برای پیشگیری از زخم معده چه مواردی را باید رعایت کنید؟

ستاره | سرویس سلامت – زخم معده عبارت است از وجود جراحتی در پوشش معده یا قسمت فوقانی روده کوچک که موجب درد همراه با سوزش می‌شود. این بیماری همچنین منجر به ایجاد نفخ، حالت تهوع، استفراغ و دیگر علایم ناخوشایندی می‌شود که اشتها را از بین برده و خواب افراد مبتلا را مختل می‌کنند. اسید بیش از حد معده یا وجود اشکال در پوشش محافظ معده می‌تواند عامل ظهور بیماری زخم معده شوند. عوامل نامبرده اغلب اوقات به واسطه مصرف بیش از حد مسکن‌هایی خاص یا به وسیله باکتری خاصی به نام هلیکوباکتر پیلوری ظاهر می‌شوند. این باکتری پوشش معده شما را ملتهب ساخته و احتمال پارگی آن را افزایش می‌دهد. در ادامه با راه‌های پیشگیری از زخم معده آشنا می‌شوید.

 

در حالی که استرس و غذا‌های تند علایم زخم معده را وخیم‌تر می‌کنند، اما چنین به نظر نمی‌رسد که فرد را به این بیماری مبتلا سازند. اما تعدادی عامل دیگر احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.

 

 

برای پیشگیری از زخم معده چه مواردی را باید رعایت کنیم؟

هنگام استفاده از مسکن‌ها مراقب باشید

افرادی که از درد مزمن آرتروز یا دیگر بیماری‌های مشابه رنج می‌برند، هفته‌ها و ماه‌های متوالی دارو‌های ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) را مصرف می‌کنند تا درد و ورم‌ها را کاهش دهند. ولی این دارو‌ها ممکن است بر مواد مخاطی که در برابر اسید معده از آن محافظت می‌کنند، تأثیر بگذارند و احتمال ابتلا به زخم معده را در شما افزایش دهند. این قبیل مسکن‌ها عبارتند از:

۱. آسپرین
۲. ایبوپروفن 
۳. سدیم ناپروکسین

 

در اینجا چند توصیه مفید را برای پیشگیری از زخم معده در اختیار شما قرار می‌دهیم:

• از مصرف غذا‌هایی که موجب سوزش یا برانگیختن معده می‌شوند، خودداری کنید. در این مورد از حس عام موجود پیروی کنید: اگر غذا معده شما را ناراحت می‌کند، از خوردن آن دست بکشید. البته هر فردی خصوصیات خاص خود را دارد، اما معمولاً غذا‌های تند، مرکبات و غذا‌های چرب را سوزش آور می‌دانند.
• استعمال دخانیات را متوقف کنید. احتمال ابتلای افراد سیگاری به زخم اثنی عشری (دوازدهه) نسبت به اشخاص غیر سیگاری بیشتر است.
• حد اعتدال را در مصرف نوشیدنی‌های الکلی رعایت کنید. پژوهشگران به این نتیجه رسیده اند که مصرف فراوان الکل نقش مهمی در ایجاد زخم معده به عهده دارد. پس برای پیشگیری از زخم معده، مصرف الکل را به حدأقل برسانید.
• دارو‌های ضد التهابی غیر استروئیدی را با غذا مصرف کنید. به این ترتیب خطر سوزش پوشش معده را کاهش می‌دهید.
• کنترل استرس خود را یاد بگیرید. ورزش منظم و فنون استراحت ذهنی و بدنی (از قبیل: تصاویر هدایت شده و یوگا یا تای چی) فعالیت‌های مفیدی در این زمینه هستند.
• روزانه بیش از دو نوشیدنی الکلی مصرف نکنید.
• الکل را با دارو مخلوط نکنید.
• دست‌های خود را به طور منظم بشوئید تا از آلودگی جلوگیری شود.
• مصرف ایبوپروفن، آسپرین و ناپروکسن را محدود کنید.

 

هنگامی که اسید در دستگاه گوارش به سطح داخلی معده یا روده کوچک آسیب رسانده باشد، می‌گوییم که به زخم معده مبتلا شده اید. اسید معده می‌تواند موجب پیدایش زخم باز دردآوری شود که احتمال خونریزی هم دارد. دستگاه گوارش انسان با لایه‌ای از مواد مخاطی پوشیده شده است. وظیفه معمول این ماده محافظت از معده در برابر اسید است. ولی اگر مقدار اسید افزایش یابد یا برعکس، از مقدار مواد مخاطی کاسته شود، آن وقت امکان ابتلای به زخم معده به وجود می‌آید.

