عدم تمکین زن از شوهر در زندگی زناشویی چیست؟

معنی تمکین در لغت به صورت الزام بیان شده است. عدم تمکین زن به شوهر با نتایجی مانند عدم پرداخت نفقه و مشکلاتی در زمینه مهریه همراه خواهد بود.

ستاره | سرویس عمومی – با جاری شدن صیغه عقد بین پسر و دختر و رسمیت یافتن ازدواج هریک نسبت به یکدیگر دارای وظایف و تکالیف حقوقی می‌شوند که عدم رعایت این حقوق و تکالیف جرم محسوب شده و مجازات‌هایی را به‌همراه دارد. یکی از وظایفی که زوجین در روابط زناشویی خود می‌بایستی آن‌را رعایت کنند بحث تمکین می‌باشد. این لفظ به خودی خود به معنای الزام آور است یعنی زن در مقابل مرد وظایفی دارد که عدم انجام آن (عدم تمکین) در صورت اثبات توسط مرد پسامدهایی را به دنبال خواهد داشت البته تمکین برای مرد در مقابل زن نیز مطرح است.
 

تمکین چیست؟ - معنی تمکین - عدم تمکین زن - مهریه - نفقه

 

به طور کلی تمکین برای زن به دو دسته تقسیم می‌شود:

  • تمکین خاص 
  • تمکین عام
مفهوم تمكین خاص بدین صورت است: اطاعت از نیازهای غریزی مرد از طرف زن. 
تمکین خاص، معنای مبهم و پیچیده ای نداشته، بدین جهت فقها در تعریف آن اختلاف ندارند. صاحب شرایع الاسلام در این رابطه می فرماید: تمکین برداشت موانع بین زن و شوهر است (برای برقراری ارتباط) به نحوی که از جهت زمان و مکان محدویتی وجود نداشته باشد. مفهوم  تمكین عام فرمانبرداری در تمام امور كلی زندگی است و زن موظف به پیروی و اطاعت از شوهرمی‌باشد همچنین قانون هم به این موضوع اشاره کرده است که ریاست از ویژگی‌های مرد است. تمکین به معنای پاسخ‎گویی به نیازهای جنسی هر یک از زوجین وظیفه‎ای مشترک است. 

 

شرایط و حدود تمکین

البته میزان و حدود تمکین نسبت به هر کدام متفاوت می باشد. به طور زنان به دلیل این که غالباً در منزل هستند و امکان پاسخ‎گویی به این نیاز از طرف آنان بیشتر است، باید در حد ممکن و مشروع به این نیاز پاسخ دهند و مردان به دلیل این که اکثراً به جهت تامین معاش و شغل هایی که ایجاب می‎کند، مدت طولانی در منزل نباشد, امکان پاسخ‎گویی کمتر است، لذا انتظار کمتری از آن ها باید داشت. همان طور که اگر زن با اجازه زوج شاغل باشد، دیگر زوج نمی‎تواند آن انتظاری که از زوجه خانه‎دار محض دارد از وی نیز داشته باشد. از این رو بر مردان نزدیکی با فاصله واجب شده است و هم‌بستری نیز به اعتقاد بسیاری از فقها در صورت تک همسری هر چهار شب، یکبار واجب گردیده است و این جزء حقوق زوجه به شمار می‎رود. در نحوه رفتار زوجین تاکیدهای زیادی در قرآن به عنوان رفتار عرفی و متعارف شده است. شهید مطهری به نقل از آیت الله حلی در مورد آیه «فامساک بمعروف او تسریح باحسان» و آیه «و لاتمسکوهن ضرراً لتعتدوا» می‎فرماید: «از این آیات این اصل کلی استفاده می‎شود که هر مردی در زندگی خانوادگی یکی از دو راه را باید انتخاب کند یا تمام حقوق و وظایف را به خوبی و شایستگی انجام دهد یا علقه زوجیت را قطع و زن را رها نماید. 

