ستاره | سرویس سلامت – تست پاپ اسمیر یا آزمایش اسمیر یکی از آزمایشهایی است که برای تشخیص سرطان دهانه رحم یا سرطان گردن رحم (سرطانی که تا ۵۰ سال پیش اولین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در کشورهای پیشرفته بوده است) و عواملی که منجر به این سرطان میگردد، استفاده میشود. این آزمایش با نمونهبرداری (بیوپسی) و آزمایش سلول شناسی از گردن رحم دستگاه تولید مثل زنان انجام میگیرد. پزشکان توصیه میکنند، زنان پس از اولین آمیزش جنسی، تست پاپ اسمیر را به صورت منظم سالی یک بار تا سن ۶۰-۵۵ سالگی انجام دهند و از سن ۶۰ سال به بعد، در صورت منفی بودن نتایج تستهای پیشین دیگر نیازی به غربالگری نیست.
روش های انجام تست پاپ اسمیر
انجام این تست غالبا راحت و بدون درد و بدون بیهوشی در مطب صورت میگیرد. در این بررسیها تغییرات قبل از بدخیمی، علائم عفونت با ویروس پاپیلوما و تغییرات بدخیمی واضح و پیش رفته دهانه رحم دیده میشود.
روش جدید: در این آزمایش، پزشک توسط برس سرویکس (Cervical brush) و یا توسط اسپکولوم (Speculum) دهانه دستگاه تناسلی را باز کرده و با اسپاچولا (Spatula) نمونهها را از رحم و گردن رحم برمیدارد. نمونهها برای تشخیص سلولهای ناهنجار به آزمایشگاه فرستاده شده و با میکروسکوپ بررسی میشوند. آسیبشناس (پزشکی که در تفسیر تستهای آزمایشگاهی و در ارزیابی سلولها، بافتها و اندامها از نظر تشخیص سرطان تخصص دارد) نمونه را زیر میکروسکوپ معاینه میکند. آسیبشناس میتواند سلولهای غیرطبیعی را که امکان دارد سلولهای پیشسرطانی یا سرطانی باشند، شناسایی کند. این روش علاوه بر تشخیص سلولهای سرطانی مرتبط با HPV (ویروس پاپیلومای انسانی)، عفونتهای رحم را نیز نشان میدهد.
روش قدیم: در این روش از انجام تست پاپ اسمیر، سلولهای برداشته شده از مجاری واژن و دهانه رحم توسط وسایل نمونهبرداری (یک اسلاید شیشهای) به آزمایشگاه انتقال داده میشود. عیب این روش آن است که حدود ۸۰ درصد سلولها بر روی وسایل نمونهبرداری باقیمانده و دور ریخته میشوند. مزیت این روش کمهزینهتر بودن آن است. تا اواسط دهه ۹۰ میلادی تنها از این روش استفاده میشد.
روش تین پرپ (Thin prep pap smear): در این روش تمام سلولهای برداشت شده، آغشته به یک محلول نگهدارنده معروف به تین پرپ (Thin prep pap smear) به آزمایشگاه منتقل میشود. هنگام انتقال سلولها از محلول به اسلاید شیشهای، مواد غیر تشخیصی مانند سلولهای خون، سلولهای التهابی و موکوس حذف میشوند و آزمایشگر تنها سلولهای دهانه رحم را منتقل میکند. همچنین سلولهای دهانه رحم به صورت تک لایه به اسلاید منتقل میشوند؛ بنابراین همپوشانی سلولهای پوششی که در روش قدیمی وجود داشت و نیز احتمال پوشیده شدن یک سلول غیر طبیعی از بین میرود و قدرت تشخیصی تست پاپ اسمیر افزایش مییابد. همچنین هنگام انتقال سلولهای دهانه رحم به محلول، میتوان همزمان سلولهای سرطانی و احتمال وجود HPV و عفونتهای کلامیدیایی و سوزاک را بررسی کرد.
