نویسنده: مریم زارعی
بروزرسانی: ۱۱ آذر ۱۴۰۰
نسخه صوتی این مطلب را بشنوید! 🎧
ستاره | سرویس روانشناسی – آیا تا به حال پای درد دل‌های کسی که به تازگی از همسر خود جدا شده، نشسته اید؟… اکثر این زوج‌ها از کوله باری از انتظارات و توقعات برآورده نشده توسط همسر سابقشان گلایه می‌کنند، شاید شنیده باشید که حتی گاهی از داشتن دو دنیای متفاوت صحبت می‌کنند، اگر بدانیم که هر فردی برای توجیه احساسات و روابط عاشقانه‌ی خود داستانی دارد، دیگر پذیرش این قبیل توصیفات و حتی گلایه‌ها کار چندان سختی نخواهد بود، در این مطلب نگاهی خواهیم داشت به انواع قصه عشق یا داستان عشق، چیزی که اگر پیش از ازدواج در موردش بیشتر بدانید، به احتمال زیاد تصمیم عاقلانه‌تر و هوشمندانه تری در مورد ازدواج تان خواهید گرفت. با ستاره همراه باشید.
آنچه در این مطلب خواهید خواند...
عدم نمایش
قصه عشق چیست؟
پروفسور رابرت استرنبرگ یکی از روانشناسان مشهور آمریکایی است که بخش عمده‌ای از شهرت خود را مرهون سه نظریه اش است:
عشق مثلثی یا سه وجهی، هوش سه گانه و قصه عشق
طبق تعریف خودِ او در دیدگاه عشق به مثابه یک داستان، فرض بر این است که ما آدمیان گرایش داریم عاشق کسانی شویم که قصه‌هایشان با قصه ما یکی است یا مشابه آن است، اما نقش آن‌ها در قصه‌ها مکمل نقش خود ماست؛ و بدین ترتیب، این اشخاص از جهاتی مثل خود ما هستند و از جهاتی دیگر بالقوه با ما متفاوتند. مثلا در قصه حکومت که یک نفر رئیس است و دیگری مرئوس، نمی‌توان توقع داشت که دو حاکم در کنار یکدیگر زندگی پر صلح و صفایی داشته باشند؛ یا در قصه معلم و شاگرد، یکی معلم است و دیگری دوست دارد چیز‌های زیادی یاد بگیرد.
اما اگر قصه‌های ما ناهمساز و ناهمگون باشند چه؟ به عنوان مثال اگر هر دو زوج اصرار داشته باشند که شخصا مسئولیت تمام تصمیم‌ها را بر عهده گیرند، چه؟! پاسخ این است که در چنین حالتی یا باید به دنبال شخص دیگری باشیم و راهمان را تغییر دهیم یا آنکه قصه خودمان را عوض کنیم.
به علاوه‌ی تمام مواردی که گفته شد باید بدانیم که یک فرد ممکن است به طور همزمان مجذوب چند قصه باشد، قصه‌هایی که وجوه تشابه بیشتری با یکدیگر دارند؛ اما پیش از آنکه از وجود این همه قصه متفاوت سردرگم شوید، اجازه دهید ببینیم که اصلا قصه‌ها از کجا می‌آیند و وظیفه ما در میان انبوه این داستان‌های مختلف چیست؟
به علاوه‌ی تمام مواردی که گفته شد باید بدانیم که یک فرد ممکن است به طور همزمان مجذوب چند قصه باشد، قصه‌هایی که وجوه تشابه بیشتری با یکدیگر دارند؛ اما پیش از آنکه از وجود این همه قصه متفاوت سردرگم شوید، اجازه دهید ببینیم که اصلا قصه‌ها از کجا می‌آیند و وظیفه ما در میان انبوه این داستان‌های مختلف چیست؟
انواع قصه عشق از کجا می‌آیند؟
واقعیت این است که بخش عمده‌ای از داستان‌های عشقی ما از دوران کودکی شکل می‌گیرند، درکی که از روابط میان والدین مان در درون ما شکل می‌گیرد، ارتباط با خواهر و برادر‌ها و دوستان و حتی خواندن کتاب‌ها و دیدن فیلم‌ها و سایر رسانه‌ها، همه و همه انتظار فرد را راجع به روابط عاشقانه شکل می‌دهند؛ بنابراین باید بدانید که تفاوت داستان‌های عشقی، بسیار ریشه دار‌تر از آن است که تصور می‌کنیم و این تفاوت‌ها به خودی خود، مزیت یا عیب محسوب نمی‌شوند، بلکه آنچه مهم است این است که بدانید قصه عشق شما چیست؟ با وجود چنین دانشی خواهید فهمید که چرا گاهی در یک رابطه مشترک، هر همسر از یک رویداد واحد، یک تفسیر کاملا متفاوت نسبت به دیگری دارد، ریشه را باید در تفاوت داستان‌ها جست.
