نویسنده: لیدا محمودی
بروزرسانی: ۸ بهمن ۱۴۰۰
ستاره | سرویس گیاهان و حیوانات – خرفه با نام علمی (Purslane) از دسته سبزی‌های خودرو و خوراکی است. خرفه گیاهی کم توقع است که آسان رشد می‌کند. سبزی خرفه را می‌توان به تنهایی یا در انواع سالاد و یا به عنوان ترشی خرفه (ترشی برگ خرفه) مصرف کرد. کاشت خرفه در گلدان بسیار آسان است. با آگاهی از نکات کلیدی کاشت خرفه می‌توانید این سبزی مغذی را در خانه تان پرورش دهید.
آنچه در این مطلب خواهید خواند...
عدم نمایش
کاشت بذر خرفه در گلدان با نکات کلیدی
به کمک این راهنمای گام به گام می توانید، این سبزی ترد و خوش طعم را در گلدان بکارید و از خواص خرفه ارگانیک خودتان لذت ببرید.
۱. انتخاب بذر
بذر‌های تازه را برای کاشت انتخاب کنید. بذر‌های کهنه و قدیمی ممکن است فاسد شده باشند و دیگر جوانه نزنند. به همین منظور از برند‌های معتبر و افراد مطمئن بذر خرفه را خریداری کنید.
۲. انتخاب گلدان
بهتر است گلدان یا بستر کشت ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر عمق و ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر عرض داشته باشد. در نظر داشته باشید که انتهای گلدان حتما سوراخ‌هایی برای خروج آب اضافی وجود داشته باشد تا ریشه‌ها در آب فاسد نشوند.
۳. خاک مناسب
خاک مناسب برای کاشت خرفه، مخلوطی از خاک باغچه و ورمی کمپوست یا خاک برگ به همراه پرلیت و کوکوپیت است. در گلدان‌ها به قدری خاک بریزید که حدود ۴ تا ۵ سانتی متر از سر آن خالی باشد.
۴. کاشت بذر
بذر‌های خرفه را می‌توانید در بستر کشت یا گلدان بکارید. بهتر است بذر‌ها ۲ سانتی متر از هم فاصله داشته باشند. البته برای کشت خانگی نیازی به فاصله گذاری نیست. بذر‌ها را روی خاک بپاشید، سپس لایه نازکی از خاک روی بذر‌ها بریزید.
۵. کوددهی
خرفه نیاز به کوددهی منظم ندارد. مخلوط خاک برگ به همراه ورمی کمپوست برای تغذیه گیاه کافی است.
۶. آبیاری
از آنجایی که خرفه نوعی ساکولنت است، به آبیاری بیش از حد و کاشت متراکم حساس است؛ بنابراین پس از جوانه زنی، اجازه دهید خاک در فواصل آبیاری خشک شود تا گیاه دچار بیماری‌های قارچی نشود. خرفه گیاهی است که آب و هوای خشک را ترجیح می‌دهد و نسبت به کم آبی مقاوم است
۷. نور
محلی گرم را برای رشد خرفه در نظر بگیرید. خرفه گیاهی است که تحمل سرما را ندارد. دمای جوانه زنی در حدود ۲۴ درجه سانتیگراد است. خرفه به نور زیاد و طولانی مدت و دمای بالای ۲۲ درجه سانتی گراد برای رشد نیاز دارد. دمای شب نیز بایستی از ۱۰ درجه کمتر نباشد.
۸. بهترین زمان کشت
در صورتی که خرفه را در باغچه می‌کارید، بهترین فصل کشت بهار است. در مناطق کوهپایه‌ای با آب و هوای سرد و معتدل، در تمام طول می‌توانید خرفه بکارید.
۹. بهترین زمان برداشت
هنگام برداشت خرفه در نظر داشته باشید که میزان اسید مالیک (malic acid) گیاه در ساعات اولیه صبح بیشتر است. اسید مالیک بیشتر، سبزی را ترش‌تر می‌کند. پس برای داشتن خرفه‌های ترش تر، صبح‌ها محصول خود را برداشت کنید. اگر طعم ملایم تری را می‌پسندید، بهتر است خرفه را در ساعات غروب برداشت کنید.