 

ضمانت اجرای حقوقی عدم تمکین زن چیست؟

 ضمانت اجرای مستقیم عدم تمکین, محروم شدن زن از حق نفقه است و این امر مورد اتفاق همه فقهای شیعه و اهل سنت می‎باشد و ماده ۱۱۰۸ ق.م. نیز همان طور که قبلاً بیان شد, محرومیت از استحقاق نفقه را ضمانت اجرای امتناع زوجه از تمکین دانسته است و در صورت ادامه چنین سوء رفتاری از ناحیه زن و عدم امکان صلح بین آنها, چاره‎ای غیر از طلاق نخواهد بود. تمکین و نفقه دو تعهد متقابل هم می باشند که به طور طبیعی عدم اجرای تعهد از طرفی, می‎تواند مجوزی برای امتناع طرف مقابل از اجرای تعهد باشد.

 

نتیجه ی عدم تمکین چیست؟

  •  عدم استحقاق زن نسبت به نفقه ( مستنداً به ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی) 
  • کسب اجازه ازدواج مجدد از دادگاه( مواد ۱۶ و ۱۷ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۵ بهمن ماه ۱۳۵۳)
بنابراین برای آنکه مرد بتواند زن دوم بگیرد بایستی به دادگاه رجوع و با اثبات عدم تمکین همسرش، از دادگاه اجازه ی ازدواج مجدد بگیرد.
  • امکان طرح دعوی طلاق از سوی مرد.
همچنین زن اگر از مرد تمکین کند( ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی) و مرد نفقه ندهد مثلاً مرد خانه را ترک و ناپدید شود یا به علت بدرفتاری مرد زن خانه را ترک نماید( ۱۱۱۵ قانون مدنی ) زن می‌تواند دادخواست نفقه بدهد. عدم پرداخت نفقه جرم است و مجازات دارد و دادگاه او را از سه ماه و یک روز تا پنج ماه حبس محکوم خواهد نمود( ماده ۶۴۲ قانون مجازات اسلامی).

 

زنان از کدامیک از خواسته های جنسی شوهر خود می‌توانند تمکین نکنند؟

در شرع اسلام و قانون وظیفه زن تامین خواسته های مشروع جنسی می‌باشد به موجب آن، زن می‌تواند در مورد خواسته‌های جنسی بر گرفته از انحرافات جنسی مرد عدم تمکین را در پی بگیرد. از حمله این موانع جنسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

  •  رابطه جنسی که آسیب جسمانی برای زن بهمراه داشته باشد
  • درخواست شوهر مبنی بر رابطه جنسی زن با فردی غیر از شوهر اعم از مرد یا زن (که در صورت شکایت زن و اثبات همراه با مجازات برای مرد می‌باشد)
  • در خواست شوهر مبنی بر صحبت های جنسی و محرک جنسی زن با غیر از شوهر از طرق مختلف نظیر  تلفن – گفتگوی مستقیم – پیامک – چت و هر مسیر ارتباطی دیگر
  • درخواست رابطه جنسی مقعدی و عدم رضایت زن
  • درخواست شوهر مبنی بر حضور فرد سوم اعم از زن و مرد در رابطه جنسی آنها
  • خواسته های جنسی مرد بر گرفته از اختلالاتی نظیر سادیسم جنسی ، ضرب و شتم زن در  رابطه یا امثالهم 
 

