نویسنده: مهناز پیرزاده
بروزرسانی: ۱۹ شهریور ۱۴۰۱
لاک پشت‌ها خزندگان تخم ریزی هستند که در دو نوع گیاهخوار و گوشت‌خوار وجود دارند. آن‌ها موجوداتی خونسرد هستند که دمای بدن آن‌ها بسته به محیطشان تغییر می‌کند. به عنوان مثال لاک پشت‌های دریایی به دلیل ساختار بدنی که دارند دمای بالاتری نسبت به آب دارند.
اگرچه بسیاری از لاک پشت‌ها در آب زندگی می‌کنند، اما فاقد آب شش هستند. این حیوانات دارای شش هستند و از هوا تنفس می‌کنند. از طرفی در آب تخم نمی‌گذارند.
مشخصات ظاهری لاک پشت ها
جمجمه
لاک پشت‌ها جمجمه نسبتاً گردی دارند و استخوان‌بندی فک و پوزه آن‌ها در گونه‌های گیاهخوار کوتاه است. لاک پشت‌ها ویژگی بارز دیگری نیز دارند و آن این است که این موجودات دندان ندارد. ولی فک بالا و پایین با بافت شاخی، پوشیده شده است که به لاک پشت اجازه تجزیه و قورت دادن غذا را می‌دهد. عملکرد پوزه آن‌ها بسیار شبیه به منقار پرنده است.
طول و زن
لاک پشت‌ها با توجه به نوع و گونه‌ای که دارند وزن و طول متفاوتی نیز خواهند داشت. اما بزرگ‌ترین نوع لاک پشت در حیات وحش، لاک پشت چرمی دریایی است که می‌تواند بیش از دو متر طول با وزنی در حدود ۹۰۰ کیلوگرم داشته باشد.
در گونه لاک پشت لئوپارد شعاع لاک آن‌ها می‌تواند تا ۴۰ سانتی‌متر برسد و هیکلی سنگین دارند. امکان دارد که آن‌ها تا ۴۰ سال عمر کنند. لاک پشت‌های سیامی پیکر کوچک، حداکثر ۲۰ سانتی‌متر دارند. لاک پشت‌های مدیترانه ای نسبتاً بزرگ هستند و پهنای لاک آن‌ها به ۳۰ سانتی‌متر می‌رسد. لاک پشت‌های خالدار کوچک‌ترین لاک پشت شناخته شده بر روی زمین هستند که طول بدن آن‌ها به طور متوسط بین ۵ تا ۶ سانتی‌متر و لاک آن‌ها صاف و بدون تحدب است.
لاک پشت لاک نرم ممکن است طول بدنشان به ۳۰ سانتی‌متر برسد. وزن لاک پشت آَلدابرا می‌تواند به ۲۵۰ کیلو و شعاع لاک آن به ۱۲۲ سانتی‌متر برسد.
پوست
پوست بدن لاک پشت‌ها ضخیم و فلس دار است، به طوری که در برابر خشکی، سرما، گرما و اشعه ماوراء بنفش مقاومت داشته و زندگی در شرایط آب و هوایی سخت را ممکن می‌سازد.
دست و پاها
در بیشتر نژادها، پنج انگشت روی هر یک از اندام‌های حرکتی (دست‌ها و پاها) مشاهده می‌شود. اما برخی از گونه‌ها مانند هورس فیلد، چهار انگشت دارد. در نژادهای آبزی، اندام باله مانند به خود می‌گیرد و به حیوان کمک می‌کند تا به خوبی در آب شنا کند.
ویژگی‌های رفتاری لاک پشت‌ها
به طور کلی تصور می‌شود که لاک پشت‌ها حیواناتی کاملاً بی صدا هستند، اما در واقعیت، لاک پشت‌ها قادر به تولید صداهای مختلفی در هنگام برقراری ارتباط هستند. اما لاک‌پشت‌ها اساساً حیوانات اجتماعی نیستند و می‌توانند تا آخر عمر خود را به تنهایی سپری کنند، رفتارهای تدافعی یا تهاجمی لاک پشت‌ها اغلب قلمرو گرایانه است. این رفتارها اغلب زمانی رخ می‌دهد که در ارتباط با تولید مثل یا تغذیه باشد.
لاک پشت‌های آلفا یا غالب از ادرار و مدفوع خود استفاده می‌کنند تا سایر گروه‌ها را از محدوده خود دور نگه دارند یا با بوی غدد کلواکا حریم خصوصی خود را مشخص کنند.
اگرچه نسبت وزن مغز به وزن بدن در لاک پشت‌ها کم است، اما لاک پشت‌ها بسیار باهوش هستند. رفتارهایی مانند بازی و حل مسائل در آن‌ها دیده شده است. لاک پشت‌های جنگلی بیشتر از موش‌های سفید قادر به حرکت در پیچ و خم مسیرهای پیچیده هستند. مطالعات نشان داده است که لاک پشت‌ها آموزش پذیر هستند و حافظه بالایی دارند.
