علت دفع پروتئین در ادرار چیست و چگونه درمان میشود؟

دفع سموم در كلیه

برای دفع سموم بدن، خون از گلومرول‌ها که نقش صافی دارند، عبور می‌کند. این صافی باعث می‌شود مواد ضروری برای اعضای مختلف بدن، بازجذب شده و در عین حال، سموم و مواد زائد دفع شوند.  در حالت عادی پروتئین‌ها نباید از این صافی بگذرند. البته در حدی کم ـ زیر ۱۵۰ میلی‌گرم در ۲۴ ساعت ـ برخی مولکول‌های خاص پروتئین، می‌توانند در ادرار دیده شوند؛ بنابراین در یک حجم خیلی محدود، وجود بعضی از انواع پروتئین‌ها در ادرار غیرطبیعی نیست. اما زمانی که کلیه دچار اختلال شود، موادی که در حالت عادی نباید از صافی گلومرول‌ها رد شوند، از آن‌ها عبور کرده و برعکس بازجذب مواد لازم مختل می‌شود.

فردی که پروتئینوری دارد، در واقع دفع پروتئین در ادرار او به طور غیرعادی انجام می‌شود.  پروتئینوری می‌تواند یک نشانه خیلی مهم از بیماری‌های زمینه‌ای کلیه باشد. در واقع بهتر است بگوییم پروتئینوری، بیماری نیست بلکه نشانه‌ای مهم است که ممکن است به دلیل سوء اثر برخی دارو‌ها بر کلیه یا در جریان برخی بیماری‌های عفونی به وجود آید. در اثر دیابت و فشار خون هم ممکن است پروتئین‌آوری پیدا شود. به طور کلی پروتئینوری موردی است که نباید به راحتی از کنارش گذشت.

 

مایع خون یا پلاسما، در کلیه‌ها تصفیه می‌شود و مواد زائد را از دست می‌دهد. در حالت عادی، کلیه‌ها مانع خروج آلبومین (نوعی پروتئین در خون)، از پلاسما به داخل فضای ادراری می‌شوند و ادرار عاری از پروتئین یا آلبومین است.آلبومین، مهم‌ترین پروتئین در گردش خون است که مانند چسب، مایع پلاسما را داخل رگ‌ها نگه می‌دارد. مایع خون یا پلاسما در کلیه‌ها تصفیه می‌شود و مواد زائد را از دست می‌دهد. در حالت عادی در حین تصفیه پلاسما، در کلیه‌ها سدی وجود دارد که مانع خروج آلبومین از پلاسما به داخل فضای ادراری می‌شود و به این ترتیب، در حالت عادی، ادرار عاری از پروتئین یا آلبومین است.

احتمال حضور آلبومین (که نوعی پروتئین محلول در آب است) در ادرار بیش از سایر پروتئین‌ها است و گاهی به جای لغت پروتئینوری، به طور اختصاصی از واژه “آلبومینوری” استفاده می‌شود که هنگامی است که در آزمایش ادرار به طور اختصاصی، وجود آلبومین تشخیص داده می‌شود. آلبومین موجب احتباس مایعات در بدن می‌شود و مانند اسفنج، آب بافت‌های بدن را به خود می‌گیرد.

در دیابت نوع ۱ و ۲ ، نخستین علامت اختلال عملکرد کلیه، دفع مقادیر کم آلبومین در ادرار است که میکروآلبومینوری (microalbuminuria) نامیده می شود. با کاهش بیشتر عملکرد کلیه، مقدار آلبومین موجود در ادرار افزایش می یابد و میکروآلبومینوری به پروتئینوری کامل تبدیل می شود.

نشانه‌های اولیه پروتئینوری

 

اولین قدم در معاینات این است كه ثابت شود بیمار پروتئینوری دارد یا نه. این مورد با آزمایش ادرار معمولی در یک شبانه‌روز کامل مشخص می‌شود. در این حالت، بیمار صبح روز اول ادرارش را دور می‌ریزد و پس از آن تا ۲۴ ساعت، یعنی تا صبح فردا، هر بار ادرارش را در ظرفی که از آزمایشگاه گرفته است، جمع می‌کند.