شکایت عدم تمکین به چه صورتی است؟

مرد باید در جلسه اول دادگاه ثابت كند و دلایلی را بگوید كه بر اساس آن مشخص شود همسرش بدون اجازه او خانه را ترك كرده است؛ البته پیش از هر اقدامی برای این‌كه زن نیز از این شكایت مطلع شود، باید نشانی دقیقی از محل سكونت فعلی زن به دادگاه ارائه شود تا برای زن اخطاریه جهت حضور در دادگاه ارسال شود. قاعدتا مرد نمی‌تواند نشانی منزل خود  یعنی همان منزل مشترك  را بدهد چون مرد می‌گوید همسرش از خانه خارج شده و دیگر بازنگشته است. اگر نشانی دقیقی ارائه نشود و اخطاریه مطابق روال قانونی ارسال نشود، تشكیل جلسه دادگاه به صدور حكم منجر نخواهد شد.»
ابلاغ باید واقعی و قانونی باشد. ابلاغ واقعی به این صورت است كه اخطاریه به دست خود خوانده یا یكی از بستگان او داده شود یا بر در محل سكونت او الصاق شود و ابلاغ قانونی نیز به این معنی است كه فاصله ابلاغ تا رسیدگی به شكایت كمتر از ۵ روز نباشد؛ البته با در نظر گرفتن ۲ روز ابلاغ و تشكیل جلسه، باید فاصله‌ای ۷ روزه میان ابلاغ تا تشكیل جلسه دادگاه وجود داشته باشد. البته اگر در كمتر از این فاصله طرفین با حضور در جلسه دادگاه نسبت به رسیدگی به پرونده خود اعلام آمادگی كنند، منع قانونی برای رسیدگی به پرونده وجود ندارد.

 

حق حبس و عدم تمکین توسط دختر

دختر می‌تواند تا پیش از شروع زندگی با همسر خود مطالبه تمام مهریه نماید و تا دریافت کامل آن عدم تمکین نسبت به شوهر داشته باشد. به این حق، “حق حبس” گفته می‌شود. مادهٔ ۱۰۸۵ قانون مدنی در این مورد گفته است: «زن می‌تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود»

به‌صورت خلاصه طبق نظرات و آراء مطرح‌شده منظور از عدم تمكين فقط محدود به تمكين خاص است و در موارد ديگر تمكين، مثل خروج از منزل ملزم به اطاعت است. به اين مفهوم كه زني كه از حق حبس استفاده می‌کند فقط از تمكين خاص می‌تواند خودداري كند و اگر در بقيه امور سرپيچي كند حق نفقه نخواهد داشت. لازم است بدانید که مهریه نصف آن قبل از دخول به زن تعلق می‌گیرد و اگر دخولی صورت گرفته باشد تمام مهریه بایستی پرداخت شود.

یادتون نره این مقاله رو به اشتراک بگذارید.
وب گردی:
مطالب مرتبط

  • ۲۵ سال ازدواج کردم به علت اختلاف نطر در باره مسایل زندکی همسرم تمکین نمیکند من میتوانم زنی را صیغه کنم

    • مدیر سایت

      بر طبق قانون شرع حتی در صورت تمکین نیز امکان صیغه وجود دارد.

  • بدون نام

    یعنی جد و آباد مردها رو آوردین جلو چشمشون با این قوانین مزخرف ایکاش یه مشت شاگرد بنا قانون گذار بودن

  • سلام خانم بنده به خاطر موضوع کوچکی با من به مشاجره پرداخت و به خانه پدری رفته و بهم توحین هم کرده . بعد از مدتی که گذشت از تلگرام برام پیام های تهدید امیز و ناراحت کننده می امد عکس خانم بنده برام فرستاد و کلی حرف دیگه ایا من چیجوری میتونم شکایت تنظیم کنم بابت کلاهبرداری و درخواست مهریه از من .

  • بدون نام

    پس یعنی نمیتونی ثابت کنی زنت عدم تمکین داره

    • مدیر سایت

      اثبات تمکین عام به مراتب ساده تر و شدنی است. ولی تمکین خاص شرایط پیچیده تری دارد.

