حقوقدان باید بتواند کسانی که مورد خطاب او قرار می گیرند (به عنوان مثال افراد حاضر در یک دادگاه) را با ادبیات سلیس و زبان و لحن شیوا و بلیغ خود در مورد مسایلی که مد نظر دارد قانع نماید. در این زمینه استفاده از ذوق شخصی و به کار بردن ابیات و اشعار مرتبط با موضوع دادگاه قطعا تاثیرگذار و راه‌گشا خواهد بود.

درس‌ها و گرایش‌ها

درس‌های پایه رشته حقوق

• مقدمه‌ علم حقوق
• حقوق جزای عمومی
• حقوق اساسی حقوق مدنی اشخاص
• مبانی علم اقتصاد
• عربی
• مالیه عمومی
• مبانی جامعه شناسی 

درس‌های اصلی و تخصصی رشته حقوق

• حقوق اساسی
• حقوق جزای عمومی
• حقوق بین‌المللی عمومی
• حقوق سازمان‌های بین‌المللی
• حقوق اداری
• اصول فقه
• متون فقه
• حقوق تجارت اشخاص
• حقوق تجارت اسناد تجاری
• حقوق مدنی کلیات و قراردادها
• حقوق مدنی الزامات خارج از قراردادها
• حقوق مدنی خانواده
• حقوق مدنی عقود معین
• حقوق مدنی شفعه
• آیین دادرسی مدنی
• متون حقوقی به زبان خارجه
• متون حقوقی به زبان‌های تخصصی
• آیین دادرسی کیفری
• کار تحقیق
• حقوق بین‌المللی خصوصی
• جرم‌شناسی
• حقوق جزای اختصاصی
• قواعد فقه
• حقوق تطبیقی
• ادله اثبات دعوی
• حقوق کار 
• پزشکی قانونی

درس‌های اختیاری رشته حقوق

•  بزه‌کاری اطفال
• پلیس علمی
• کیفر شناسی
• حقوق دریایی
• حقوق هوایی
• داوری بین المللی
• اصول روابط بین‌الملل
• آیات الاحکام
• حقوق ثبت
• حقوق بیمه
• حقوق بانکی
• اصطلاحات حقوقی به زبان عربی
• تامین اجتماعی
• حقوق بشر در اسلام
• احوال شخصیه در فقه عامه
• دادرسی‌های اختصاصی کیفری
• تاریخ حقوق
• مالکیت معنوی
• فلسفه حقوق
• کارآموزی قضایی
• رویه قضایی
• حقوق و کامپیوتر
• حقوق قضایی
• حقوق ارتباطات
• آمار
• جامعه‌شناسی حقوق 
• آشنایی با اینترنت

گرایش‌های رشته حقوق در مقطع تحصیلات تکمیلی

برخلاف مقطع کارشناسی رشته حقوق که گرایش خاصی را شامل نمی‌شود، دانشجویان این رشته در مقطع کارشناسی ارشد می‌توانند از میان گرایش‌های مختلف موجود یکی را انتخاب کنند. لیست گرایش‌های گوناگون این رشته مواردی نظیر گرایش حقوق بشر، گرایش حقوق بين‌الملل، گرایش حقوق اقتصادی، گرایش حقوق فن‌آوری زيستی، گرایش حقوق جزا و جرم شناسی، گرایش حقوق كيفری اطفال، گرایش حقوق خانواده، گرایش حقوق خصوصی، گرایش حقوق مالكيت، گرایش حقوق محيط زيست، گرایش حقوق عمومی، گرایش حقوق شركت‌ها، گرایش حقوق تجارت الكترونيک، گرایش حقوق تجارت اقتصادی و گرایش سردفتری اسناد رسمی را در بر می‌گیرد.

رشته حقوق جزا و جرم شناسی

با توجه به این که در مطلب پیش رو نمی‌توان به تمام گرایش‌های رشته حقوق در مقطع کارشناسی ارشد به شکل مفصل پرداخت، تنها به شرح یکی از گرایش‌های این رشته که در ایران نسبت به سایر گرایش‌های موجود کاربردی‌تر و پر مخاطب‌تر است می‌پردازیم. گرایشی که حقوق جزا و جرم شناسی نام دارد و در بسیاری از دانشگاه‌های ایران تدریس می‌شود.