۱۰. شرایط نگهداری خرفه پس از برداشت
خرفه یک سبزی ظریف است و باید بلافاصله پس از برداشت آن را در یخچال نگه دارید، زیرا گرمای هوا پس از برداشت، بافت سبزی را تخریب می‌کند. خرفه‌هایی که برداشت کرده اید را در ظرف‌های ترجیحا استیل، در کشوی یخچال نگه دارید و ظرف یک هفته استفاده کنید.
۱۱. زمان کاشت دوباره
برای برداشت خرفه، می‌توانید آن را از ساقه برش دهید. اگر ۵ سانتی متر یا بیشتر از ساقه باقی مانده باشد دوباره رشد می‌کند و محصول می‌دهد. البته طعم آن در برداشت‌های بعدی کاهش پیدا می‌کند.
اگر محصول به مدت ۳ هفته پیاپی طعم خود را از دست داد، بایستی دوباره بذر جدیدی بکارید.
اگر محصول به مدت ۳ هفته پیاپی طعم خود را از دست داد، بایستی دوباره بذر جدیدی بکارید.
کاشت خرفه در گلدان با تکثیر قلمه
برای تکثیر خرفه از راه قلمه زدن، شاخه‌های بریده شده را در خاک گلدان قرار دهید. خاک را مرطوب نگاه دارید تا ظرف چند روز قلمه‌ها ریشه دار شوند.
جوانه خرفه
جوانه خرفه بسیار مغذی و سرشار از مواد معدنی مورد نیاز بدن است. برای کاشت خرفه و جوانه زدن آن، بهتر است از بستر‌های کشت مخصوص جوانه زنی (سینی‌های سوراخ دار) استفاده کنید. کف آن را با خاک مناسب، به عمق حداقل ۲ سانتی متر بپوشانید. بذر‌ها را به طور منظم و نسبتا متراکم، بر خاک بپاشید و با یک لایه نازک از خاک بپوشانید. گلدان را در محلی آفتابی با دمایی در حدود ۲۴ سانتی گراد قرار دهید و خاک را مرطوب نگه دارید تا جوانه بزند. پس از جوانه زنی، آنها را به محلی کمی خنک‌تر (دمایی ۱۵ تا ۲۲ سانتی گراد) منتقل کنید. خاک را همواره مرطوب نگه دارید، جوانه‌ها را از پایین (سطح خاک) آبیاری کنید و از پاشیدن آب روی گیاه خودداری کنید. جوانه‌ها را وقتی به طول ۵ تا ۱۰ سانتی متر رسیدند، برداشت کنید.
اگر در اواخر زمستان جوانه های خرفه را بکارید، در سفره هفت سین سبزه خرفه زیبایی خواهید داشت.
خواص و مزایای مصرف خرفه
خرفه سرشار از ویتامین و مواد معدنی است که موجب حفظ سلامت و بهبود کارکرد اندام های بدن می‌شود. از این رو به آن لقب «اکسیر جهانی» را داده اند. برخی از مزایای مصرف خرفه به شرح زیر است:
۱. بهترین جایگزین برای اسفناج
این گیاه بهترین جایگزین برای اسفناج است. خرفه گیاهی مغذی است که در انواع سالاد و ساندویچ قابل استفاده است. مصرف خرفه از بیماری‌های قلبی و عوارض ناشی از سکته پیش گیری می‌کند.
خرفه سرشار از پروتئین‌های سالم نیز هست. بر اساس پژوهش های انجام شده، خرفه نسبت به اسفناج ۵ برابر اسیدهای چرب امگا ۳ بیشتر، ۷ برابر آلفا توکوفرول (ویتامین E) بالاتر و مقادیر بیشتری ویتامین C و بتاکاروتن دارد.
پژوهش‌های اخیر نشان داده است که مصرف خرفه اوتیسم و اختلال نقص توجه بیش فعالی (ADHD) را در کودکان مهار می‌کند. این بدان معنی است مصرف خرفه باعث می‌شود کودک شما تمرکز بیشتری بر تکالیف و درس‌های خود پیدا کند.
خرفه سرشار از پروتئین‌های سالم نیز هست. بر اساس پژوهش های انجام شده، خرفه نسبت به اسفناج ۵ برابر اسیدهای چرب امگا ۳ بیشتر، ۷ برابر آلفا توکوفرول (ویتامین E) بالاتر و مقادیر بیشتری ویتامین C و بتاکاروتن دارد.