      • تقریبا همین رفتار را همسرم انجام میده البته تمام مخارج زندگی با خودم هست ولی اصلا نه احترام نه آگاهی به وظایف و شرع و نیازها و سواستفاده فرزندانم که دختر بزرگ هم دارم و کاملا سلیقه ای رفتار میکنه مثلا یکی از پسران اقوام خودش رو در نظر گرفته برای دختر من و در حالی که دخترم به دلیل سطح بینش و عواطف خانواده مادرش اصلا راضی نیست و از طرفی شاهد هست که ساده ترین نکات که در روابط عادی هر شخصی رعایت میشه اصلا رعایت نمیکنه و همیشه با اینکه از لحاظ مالی خانوادگی در یک سطحیم و از ابتدا به شغل فنی من آگاه بود داعم بهانه جویی میکنه و اگر با کوچکترین حرفش مخالفتی کنیم بقیه هم تو آتش لجاجت و کینه ورزی که چرا طرف بابات رو گرفتی یا … اسیر میشیم.هیچ مهارت و آگاهی در زندگی بجز تمیزی نداره و با وجود اصرارها هیچ رقبتی هم نشون نمیده.به راحتی میشه گفت هیچ چیزی نیست که برای نفع خودش به هم نزنه و انصافی در کارش نیست واقعا درست نیست.من هم چون بچه طلاق بودم و همیشه خاستار محبت و تشنه عواطف و همیشه با مطالعه آگاهی خودم رو در رابطه با کودک و همسران افزایش دادم ولی تنها کمکی که کرد جلوگیری از مشاجرات و تا حدی میشه گفت با خیال راحت در همه امور وسعت داد رفتاراشو که مجال گفتنش اینجا نیست.فقط ایکاش در مورد نفقه و مهریه بازنگری بهتری بشه که باعث تحقیر بی دلیل مرد و افسار گسیختگی زنان بی انصاف نشه که واقعاً زندگی رو بر من و دو دخترم حروم کرده.بازم شکر که یکیش بزرگ شده و تا حدی با هم درد و دل میکنیم و کمک میکنیم ولی بعضی خانم ها وقاهت رو به آخر رسوندن و با گفتن چند جمله نمیشه بیان کرد.البته از این قبیل مسائل زیاد میبینیم که نمیدونم به دلیل بیکار نماندن قضات و مراجع هست که چاره ای نمیکنند یا تحقیقی یا نگاهی به وضع ظاهر زن هم بکنن، نحوه زندگی و اموراتش مشخصه تا اینکه فیش حقوقی نداری برو زندان یا مهریه، اون هم با این رفتارها