اطلاعات جالب درباره لاک در لاک پشت ها
اسکلت بدن لاک پشت در داخل لاک آن قرار دارد. لاک یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد در لاک پشت‌ها است و اگرچه به دلیل وزن زیاد، حرکت را به خصوص در خشکی برای این موجودات محدود می‌کند، اما محافظ خوبی برای قسمت بیرونی پوست و دفاع آن‌ها در برابر مهاجمان و تهدیدات خارجی به شمار می‌آید.
نکته جالب دیگر درباره لاک این جانور این است که لاک، رگ‌ها و رشته‌های عصبی بسیاری دارد، به همین سبب در مواجهه با فشار و ضربه، لاک پشت احساس درد و فشار را تجربه می‌کند. این لاک در بدو تولد نرم است و در مدت کوتاهی (حدود ۲ هفته) سفت می‌گردد.
انواع و گونه‌های مختلف لاک پشت
لاک پشت‌ها گونه‌های متفاوتی دارند. اما به طور کلی به سه گروه تقسیم بندی می‌شوند: لاک پشت خاکی، لاک پشت آبزی و لاک پشت‌های دو زیست. هر یک از این گونه‌ها نیز انواع مختلفی دارند و در اندازه‌های مختلف دیده می‌شوند. هر نژاد ویژگی‌های فیزیکی و رفتاری مخصوص به خود را دارد. تفاوت زیادی بین لاک پشت‌های آبزی و دریایی و گونه‌های خشکی و نیمه آبزی وجود دارد. برخی از آن‌ها به شرح زیر است:
- لاک پشت هورس یلد (گونه خشکی زی آسیایی)
- لاک پشت لئوپارد (نژاد بومی و خشکی زی آفریقایی گیاهخوار)
- لاک پشت پشت لولایی
- لاک پشت‌های سیامی
- لاک پشت مدیترانه‌ای (لاک پشت‌های خشکی زی)
- لاک پشت خالدار (لاک پشت‌های گیاهخوار بومی آفریقای جنوبی)
- لاک پشت لاک نرم (لاک پشت‌های آب زی)
- لاک پشت گوش قرمز (لاک پشت‌ها نیمه آبزی)
- لاک پشت آَلدابرا (بزرگ‌ترین لاک پشت خشکی زی)
طول عمر لاک پشت‌ها
با توجه به نوع و گونه‌ای که لاک پشت‌ها دارند، می‌توانند طول عمر متفاوتی داشته باشند. به طوری که برخی از گونه‌های لاک پشت‌های خشکی یا خاکی صد سال یا بیشتر عمر می‌کنند. چندین گونه معمولی از لاک پشت‌های اهلی و خانگی نیز تا ۴۰ سال عمر می‌کنند، اگرچه عوامل زیادی بر طول عمر آن‌ها تأثیر می‌گذارد.
لاک پشت‌های بزرگ‌تر که اغلب از خانواده لاک پشت‌ها خشک‌زی هستند، بیشتر عمر می‌کنند. گونه‌های کوچک‌تر که بیشتر به عنوان حیوان خانگی نیز نگهداری می‌شوند، عمر کوتاه‌تری دارند. با این حال آن‌ها ممکن است برای چندین دهه زندگی کنند. برخی از لاک پشت‌ها نیز طول عمرشان حدود ۲۰۰ سال (یا حتی بیشتر) است.
تولید مثل لاک پشت‌ها
نحوه تولید مثل لاک پشت‌ها، به گونه و نژاد آن‌ها مرتبط است. لاک پشت‌ها در رفتارهای تولید مثلی و جفت‌گیری تفاوت‌های زیادی دارند. در برخی موارد ممکن است لاک پشت‌های نر در فصل جفت گیری با یکدیگر مبارزه کنند و رقیب خود را بکشند تا لاک پشت ماده را تصاحب کنند.
لاک پشت‌های دریایی که بیشتر عمر خود را در دریا سپری می‌کنند، اما در فصل تولید مثل برای جفت گیری به آب‌های کم عمق نزدیک سواحل می‌آیند. در برخی از گونه‌ها، دما در تعیین جنسیت نوزادان موثر است. درجه حرارت بالا باعث ایجاد فرزندان ماده و دمای پایین باعث ایجاد فرزندان نر می‌گردد.
لاک پشت‌های ماده شب‌ها به ساحل می‌آیند و تخم می‌گذارند. آن‌ها شب هنگام چاله‌های حفر می‌کنند و تا ۲۰۰ تخم در آن می‌گذارند. تخم‌ها معمولاً در حفره‌های گلی و ماسه‌ای قرار می‌گیرند و دفن می‌شوند و ماده پس از تخم ریزی تخم‌ها را ترک می‌کند. بسته به گونه لاک پشت، تخم‌ها پس از ۷۰ تا ۱۲۰ روز از تخم خارج می‌شوند. نوزادان ممکن است سال‌ها به بلوغ و تولید مثل نرسند.