برای تحصیل در دوره‌ی کارشناسی ارشد گرایش حقوق جزا و جرم شناسی باید پس از شرکت در امتحان ورودی مقطع فوق لیسانس رشته‌ی تحصیلی حقوق و کسب موفقیت در آن، این گرایش را انتخاب کرد و ۳۲ واحد درسی آن را با موفقیت پشت سر گذاشت. زمان سپری کردن این دوره حداقل چهار نیم سال تحصیلی و حداکثر پنج نیم سال تحصیلی خواهد بود که به طور معمول چیزی مابین دو سال تا دو و نیم سال به طول می‌انجامد.

از میان واحد‌های درسی این گرایش تعداد ۲۸ واحد به درس‌های اختصاصی اختیاری یا اجباری مربوط می‌شود. ۴ واحد باقی مانده نیز مختص به پایان نامه دوره‌ی کارشناسی ارشد خواهد بود. البته آن دسته از دانشجویانی که در دوره‌ی کارشناسی رشته‌ی تحصیلی حقوق دو درس عمومی معارف اسلامی و منطق را نگذرانده باشند، باید هنگام تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد این رشته و در گرایش حقوق جزا و جرم شناسی این دو درس را در قالب چهار واحد درسی (هر درس شامل دو واحد) بگذرانند.

دانشگاه‌های دارای رشته حقوق

در حال حاضر رشته حقوق چه در مقطع کارشناسی و چه در مقطع کارشناسی ارشد در تعداد قابل توجهی از دانشگاه‌های دولتی و غیر دولتی تدریس می‌شود. مراکزی که مسلما در این مطلب نمی‌توان به تمام آن‌ها اشاره کرد. با این حال در ادامه می‌توانید نام تعدادی از مراکز آموزشی مهمی که این رشته‌ی تحصیلی در آنها تدریس می‌شود را به شکل فهرست‌وار مشاهده کنید.

• دانشگاه تهران    
• دانشگاه فردوسی مشهد    
• دانشگاه تبریز
• دانشگاه زنجان    
• دانشگاه شاهد    
• دانشگاه شهرکرد    
• دانشگاه شیراز    
• دانشگاه قم    
• دانشگاه کاشان    
• دانشگاه کردستان    
• دانشگاه گیلان    
• دانشگاه مازندران    
• دانشگاه مراغه    
• دانشگاه لرستان    
• دانشگاه الزهرا    
• دانشگاه یزد    
• دانشگاه بجنورد
• دانشگاه غیر انتفاعی شهید اشرفی اصفهانی    
• دانشکده علوم انسانی حضرت معصومه    
• دانشگاه غیر انتفاعی علامه محدث نوری    
• دانشگاه غیر انتفاعی شمال در شهر آمل    
• دانشگاه غیر انتفاعی علم و فرهنگ    
• دانشگاه غیر انتفاعی امام رضا    
• دانشکده غیر انتفاعی رفاه در شهر تهران    
• دانشگاه بین‌المللی امام خمینی    
• دانشگاه علامه طباطبایی    
• مجتمع آموزش عالی گناباد    
• دانشگاه غیر انتفاعی مفید قم    
• دانشگاه آیت‌ الله حایری میبد
• دانشگاه شهید بهشتی    
• دانشگاه شهید چمران    
• دانشگاه آیت الله بروجردی    
• دانشگاه حکیم سبزواری    
• دانشگاه بوعلی سینا    
• دانشگاه اصفهان    
• دانشگاه بیرجند    
• دانشگاه شهید مدنی    
• دانشگاه زابل    
• دانشگاه رازی    
• دانشگاه سمنان  

فرصت‌های شغلی 

دانش آموختگان رشته‌ی تحصیلی حقوق پس از پایان تحصیلات خود قادر به نقش آفرینی در حوزه‌های فراوان و متفاوتی خواهند بود. به عنوان مثال آنها می‌توانند در امور قضایی و مسایل مربوط به قضاوت فعالیت داشته باشند. همچنین بخشی از توانایی‌های آنها در مسایلی از قبیل تحریر دعاوی که شامل بازپرسی و دادیاری است نمود می‌یابد‌. علاوه بر آن فارغ‌التحصیلان این رشته در مسایل مربوط به تحریر ادله نیز آگاهی لازم را کسب خواهند کرد. این حوزه به بررسی محل جرم و شنیدن گواهی شاهدان محلی و اظهارات متداعین معذور از حضور در دادگاه به دلایل مختلف از قبیل ابتلا به بیماری و موارد مشابه با آن می‌پردازد.