  • ع درویش

    سلام . ۱۲ساله ازدواج کردم . درشروع ازدواج به دلایلی با مواد مخدر اشنا شدم . در طی دوسال در منزل خودم با همسرم کارتن خواب واقعی شدم . یک بارهم ازم شکایت کرد و زندانی شدم برای فروش لوازم منزل و نفقه . بعد از دوسال ترک کردم و با محبت و کرم خداوند تمام لوازم منزل رو عوض کردم و در نانوایی مشغول شدم . چند سال گذشت تا سال هفتم ازدواج به تهران امدم و تمام وسایل منزل رو نو کردم و یه ماشین هم تهیه کردم و مبلغی پول برای سرمایه کارم در تهران هم داشتم . بسیار ولخرج و دست و دل باز هستم که درمنزل ما بسیار عیب بزرگی شناخته میشه . روزی پدر زنم اومد تهران و باعث دلخوری هم دیگه شدیم و دعوای ما در چند دقیقه باعث تباهی اینده زندگی من شده تا این لحظه . بعد از چند دقیقه بحث و جدل از منزل خارج شدم و حدودا یکساعت بعد که گفتم همه اروم شدن برگشتم خانه که دیدم تمام وسایل زندگی مان رو با دخترش و چند تا کارگر بار ماشین کرده داره برمیگرده اصفهان . دیوانه شدم . شروع به جروبحث کردیم و خواستم با کلانتری تماس بگیرم و به خاطر خارج کردن و بار کردن وسایل زندگی از پدر زنم شکایت کنم ، الحق نتوانستم تمرکز کنم تا حتی یک زنگ بزنم . خلاصه این اقا به همراه همسرم که بازیچه دست پدرش شده بود رفتن . دویست تومان هم گذاشتم جیب دختر بزرگم برا خرجشون . رفتن همانا و دیوانگی من همانا . اینو بشکون ، تصادف کن . دعوا . خود زنی . و در اخر بعد دو روز امدم برم اصفهان که با اون حال خراب تصادف شدیدی کردم . چپ کردم و بعد از زدن دو تا ملغ با تیر برق هم تصادف ، خلاصه به مرگ سلام کردم ، ولی الحق اروم شدم بعد از دو روز با کمی گریه . خلاصه تمام سرمایم رفت ، بدهکار شدم و ماشین و پول رفت ، خبر تصادف به گوش همسرم که رسید تازه یادش اومد تو چه مرحله ای از زندگی پشتم رو خالی کرد و همه زندگیمو نابود کرده . خودش فردای تصادف اومد و با یک ماشین که یک هفتصد هزارتومان دارو ندار مو هم دادم برای کرایش که وسایل زندگیمو که اونا بردن رو برگردونن . چند ماه از تصادف گذشت و حال منم بهتر شد که خانمم بر خلاف میل و رای من کاری در یک شرکت معتبر پیدا کرد . خلاصه از این موضوع ما روز به روز داغون و داغون تر شدیم . حرکات و رفتار همسرم هم روز به روز عوض شد . من ناراضی و او نافرمانبر تر میشد روز به روز ، گفتم اگر یه بچه دیگه بیاد ، زنم میشینه بچه داری و شوهر داریشو میکنه ، منم میرم دنبال کارم . همینم شد ، ولی کار من در تهران با درامد زیاد خوبی همراه نبود در سال اول که بچه دوم ما شده بود یکساله . خانم دوباره عزم کار کرد و هرچی هم گفتم که این بچه یکسالشه ، مادر میخواد . یه نفر میخواد بیست و چهار ساعته مراقب این باشد که گوش شنوا پیدا نشد . خواست بچه یک ساله رو مهد کودک بزاره که با مخالفت شدید من و اعتراض دختر اولم که ده سالش شده بود قرار گرفت . ولی …. خلاصه الان چهار ماه کارم شده حرص خوردن و بچه داری ، از شیش صبح بیدار میشه تو بغلمه تو شب . اصلا نمیتونم و نمیدونم چیکار کنم . زنم هم شده یه مرد نما که با متلک هاش دیوونم کرده . نه به حرف گوش میده ، نه سفره ای ، نه غذایی ، نه رسیدگی ، هیچی ، فقط غر میزنه . من یه مرد ترک هستم. من زن میخوام ،تامین کننده مالی نمیخوام که اخه ، روزگار هم طوری شده که فکر میکنه چون ماهانه مقداری پول میاره تو زندگی ، یعنی ریس خانواده شده و باید تمام مدیریت خانه رو تامین کنه ، مدیریتی که هیچی ازش نمیدونه
    و از اینکه مطمعنه من زنم رو طلاق نمیدم چون خودم بچه طلاقم ، سو استفاده میکنه و همیشه گذشته منو به یادم میاره هر روز و میگه تو همونی و هیچکدوم از کارای من رو حتی به یاد هم نمیاره . موندم چیکار کنم

  • سلام ۳ ماهه ازدواج کردم چن ماهی هست که بیکارم بخاطر بیکاری خانواده خانومم به خودشون اجازه دخالت میدادن وقتی جلوشون وایسادن چن نفری ریختن تو خونم جهاز رو با خانومم از خونم بردن الانم رفتن از من شکایت کردن من عدم تمکین رو گرفتم ایا میتونم از خانواده خانومم شکایت کنم
    خانواده خانومم بیماریشو از من پنهون کردن دلیل اصلی این کارشونم این بود

    • مدیر سایت

      در صورتی که همسر شما بیماری داشته باشد که کیفیت زندگی زناشویی را تحت تاثیر قرار دهد و این موضوع به عمد از شما پنهان شده باشد می توانید موضوع را از طریق قانونی پیگیری نمایید.

نظر خود را بنویسید