صبح فردا، پس از جمع کردن ادرار ها، همه آن ها را به آزمایشگاه می‌برد. برای بیماری که دچار ورم در تمام بدن شده، اگر آلبومین در ادرار ۲۴ ساعته، بیشتر از ۵/۳ گرم باشد، بیماری نفروتیک (بیماری دفع شدید پروتئین از کلیه‌ها) را مطرح می‌سازد، که باید با روش‌های تشخیصی تکمیلی، نوع بیماری کلیه را مشخص ساخت.

وجود یا نبود گلبول‌های قرمز و گلبول‌های سفید در ادرار بیمارانی که پروتئین دفع می‌کنند، در تشخیص بیماری اهمیت دارد. در این شرایط بیماران باید به نفرولوژیست (فوق‌تخصص بیماری‌های کلیه) برای اقدامات تکمیلی مراجعه کنند.

اگر فرد پروتئینوری پیدا كند و حجم پروتئین دفعی زیادتر از حد مشخص باشد، جایگزینی این پروتئین برای بدن مشكل می‌شود.

نکته مهمی که باید بدانید این است که پروتئین‌ها مولكول‌هایی هستند كه در داخل رگ‌ها ایجاد فشار اسمزی می‌كنند و با این كار باعث می‌شوند كه آب از درون رگ به درون بافت‌ها نشت پیدا نكند. به همین دلیل یكی از نشانه‌های پروتئینوری، نشت آب به خارج از عروق است كه این مورد را به صورت ورم می‌توان مشاهده نمود. این حالت (اِدِم) در قسمت‌هایی كه پوست شل است، مانند زیر چشم، سریع‌تر ایجاد می‌شود. در این شرایط اِدِم اندام‌ها به وجود می‌آید به صورتی كه اگر فرد انگشتر دست می‌كند، برایش تنگ می‌شود.

البته لازم به ذکر است که هر ورمی در دست و پا دلیل پروتئینوری نیست. خیلی از بیماران هنگام مراجعه به پزشك به دلیل ورم دست و پا نگران بیماری كلیوی هستند. ولی این طور نیست كه هر كسی با وجود ورم زیر چشم لزوما پروتئینوری داشته باشد.

برای اینکه خیال‌تان راحت شود،بهتر است هر ۶ ماه یك بار به پزشك مراجعه نموده و و آزمایشات لازم را انجام دهید، اما چنانچه فردی دچار علائمی نظیر پرادراری، سوزش ادرار، تكرر ادرار و خون ادراری شد باید فورا به پزشك مراجعه كند.

پس از تشخیص بیماری ممكن است توسط پزشك رژیم غذایی خاصی تجویز شود. البته ممكن است برای تشخیص دقیق بیماری نیاز به نمونه‌برداری از كلیه نیز وجود داشته باشد. این كار به دلیل تشخیص دقیق بیماری انجام می‌شود؛ چراكه هر بیماری كلیه، درمان و داروی خاص خود را دارد.

درمان پروتئین در ادرار

همان‌طور که گفته شد، كلیه یكی از مهم‌ترین اندام‌های درونی بدن انسان است و اكثر اعضای بدن برای عملكرد مطلوب وابسته به كلیه‌ها هستند. برای دفع سموم بدن، خون از گلومرول کلیه‌ها که نقش صافی را دارند، عبور می‌کند. این صافی باعث می‌شود مواد ضروری برای اعضای مختلف بدن، بازجذب شده و در عین حال، سموم و مواد زائد دفع شوند.

1.  دوسین (۱ واحد سیاه دانه نیم کوب + ۳ واحدعسل) از این ترکیب روزی۲ قاشق مرباخوری هر ۱۲ ساعت میل شود.
2. سرکه انگبین (یک واحد سرکه انگور طبیعی+۲ واحد عرق نعنا + دو واحد عسل از این ترکیب ۳/۱ لیوان ریخته الباقی آب ریخته هر ۱۲ساعت میل شود.
3. افزایش تحرک و پیاده روی روزانه نیم ساعت
4.  کاهش سرخ کردنیها و روغن جامد و تعویض روغن  به روغن زیتون و کنجد.
5.  آب سرد بین غذا نخوردن و آب یخ نخوردن
6. بادکش روی کلیه ها یک شب در میان ۲۱ مرحله
7.  حجامت عام دو مرحله هر ۴۰  روز یکبار.

 

برای درمان پروتئنوری، باید بیماری زمینه ای ایجادکننده آن (مثل دیابت یا فشارخون  بالا) را درمان نمود. همچنین محدود کردن مقدار نمک طعام و پروتئین مصرفی ضرورت دارد.