موضوع اینجاست که گاهی برخی از این تفاوت‌ها با رویکردی منعطف قابل درک یا پذیرش هستند، اما مواقعی هم وجود دارد که قصه عشق دو طرف آنچنان ناسازگار و ناهماهنگ است که انگار آن‌ها آشکارا از دو دنیای متفاوت آمده‌اند، بیایید با هم نگاهی به انواع قصه‌های عشق داشته باشیم، شاید بعد از خواندن این قسمت بتوانید دلیل بسیاری از تصمیم‌ها و عملکرد‌های خود را بهتراز گذشته ارزیابی کنید.
♥ شناخت انواع قصه عشق ♥
انواع قصه عشق کدامند؟
استرنبرگ قصه‌ها را به پنج گروه اصلی تقسیم می‌کند که هر گروه شامل چند قصه می‌شود. آنچه قصه‌ها را در یک دسته بندی قرار می‌دهد ویژگی‌های درونی خودِ قصه‌هاست؛ به علاوه استرنبرگ این دسته‌بندی را حاصل استنباط می‌داند نه تحلیل‌های آماری.
در مجموع، استرنبرگ ۲۵ قصه عشق را شناسایی کرده که بعضی از آن‌ها محبوبیت بیشتری دارند و باید توجه داشت که هرچه هماهنگی بین قصه‌ی زوج‌ها بیشتر باشد یا قصه عشق آن‌ها مکمل‌تر باشد، زوج‌ها رضایت زناشویی بالاتری دارند.
انواع قصه عشق عبارت هستند از:
انواع قصه عشق عبارت هستند از:
قصه‌های نامتقارن
عدم تقارن یا رفتار مکمل زوج‌ها مبنای رابطه صمیمانه است.
- قصه معلم- شاگرد: در این قصه یک نفر ساختار و اطلاعات را فراهم می‌کند و نفر دیگر دریافت کننده اطلاعات است.
- قصه ایثار (فداکاری): یک نفر با کمال میل تخفیف می‌دهد و کوتاه می‌آید، نفر دیگر از این تخفیف‌ها بهره‌مند می‌شود و از آن‌ها سود می‌جوید.
- قصه حکومت: یک نفر بر دیگری مسلط است و اتخاذ تمامی تصمیم‌ها و قدرت در دستان اوست، دیگری فرمانبردار است.
- قصه پلیسی: یک نفر دیگری را زیر نظر دارد و اغلب او را در چارچوبی که خود می‌خواهد قرار می‌دهد. (پلیس برای خود حق‌های اضافی قائل است.)
- قصه زشت‌نگاری (پورنوگرافی): یک نفر جفت خود را خوار و بی‌مقدار می‌کند، طرف دیگر فقط به عنوان شیء جنسی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- قصه وحشت: یک فرد شکنجه‌گر است و فرد دیگر قربانی بی‌حرمتی و تحقیر است. این فرد جذب روابطی می‌شود که در آن یا بترسد یا بترساند، در هر حال از آن لذت می‌برد.
قصه‌های شیء
زوج یا رابطه آن‌ها وسیله‌ای است برای رسیدن به هدفی که خارج از رابطه آن‌هاست.
الف) شخص در مقام شیء: در قصه‌هایی که شخص به عنوان شیء نگریسته می‌شود، شخص نقش شیء را ایفا می‌کند.
- قصه علمی ـ تخیلی: شخص بر اساس شخصیت یا رفتار عجیب و غریبش ارزیابی می‌شود.
- قصه مجموعه: ارزش شخص به این است که شیار کوچکی را در یک مجموعه بزرگتر پر می‌کند.
- قصه هنر: شخص به خاطر ظاهر جسمانی‌اش ارزش‌گذاری می‌شود.
ب) رابطه به مثابه شیء: در این قصه‌ها رابطه به صورت وسیله‌ای در می‌آید برای نیل به هدفی که مستقیما هیچ ربطی به رابطه ندارد و اگر دارد بسیار اندک است.
- قصه خانه و خانواده: رابطه بوسیله‌ای تبدیل می‌شود برای رسیدن و بر پا کردن یک محیط زندگی راحت و جذاب، خانه کانون رابطه است.
- قصه بهبودی: قصه بهبودی قصه بقاست؛ در این قصه از رابطه در جهت کمک به بهبودی شخصی بهره‌برداری می‌شود که گرفتار آسیب روانی یا هر تجربه سخت دیگر شده است.
- قصه دین: از این رابطه به عنوان وسیله‌ای برای نزدیک شدن به خدا استفاده می‌شود، یا آنکه رابطه خود به مظهر و تجسم احساسات دینی فرد تبدیل می‌شود.
- قصه بازی: این قصه در برگیرنده نوعی رقابت است؛ رابطه به صورت وسیله‌ای برای انجام بازی اغلب پیچیده‌ای درمی‌آید که مجموعه قواعد و قوانین خود را دارد و نوعا دارای برنده و بازنده است.
قصه‌های مشارکت
در این قصه زوج‌ها با هم برای خلق چیزی، یا انجام کاری یا حفظ چیزی کار می‌کنند.