بهترین شرایط و زمان انجام تست پاپ اسمیر چه زمانی است؟
بهترین زمان انجام آزمایش حدود روز ۱۵ چرخه قاعدگی است. فردی که میخواهد این آزمایش را انجام دهد باید با شرایط زیر به آزمایشگاه مراجعه کند:
- از یک هفته پیش از آزمایش، کرم و پمادهای واژینال استفاده نکرده باشد.
- از ۴۸ ساعت پیش دوش واژینال استفاده نکرده باشد.
- از ۲۴ یا ۴۸ ساعت پیش آمیزش جنسی نداشته باشد و پیش از انجام آزمایش معاینه واژینال نشده باشد.
تخلیه نمودن مثانه پیش از معاینه و کشیدن نفسهای عمیق و شل کردن عضلات در طول انجام تست، باعث راحتتر شدن شخصی شود که تست را بر روی او انجام میگیرد.
نحوه انجام تست پاپ اسمیر به چه صورت است؟
هنگامی که شخص برای انجام تست آماده شد، لباسهایی که پایینتر از کمر خود بر تن دارد را در میآورد، به پشت روی میز معاینه دراز میکشد و کمر و ساق پاهای خود را با ملحفهای میپوشاند. علاوه بر آن پاهای خود را بالا میبرد و پاشنههای خود را در رکاب واقع در انتهای میز میگذارد تا زانوهایش شل شده و به اطراف متمایل شوند. سپس شخص حرفهای ارائهدهنده مراقبتهای بهداشتی که معاینه را انجام میدهد، ابزاری پلاستیکی یا فلزی را که به آن لوبریکانت (ماده لغزندهساز) مالیده شده است و آن را اسپکلوم مینامند، به آرامی وارد مهبل میکند. این ابزار به آرامی دیوارههای مهبل را از هم باز میکند. شاید این کار باعث شود شخص اندکی احساس ناراحتی کند.
پس از معاینه چشمی گردن رحم (انتهای بیرونی و باریک رحم)، شخص حرفهای ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی از یک میله برداشت یا سواب پنبهای یا قاشقک یا برس گردن رحم برای جمعآوری سلولها از دو محل واقع در گردن رحم استفاده میکند که یکی از این دو محل در قسمت خارجی دهانه رحم یا Ectocervix (قسمتی که از همه به مهبل نزدیکتر است) و دیگری در قسمت داخلی گردن رحم یا Endocervix (قسمتی که در مجاورت بدنه رحم قرار دارد) واقع میباشد. این ناحیه را ناحیه انتقال یا گذار (Transition Zone) مینامند و سرطانهای گردن رحم در این ناحیه تشکیل میشود. به هنگام جمعآوری سلولها شاید شخصی که تست میشود کشش یا فشاری در مهبل خود احساس کند.
سپس یک تیغه یا لام (اسلاید شیشهای میکروسکوپ) را به این سلولها آغشته کرده یا سلولها را در داخل ظرفی گذاشته و نمونه برای ارزیابی به آدرس آسیبشناس ارسال میگردد.
پس از خاتمه یافتن تست پاپ اسمیر، شخص حرفهای ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی، معاینه گردن رحم را کامل میکند؛ به این صورت که دستکش آغشته به ماده لغزندهساز را به دست میکند و دو انگشتش را در داخل مهبل میگذارد و با دست دیگر بدن شخصی که معاینه میشود را از بیرون لمس میکند تا متوجه حضور توده یا نرم شدگی دیگر اندامهای تناسلی مانند لولههای رحم، تخمدانها و رحم شود.
عوارض انجام تست پاپ اسمیر چیست؟
پس از انجام این آزمایش امکان دارد مهبل اندکی خونریزی کند. اگر خونریزی بسیار زیاد باشد باید به پزشک اطلاع داد. شخصی که تست بر روی او انجام شده میتواند بلافاصله پس از خاتمه یافتن تست فعالیتهای عادی خود را از سر گیرد.