نویسنده: لیدا محمودی
بروزرسانی: 19 دی 1400
ستاره | سرویس مادر و کودک – خواندن کتاب برای نوزادان زمانی که تازه دارند با مفهوم زبان آشنا می‌شوند چه تاثیری خواهد داشت؟ تاثیر کتابخوانی روزانه در رشد احساسی، فکری، فیزیکی و حسی نوزادان غیر قابل انکار است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که پدر و مادر‌ها در شکل‌گیری بنیان‌های زبان و سواد فرزند خود نقش کلیدی دارند. فعالیت فکری نوزاد، بسیار بیشتر از بزرگسالان است و مغز نوزاد می‌تواند اطلاعات بسیار زیادی را جذب کند. دو سال نخست زندگی کودک ـ پیش از آنکه او لب به سخن بگشاید ـ نقش کلیدی در رشد زبان و گفتار کودک در آینده او دارد.
فواید خواندن کتاب برای نوزادان
- خواندن کتاب برای نوزادان با صدای بلند، مهارت شنیداری او را تقویت می‌کند.
- کتاب خوانی شمار واژگانی را که نوزاد می‌شنود افزایش می‌دهد.
- کتاب خوانی سبب افزایش مدت زمان توجه و دقت نوزاد و رشد حافظه او می‌شود.
- کتاب خوانی به نوزاد کمک می‌کند تا واژه‌های ناآشنا را بشناسد.
- کمک می‌کند که معنای واژگان را درک کند.
- او را با مفاهیم و نماد‌های چاپی آشنا می‌کند.
- کتاب خوانی به نوزاد کمک می‌کند تا از تصویر‌ها اطلاعات دریافت کند.
- خواندن کتاب برای نوزادان پیوند عاطفی و آرامش میان کودک و پدر و مادر را تقویت می‌کند.
- تخیل و احساس‌های کودک را تقویت می‌کند.
- کتاب خوانی از دوران نوزادی، عشق به مطالعه را در کودک نهادینه می‌کند.
هشت اصل مهم در خواندن کتاب برای نوزادان
- نوزاد برای کتاب خواندن به محیطی آرام نیاز دارد تا تمام حواسش متوجه کتاب و صدای شما باشد.
- نوزاد با صدای شما آرام می‌گیرد. هر چیزی که برای نوزاد بخوانید، او شیفته آن می‌شود.
- وقتی کتاب می‌خوانید، نوزاد را در آغوش بگیرید
- به هنگام انتخاب کتاب برای نوزادان، اجازه دهید او نیز شما را راهنمایی کنید. دقت کنید نگاهش روی کدام کتاب ثابت می‌ماند و چشمانش می‌درخشد یا می‌خندد.
- از هر صفحه که می‌خواهید شروع کنید. نیازی نیست که از صفحه اول تا آخر کتاب را بخوانید.
- مجبور به خواندن همه واژه‌های کتاب نیستید، گاهی تصاویر کتاب جذابیت بیشتری از متن دارند.
- خواندن چندباره یک کتاب برای رشد زبانی کودک مفید است.
- وقتی برای نوزاد کتاب می‌خوانید یا با او سخن می‌گویید؛ از زبان مادرانه استفاده کنید.
اگر احساس می‌کنید کودکتان دیر حرف می‌زدند، بهتراست نشانه های هشدار دهنده را بشناسید.
نکات و ویژگی‌های زبان مادرانه
هم مادر و هم پدر وقتی با نوزاد صحبت می‌کنند یا کتاب می‌خوانند، می‌توانند زبان مادرانه را با توجه به نکات زیر به کار گیرند:
- چهره خود را به چهره نوزاد بسیار نزدیک کنید
- جملات کوتاه استفاده کنید.
- واژه‌ها را روشن و واضح بیان کنید.
- لحن صدا را تغییر دهید یا صدایتان را بالا و پایین ببرید.
- واژه‌ها یا عبارت‌ها را تکرار کنید.
- با چشم، ابرو و دهان ادا در بیاورید.
- بدنتان را پیوسته و ریتمیک تکان دهید.
- حروف صدادار را بکشید.
- از ایست‌های بلند استفاده کنید.
- برای تاکید، واژه‌های ناآشنا را در پایان جمله قرار دهید.
- بازخورد مثبت و توجهی عاشقانه به صدا‌های نوزاد نشان دهید.
راهنمای گزینش کتاب برای نوزادان
آیا تاکنون به بخش کودکان یک کتاب فروشی رفته اید؟ آیا در گزینش کتاب از میان ده‌ها و صد‌ها عنوان کتاب کودک احساس ناتوانی کرده اید؟
کتاب‌های تصویری با تصویر‌های بزرگ و ساده از جنس‌های گوناگون همچون کتاب‌های مقوایی، پارچه ای، کتاب‌های پاپ آپ، کتاب‌های زبانه ای، کتاب‌های دارای بافت، دارای دکمه‌های صدادار و انواع گوناگون دیگر که مناسب نوزادان و نوپایان هستند.
گزینش چند کتاب باکیفیت، بهتر از خرید شمار زیادی کتاب بر حسب تصادف برای کودک است. رهنمود‌های زیر شما را در گزینش کتاب برای نوزادان یاری خواهد کرد.
نکات مهم پیش از خرید کتاب
- از خرید کتاب سنگین و خیلی بزرگ برای نوزاد خودداری کنید. بسیار دشوار است که در یک دست کتابی سنگین را نگاه دارید و در دست دیگر نوزاد خود را.