 

عوامل رایج زخم معده 

باکتری هلیکوباکتر پیلوری

این باکتری معمولاً در لایه مخاطی محافظ بافت‌های معده و روده کوچک زندگی می‌کند. در حالت عادی باکتری هلیکوباکتر پیلوری مشکلی به وجود نمی‌آورد، اما می‌تواند موجب التهاب لایه داخلی معده و ایجاد زخم شود. ما هنوز نمی‌دانیم که عفونت این باکتری چگونه منتشر می‌شود. ولی یکی از احتمالات این است که شاید از طریق تماس‌های نزدیک بین افراد، مانند بوسیدن یکدیگر منتقل شود، یا شاید هم از طریق غذا و نوشیدن آب به آن دچار شوند.

 

 

مصرف منظم برخی از مسکن‌ها

مصرف آسپرین و دارو‌های مسکنی به نام دارو‌های ضد التهابی غیر استروئیدی موجب سوزش یا عفونت پوشش معده و روده کوچک خواهند شد؛ این دارو‌ها عبارتند از: ایبوپروفن، سدیم ناپروکسین، کتوپروفن و … . البته این لیست شامل استامینوفون نمی‌شود. زخم معده در میان بزرگسالان یا افرادی که برای درمان آرتروز به صورت منظم دارو‌های مسکن مصرف می‌کنند، شیوع بیشتری دارد، پس برای پیشگیری از زخم معده آن‌ها را مصرف نکنید.

 

دارو‌های دیگر

مصرف دارو‌های دیگری مانند استروئیدها، ضد انعقادها، آسپرین دوز کم، مهار کننده‌های بازجذب سروتونین انتخابی (SSRIs)، آلندرونات و ریزدرونات همراه با دارو‌های ضد التهابی غیر استروئیدی احتمال ابتلا به زخم معده را افزایش می‌دهد.

 

عوامل خطرناک

علاوه بر مصرف دارو‌های ضد التهابی غیر استروئیدی، احتمال ابتلا به زخم معده در شرایط دیگری هم وجود دارد. در این بخش به دیگر عوامل ابتلای به این بیماری می‌پردازیم:

 

 

• استعمال دخانیات: استعمال دخانیات خطر ابتلا به زخم معده را در میان افراد آلوده به باکتری هلیکوباکتر پیلوری افزایش می‌دهد؛ بنابراین توصیه می‌کنیم که علاوه بر دیگر زیان‌های بیش از حد دخانیات، استعمال آن را برای پیشگیری از زخم معده متوقف کنید.
• نوشیدنی‌های الکلی: الکل موجب سوزش و فرسایش پوشش مخاطس معده شده و مقدار تولیدی اسید معده را افزایش می‌دهد.
• استرس درمان نشده
• مصرف غذا‌های تند

عوامل فوق صرفاً موجب ابتلا به زخم معده نمی‌شوند، بلکه وخامت آن را افزایش و فرآیند درمان را دشوارتر می‌کنند.

 

عوارض زخم معده

زخم معده درمان نشده عوارض خطرناکی به دنبال خواهد داشت. در بخش پایانی این مقاله قصد داریم عوارض زخم معده را برشماریم:

• خونریزی داخلی: چنانکه خونریزی موجب از دست دادن تدریجی خون شود، به کم خونی می‌انجامد و چنانکه خون به شدت از دست رفته باشد، حتی احتمال بستری شدن یا ضرورت انتقال خون را نیز به دنبال خواهد داشت. از دست دادن شدید خون منجر به استفراغ سیاه یا خونی و نیز سیاه یا خونی شدن مدفوع فرد مبتلا خواهد شد.
• عفونت: زخم معده می‌تواند سوراخی در دیواره معده یا روده کوچک شما به وجود آورد. به این ترتیب خطر جدی عفونت حفره شکمی در کمین شخص بیمار خواهد بود.
• انسداد: زخم معده می‌تواند مسیر ورود غذا به دستگاه گوارش مسدود کند. به این ترتیب به سادگی احساس سیری می‌کنید، استفراغ می‌کنید و یا اینکه وزن خود را به دلیل التهاب یا زخم از دست می‌دهید.