معنی کلمه مزخرف (ریشه، تاریخچه و کاربرد در فارسی و عربی)

معنی کلمه مزخرف در فارسی سخن بیهوده، یاوه و بی ارزش است و در عربی آراسته به زر (وسیله‌ای که فقط روی آن طلاکاری شده و درون آن تهی باشد). مزخرف اسم مفعول و ریشه آن زخرف است و در تاریخ، مزخرف کاری پیشه‌ای وابسته به طلا و جواهرسازی بوده است.

ستاره | سرویس هنر – واژه‌های زیادی در فارسی هستند که رگ و ریشه عربی دارند، ولی همه آن‌ها به همان معنایی که در زبان عربی به کار می‌روند، در فارسی استفاده نمی‌شوند. یکی از  معروف‌ترین این کلمات، مزخرف است که در فارسی به معنی بیهوده، یاوه و بی ارزش است و در زبان عربی در دو معنای آراسته شده با چیز‌های فریبنده، زراندود و چاشنی زده و نوعی هنر کار با طلا است. با تاریخچه، ریشه و معنی کلمه مزخرف در فارسی و عربی آشنا شوید.

 

معنی کلمه مزخرف چیست؟ ریشه، تاریخچه و کاربرد در فارسی و عربی

 

معنی کلمه مزخرف

معنی کلمه مزخرف در فارسی

مزخرف به معنی سخن بیهوده، یاوه، ژاژ، پوچ، چرند و پرند، لیچار است. در لغت نامه دهخدا معنی کلمه مزخرف هر چیز آراسته و آرایش داده شده آورده شده است و در تداول فارسی کلام باطل آراسته است و به سخن دروغی که مانند سخن راست آراسته کرده باشند، گفته میشود.

امروزه کاربرد کلمه مزخرف در فارسی به سخن بی اصل و بی معنی است و خیلی از ما آن را در توصیفِ کوبنده هر چیز به‌دردنخور و احمقانه به کار می‌بریم، همچنین وقتی کسی سخن پرحاشیه و سنگین و به ظاهر زیبا، اما بی‌حاصل بگوید، می‌گویند مزخرف می‌گوید.

معنی کلمه مزخرف در عربی

کلمه مزخرف در زبان عربی در چند معنای «آراسته با چیز‌های فریبنده»، «زر اندود»، «چاشنی‌زده» و نیز نوعی نگارگری خطوط به کار می‌رود. همچنین در زبان عربی مزخرف به معنای وسیله‌ای است که فقط روی آن طلا کاری شده باشد و درون آن تهی است.

 

ریشه کلمه مزخرف

مزخرف واژه‌ای عربی از ریشه زُخْـرُف به معنای زیور و زینت و اسم مفعول است.

 

تاریخچه کلمه مزخرف

همانطور که گفته شد معنی کلمه مزخرف در اصل زیور و زینت داده شده است که در طول تاریخ و با گذر زمان در فارسی به معنای بیهوده و بی‌ارزش کاربرد دارد.

“مزخرف کاری” پیشه‌ای وابسته به ساخت طلا و جواهر بوده است و در گذشته تاج پادشاهان، شمشیر و خنجر‌های مرصع کاری شده و زراندود زیادی وجود داشته، این هنر در دوران صفویه در اوج بوده است.

در دوران قاجار هنر “مزخرف کاری” نیز همانند بسیاری از هنر‌های آن زمان به بیراهه می‌رود و گاهی از فرط اغراق در افزودن نگین، سنگ و جواهر به یک وسیله مانند شمشیر، به حدی آن را سنگین و زمخت می‌کردند که حتی برای نمایش دادن هم فرد نمی‌توانست آن را بر کمر بندد و کارایی خود را از دست می‌داد. در پایان دوران قاجار این هنر جایگاه خود را از دست داد، ولی استفاده از این کلمه، از همان زمان برای وقتی امری غیر قابل استفاده، نازیبا و اغراق آمیز باشد، رایج ماند.

همچنین در گذشته، افراد برای درخواست از پادشاهان، آن‌ها را با تمجید و ستایش فراوان نام می‌بردند و سپس درخواست خود را می‌گفتند، گاهی آنقدر این القاب طولانی می‌شد که پادشاه حوصله‌اش سر می‌رفت و می‌گفت:

مزخرف گویی بس است به اصل موضوع بپرداز

جالب است بدانید روی مدال پنجاهمین سال سلطنت ناصر الدین شاه نیز مزخرف نوشته شده است:

السلطان ابن السلطان ابن السلطان، الخاقان ابن الخاقان ابن الخاقان، شاهنشاه ذو القرنین ناصر الدین شاه

 

مزخرف گویی

 

سخن پایانی

معنی کلمه مزخرف که در اصل و در زبان عربی معنای زیور داده شده با طلا و چیز‌های فریبنده بوده است که با گذر زمان و در طول تاریخ در زبان فارسی، به تدریج تغییر معنی داده و تداعی‌گر نازیبایی و سخن بی ارزش شده است به طوری که امروزه واژه مزخرف گویی برای افرادی که حرف بیهوده می‌زنند، کاربرد دارد. شما چه واژه‌های دیگری می‌شناسید که از سایر زبان‌ها به فارسی وارد شده است و معنای متفاوتی در زبان ما پیدا کرده است. نظرات و پیشنهادات خود را از طریق بخش ارسال نظر با ما به اشتراک بگذارید. همچنین پیشنهاد می‌کنیم املای صحیح کلمات پرکاربرد فارسی و فعل معلوم و مجهول در زبان فارسی چه ویژگی‌هایی دارند؟ را نیز در ستاره بخوانید. 
یادتون نره این مقاله رو به اشتراک بگذارید.
وب گردی:
مطالب مرتبط

نظر خود را بنویسید