در کنار مواردی که به آنها اشاره شد کارشنان این رشته‌ی تحصیلی می‌توانند در امور مختلف دیگری نظیر تنظیم قراردادهای اقتصادی و بازرگانی داخلی و خارجی که به تخصص‌های ویژه‌ی حقوقی نیاز دارد و همچنین وکالت دعاوی خصوصی و دولتی در داخل یا خارج از کشور نیز صاحب نظر باشند و در آن به ایفای نقش بپردازند.

گذشته از توانایی‌های اشاره شده که هر کدام از آنها قادر است فرصت‌های شغلی فراوانی را برای دانش آموختگان رشته‌ی تحصیلی حقوق فراهم نماید، امکان فعالیت در حوزه‌های گوناگون دیگری نظیر ادارات اجرای احکام، ادارات ثبت اسناد و املاک و دفاتر اسناد رسمی در قامت سر دفتر یا دفتریار نیز برای فارغ‌التحصیلان این رشته فراهم خواهد بود. ضمن آن که آنها می‌توانند به عنوان کارشناس حقوقی به دادن مشاوره‌‌های حقوقی در وزارتخانه‌ها و سایر موسسات دولتی بپردازند یا در ادرات تصفیه ورشکستگی و سرپرستی محجورین فنی و حقوقی فعالیت نمایند.

با تمام این اوصاف هنگامی که یک رشته‌ی تحصیلی در ایران به شهرت و محبوبیت بیش از اندازه‌ای دست می‌یابد همواره تعداد دانشجویان آن رشته به شکل تصاعدی بالا می‌رود. این روند معمولا تا آن‌جا ادامه می‌یابد که بازار کار مرتبط با آن رشته‌ی تحصیلی به حالت اشباع در می‌آید. در حال حاضر می‌توان ادعا کرد که چنین حالتی برای رشته‌ی تحصیلی حقوق هم مانند بسیاری از رشته‌های پر طرفدار مشابه به وجود آمده است.

در واقع به دلیل گسترش این رشته طی سال‌های اخیر و افزایش تعداد دانشگاه‌های دولتی و غیر دولتی ارائه دهنده‌ آن، در کنار تعداد زیاد افرادی که در طول هر سال از این رشته‌ی تحصیلی فارغ التحصیل می‌شوند، هم‌اکنون یافتن شغل مناسب برای دانش آموختگان حقوق کار چندان راحتی نیست. البته این موضوع بیش از دانش آموختگان مقاطع تحصیلات تکمیلی این رشته در رابطه با فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی آن صادق است.

بنابراین هر چه تحصیلات حقوقی شما بالاتر برود از شانس بیشتری برای ورود به بازار کار برخوردار خواهید بود. علاوه بر آن حوزه‌هایی وجود دارد که مشکل محدودیت اشتغال در آنها بیش از سایر حوزه‌ها احساس می‌شود. به عنوان مثال وجود تقاضای بالا برای فعالیت در عرصه‌ی وکالت موجب شده است تا علاقه‌مندان به این حوزه طی سال‌های اخیر از شانس کمتری برای ورود به بازار کار برخوردار گردند. البته حضور در بازار کار ایران همواره زیر سایه اما و اگرهای فراوانی قرار دارد که نمی‌توان آنها را فرمول‌بندی کرد. دلیل اصلی این امر هم در اغلب موارد ضعف مفرط مدیریت، عدم شایسته سالاری و مقدم دانستن روابط ویژه بر ضوابط معمول است.   

به هر حال دانش آموختگان رشته حقوق می‌توانند پس از پایان تحصیلات خود در دوره‌ی کارشناسی و موفقیت در آزمون‌های مربوط به برخی شغل‌های موجود در بازار کار به فعالیت‌هایی نظیر وکالت دعاوی دادگستری یا سردفتری دفاتر اسناد رسمی بپردازند. علاوه بر آن فرصت‌های شغلی دیگری نظیر فعالیت به عنوان مشاور حقوقی بانک‌ها، شهرداری‌ها، شرکت‌ها و وزارتخانه‌های دولتی نیز از دیگر زمینه‌های شغلی قابل انتخاب برای این دسته از افراد خواهد بود.

به نظر شما بهترین شغل مرتبط موجود با رشته حقوق چیست؟ دیدگاه‌های خود را درباره این رشته تحصیلی با ما و سایر مخاطبان ستاره در قسمت “ارسال نظر” به اشتراک بگذارید.