- تنها از روی جلد یا عنوان زیبا درباره مناسب بودن کتاب داروی نکنید. کتاب را بخوانید و مطمئن شوید که به رشد زبانی و شناختی نوزاد و نوپای شما کمک خواهد کرد.
- در پشت یا درون برخی کتاب‌ها، سن مخاطب کتاب نوشته شده است. اما همه کودکان همسال واکنش یکسانی نسبت به کتاب‌ها ندارند. موارد بسیاری بوده است که نوزادان و نوپایان از کتاب‌های تصویری کودکان سن‌های بالاتر هم لذت برده اند.
- به ریتم و آهنگ زبان کتاب توجه کنید.
- مطمئن شوید که خودتان از خواندن کتاب لذت می‌برید. این لذت به کودک شما نیز منتقل می‌شود.
- کوشش کنید گونه‌های مختلف کتاب را برگزینید. حتی به گوناگونی‌های فرهنگی در کتاب نیز توجه کنید.
- اگر کتاب ترجمه است به زبان پالوده و درست آن توجه کنید. از خرید کتاب‌هایی که بد ترجمه شده اند بپرهیزید.
- به تصویر‌های کتاب توجه کنید. تصویر‌ها باید ساده با رنگ‌ها و بافت‌هایی باشد که کودک از آن‌ها لذت ببرد.
لیست پیشنهادی کتاب برای نوزادان
۱ – کتاب های سیاه و سفید: مناسب برای نوزادان زیر شش ماه
کتاب های سیاه و سفید به دلیل داشتن تضاد رنگی بالا، برای بینایی در حال تکامل نوزادان زیر شش ماه بسیار مناسب هستند. مانند:
- سلام دنیا
- نگاه کن نگاه کن
۲ – کتاب‌های پارچه‌ای
- دم های جنگلی
مجموعه کتاب‌های پارچه‌ای انتشارات بافرزندان:
- حیوانات خانگی، حیوانات جنگل، حیوانات مزرعه
- بچه من تو هستی؟
- مکعب‌های پارچه‌ای تصویری
مجموعه کتاب‌های پارچه‌ای موسسه پژوهشی کودکان دنیا:
- قایم باشک با بادکنک قرمز
- آدمک
- تو که ماه بلند آسمونی
- مکعب‌های مفهومی
۳ – کتاب‌های مقوایی
- مجموعه کتاب‌های نخستین کتابخانه من: (جیک و جیک و جیک، یک و دو و سه، چی و چی و چی، من و من و من، به و به و به، رنگ و رنگ و رنگ)
- دانشنامه نوزاد و نوپا
- مجموعه کتاب‌های اما: (اما می‌خندد، یک روز با اما، اما گریه می‌کند، اما می‌خورد)
۴ – ادبیات سنتی
لالایی‌ها
- پرنیان و آب با لالایی تا سرزمین خواب
- هیس! لالا کرده نی نی جون
مجموعه لالایی‌های “کتاب‌های شکوفه”
- لالالا، ابر پاره
- عروسک جان لالا کن
- لالا گلدون، لالا ماهی
ترانه متل ها/ ترانه بازی‌ها
- بازی با انگشت‌ها
- اتل متل توتوله (ترانه بازی‌های ایران)
- لی لی لی لی حوضک (ترانه بازی‌های ایران)
- جم جمک برگ خزون
- دویدم و دویدم
- آفتاب مهتاب چه رنگه؟
- دس دسی باباش می‌یاد
۵ – ادبیات نو
- قیافه‌های بامزه
- این جا مال من است
- شب به خیر ماه
- خرسی روی لگن بنشین
- مجموعه کتاب‌های سفره ای: (این ظرف شیر مال کیه؟ بزرگ‌ترین حیوان جنگل کیه؟ این جای پای کیه؟ این تخم گنجشک است؟)
- داستی هر چه می‌بیند، می‌خواهد بردارد
- چه و چه و چه یک بچه!
- مرغ سرخ پاکوتاه
- آوا ورزی با سی بی لک
۶ – کتاب‌هایی برای پدر و مادر‌ها
- لالایی‌ها و ترانه‌های نوازشی: از تولد تا سه سالگی
- خواندن با کودک، از تولد تا سه سالگی
- کتاب برای کودکان با نیاز‌های ویژه
- بازی‌های آموزشی برای نوزاد: بدو تولد تا یک سالگی
- شیوه‌های تقویت هوش نوزاد سه تا دوازده ماهه
- عروسک‌های انگشتی راهی به سوی قصه گویی، بازی و خلاقیت
شما چه کتاب‌هایی برای نوزاد خود می‌خوانید و از خواندن کتاب برای نوزادان چه نتایجی را در کودک خود و رشد او احساس کرده اید؟ تجربیات، پرسش‌ها و پیشنهاد‌های خود را در بخش «ارسال نظر» با ما در میان بگذارید.
برگرفته از: کتاب خواندن با نوزاد و نوپا / کارولین بلیک مور و باربارا وستو رامیرز
اکرم
سلام.
کتاب ترانه های نی نی کوچولو اثر ناصر کشاورز از نشر رویش خیلی خوبه
کلاً شعرهای ناصر کشاورز و شکوه قاسم نیا را هرجا دیدین بخرین
لیدا محمودی
درود بر شما. ممنون که تجربیات خود را با ما به اشتراک گذاشتید.