بچه لاک پشت‌های تازه متولد شده، دشمنان زیادی دارند و بسیاری از آن‌ها قبل از رسیدن به سن باروری کشته می‌شوند. تخم لاک پشت‌ها نیز مانند تخم اکثر خزندگان است و حالت نرم و چرمی شکل دارد اما در ساختار و ترکیبات با تخم پرندگان متفاوت هستند. تخم‌گذاری لاک پشت‌ها ممکن است سالانه انجام نشود و ممکن است فواصل چند ساله بین تخم‌گذاری وجود داشته باشد.
زیستگاه لاک پشت‌ها
زیستگاه لاک پشت‌ها به نوع آن‌ها بستگی دارد. برخی از آن‌ها در آب‌های عمیق زندگی می‌کنند و برخی در خشکی و جنگل‌ها هستند. زیستگاه اغلب گونه لاک پشت‌های خاکی، دشت‌ها، کوه‌ها، جنگل‌ها و بیابان‌ها هستند.
غذای لاک پشت‌ها
غذای لاک پشت با توجه به گونه و زیستگاه این جانور متفاوت خواهد بود. اما به طور کلی لاک پشت‌ها از گیاهان آبزی و بی‌مهرگان مانند کرم، حلزون و حشرات و همچنین بقایای حیوانات مرده تغذیه می‌نمایند. برخی از لاک پشت‌های آبگیر، شکارچی هستند و ماهی می‌خورند. لاک پشت‌های کوچک، در حال رشد و نابالغ به دلیل نیاز زیاد به پروتئین در مراحل رشد، تمایل بیشتری به خوردن غذاهای گوشتی دارند.
لاک پشت‌های دریایی نیز عموماً غذاهای نرم مانند عروس دریایی، اسفنج دریایی، گیاهان آبی به ویژه جلبک‌ها را می‌خورند. برخی از لاک پشت‌ها با آرواره‌های قوی‌تر نیز می‌توانند از پوسته‌ها و غذاهای سفت‌تر تغذیه کنند.
تفاوت لاک پشت نر و ماده
در برخی گونه‌ها رنگ لاک پشت‌های نر در فصل جفت گیری تغییر می‌کند و به عنوان عاملی برای جلب توجه ماده‌ها استفاده می‌شود. این خزندگان تا بزرگ‌سالی و رسیدن به سن بلوغ تفاوت چندانی با هم ندارند. اما پس از آن می‌توان جنسیت آن‌ها را به راحتی تشخیص داد.
به طور کلی باید توجه داشت که لاک پشت‌های نر زودتر به بلوغ جنسی می‌رسند و این ممکن است در سنین ۳ تا ۴ سالگی اتفاق بیوفتد. به علاوه سن بلوغ در ماده‌ها در ۵ سالگی اتفاق می‌افتد. لاک پشت‌های ماده، لاک‌های بزرگ‌تری دارند و لاک پشت‌های نر دم بلندتری دارند.
نگهداری از لاک پشت در خانه
لاک پشت‌های خانگی جزو حیوانات خانگی خاصی هستند که برای نگهداری از آن‌ها باید نکات و مواردی را رعایت نمود تا شرایط مناسب برای آسایش و آرامش آن‌ها فراهم شود. از این رو با مطالعه در مورد نحوه زندگی، عادات تغذیه‌ای و محل زیست آن‌ها، به طول عمر آن‌ها در منزل می‌توان کمک کرد. دمای مناسب در خانه و تمیز کردن محل زندگی آن‌ها امری ضروری محسوب می‌شود. تغذیه مناسب برای لاک پشت‌های خانگی به شرح زیر است:
سبزی‌ها مفید برای لاک پشت خانگی
- هویج
- خیار
- باقلا
- برگ شلغم
- ریحان
- سیب‌زمینی آب‌پز
- کدو سبز
- فلفل سبز
- کوجه فرنگی
- کرفس
- قارچ
- کلم بروکلی
- اسفناج
میوه‌جات مفید برای لاک پشت خانگی
- هندوانه
- خربزه
- طالبی
- انار
- انبه
- سیب
- موز
- توت‌فرنگی
- شاه‌توت
- هلو
- گلابی
- انگور
- زغال‌اخته
موجودات مورد علاقه و مفید برای لاک پشت
- کرم خاکی
- سخت‌پوستان
- ماهی و موش کوچک
- جلبک
سعید
سلام عالی بود اطلاعاتتون. کمال تشکر را دارم فقط اگر ممکنه مکان نگهداریشون را توضیح بدین ممنون میشم توی اب باشن یاخشکی