- قصه سفر: در این قصه‌ها همسران رابطه خود را به چشم مسافرت نگاه می‌کنند که در آن مقصد اهمیت زیادی ندارد، زیرا هدف رابطه آن‌ها در این است که از سفر در کنار هم لذت ببرند، گاهی استعاره سفر شکل واقعی به خود می‌گیرد و امکان دارد زوجین باهم به جا‌های تازه و هیجان‌انگیز سفر کنند.
- قصه بافندگی و دوزندگی: همسران خود را به چشم کسانی نگاه می‌کنند که در حال بافتن و دوختن رابطه متفاوت و ویژه خود هستند و در عین حال تکه‌تکه‌های رابطه خودشان را بهم می‌تنند تا طرح آن را نیز پیاده کنند.
- قصه باغ و باغچه: همسران رابطه را به چشم باغ می‌بینند، باغی که لازم است همیشه و در همه حال به دقت به آن رسید و آنرا آبیاری کرد به این امید که رشد کرده و بارور شود.
- قصه تجارت: رابطه شبیه کار تجاری اداره می‌شود. فرد به سوی همسر خود به عنوان شریک بالقوه جلب می‌شود و او را عمدتا از نظر شایستگی‌اش در این نقش ارزیابی می‌کند.
- قصه اعتیاد: مشخصه کلیدی قصه اعتیاد، دلبستگی عمیق و پراضطراب شخص، معتاد به جفت خویش یا نیاز به داشتن این دلبستگی است. فرد هم به اعتیاد و هم به معتاد نیازمند است.
♥داستان عشق از نگاه روانشناسان♥
قصه‌های روایی
سمت و سوی رابطه بر اساس متن یا دستورالعملی که بیرون از رابطه قرار دارد نشان داده می‌شود.
- قصه خیال: این قصه متن افسانه پریان را دارد که فردی رویایی به سراغ شخص می‌آید که از هر نظر ایده‌آل است.
- قصه تاریخی: یک متن تاریخی دارد که چراغ راه آینده است. زوجین با نگاه به گذشته زندگی می‌کنند، گویی که گذشته تا به حال دوام دارد.
- قصه علم: اصول و قوانین علمی ـ منطقی عامل برانگیزنده رابطه و عامل شکل‌گیری احساسات، افکار و کردار آدمی در آن رابطه است.
- قصه آشپزی: دستورالعملی برای تهیه غذایی وجود دارد که شامل همه موارد لازم برای به وجود آوردن یک رابطه سعادتمندانه و موفقیت‌آمیز است؛ برای رسیدن به عمری سعادتمند و خوشبخت لازم نیست شخص کاری بکند مگر آنکه دستوالعمل این کتاب را بکار بندد.
قصه‌های گونه (ژانر)
شیوه یا روش حضور در رابطه، کلید موجودیت و حفظ آن رابطه است. بعد خاصی در رابطه، بر جنبه‌های دیگر آن تسلط و برتری دارد.
- قصه جنگ: جنگی در جریان است و آن را برنده یا بازنده‌ای نیست، زیرا در قصه جنگ بقای رابطه منوط به این است که این جنگ را پایانی نباشد.
- قصه تئاتر: رابطه مثل تئاتر است که یکی از همسران و گاهی هر دو مشغول ایفای نقش هستند.
- قصه طنز: در این قصه برتری با لطیفه، سرزندگی و دیدن بعد سرگرم کننده چیزهاست، به کمک طنز مسیر هر نوع تلاشی برای گفتگوی جدی یا حتی تعارض آفرین منحرف می‌شود.
- قصه معما: وضع بگونه‌ای است که یکی از هر دو شریک پیوسته در هاله‌ای از رمز و راز فرو رفته است و همراه با تلاش شریک دیگر برای نفوذ در این هاله معمایی داستان نیز به پیش می‌رود.
همانطور که پیش از این نیز گفته شد و استرنبرگ هم تأکید می‌کند، هر کدام از این قصه‌ها در جای خود در بردارنده‌ی نکات مثبت و منفی بخصوص خود هستند و هیچ یک بر دیگری ارجحیت ندارند، اما هر چقدر نقاط اشتراک قصه‌های همسران بیشتر باشد، زوجین از زندگی مشترک خود احساس رضایت بیشتری می‌کنند.
سخن آخر
برای ما بنویسید قصه عشق شما چیست؟ آیا به دنبال فردی هستید که از او چیز‌های زیادی بیاموزید؟ آیا رابطه عاشقانه میان شما و همسرتان برای شما حکم یک سفر لذت بخش و به یادماندنی را دارد یا ترجیح می‌دهید به آن مشابه باغی پر گل و زیبا نگاه کنید که شما و شریک زندگیتان مسئول طراوت و شادابی آن هستید؟
برای پاسخ به این سوالات پیشنهاد می‌کنیم تا پرسشنامه داستان عشق را در همین مجله ببینید تا بتوانید قصه عشق خود را کشف کنید.
همچنین پیشنهاد می کنیم روانشناسی عشق را نیز در ستاره بخوانید.