پژوهش‌های اخیر نشان داده است که مصرف خرفه اوتیسم و اختلال نقص توجه بیش فعالی (ADHD) را در کودکان مهار می‌کند. این بدان معنی است مصرف خرفه باعث می‌شود کودک شما تمرکز بیشتری بر تکالیف و درس‌های خود پیدا کند.
۲. کاهش قند خون
خرفه در درمان دیابت و کاهش قند خون موثر است. بیماران دیابتی می‌توانند از برگ خرفه تازه بعنوان سبزی خوردن و یا در سالاد و آش و سوپ استفاده کنند. همچنین می‌توانند بذر خرفه را بر روی شیرینی بپاشند و آن را به شیرینی رژیمی تبدیل کنند. عرق خرفه نیز در رفع تشنگی بیماران مرض قند موثر است.
۳. بیشترین میزان اسیدهای چرب امگا ۳ در میان سبزیجات برگ دار
اسیدهای چرب امگا ۳ برای رشد بدن، پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی و حفظ سیستم ایمنی بدن ضروری هستند. اسیدهای چرب امگا ۳ در مواد غذایی معدودی مانند آووکادو، تخم کتان، دانه‌های چیا، گردو و ماهی و پیاز یافت می‌شود. خرفه منبعی غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ است که به آسانی در دسترس شما قرار دارد.
۴. منبع غنی از ویتامین‌های ضروری و آنتی اکسیدان‌ها
آنتی اکسیدان‌ها از آسیب رسیدن به سلول‌ها توسط رادیکال‌های آزاد جلوگیری می‌کنند. خرفه سرشار از ویتامین A است. ویتامین A موجب بهبود بینایی می‌شود، همچنین به حفظ سلامت و رشد پوست کمک می‌کند. از سویی دیگر ویتامین A موجود در منابع طبیعی مانند گیاهان و میوه‌ها از بروز حفره در دهان و سرطان ریه پیشگیری می‌کند. به همین دلیل رنگدانه‌های موجود در خرفه اهمیت زیادی برای حفظ سلامتی بدن دارد. رنگدانه‌ها دارای دو نوع بتالاین هستند. رنگدانه مایل به قرمز در پایین ساقه‌ها دارای β – cyanins و رنگدانه زرد دارای β-xanthins است. هر دو نوع آنتی اکسیدان‌ها دارای خواص ضد میکروبی هستند که از سلول‌های بدن محافظت می‌کنند.
خرفه غنی از ویتامین E است. همچنین بالاترین میزان اسید آلفا لینولنیک (ALA) (یک اسید چرب امگا ۳ ضروری) را در میان گیاهان دارد. علاوه بر این سرشار از منیزیم، ویتامین C، پتاسیم، ریبوفلاوین و فسفر نیز هست.
خرفه غنی از ویتامین E است. همچنین بالاترین میزان اسید آلفا لینولنیک (ALA) (یک اسید چرب امگا ۳ ضروری) را در میان گیاهان دارد. علاوه بر این سرشار از منیزیم، ویتامین C، پتاسیم، ریبوفلاوین و فسفر نیز هست.
۵. درمان بیماری‌های پوستی و مشکلات دستگاه گوارش
خرفه مزایای بسیاری برای بدن دارد که یکی از آنها درمان بیماری‌های پوستی و مشکلات گوارشی است. ویتامین A موجود در خرفه به رشد طبیعی پوست و هضم غذا کمک می‌کند. به همین دلیل در بیشتر درمان‌های گیاهی برای اختلالات معده از عصاره خرفه استفاده می‌شود.
۶. تقویت استخوان‌ها
ترکیبات گیاهی موجود در خرفه، موجب تقویت استخوان‌ها می‌شود. این گیاه دارای مواد معدنی ضروری مانند کلسیم و منیزیم، پتاسیم و آهن است که برای داشتن استخوان‌های قوی و بافت‌های سالم بین استخوانی به آنها نیاز داریم. مصرف خرفه برای کاهش علایم و پیشگیری از مشکلات مفصلی مانند آرتروز و پوکی استخوان نیز موثر است.
احتیاط !
از آنجا که خرفه گیاهی قاعده آور است مصرف خرفه در بارداری خطر سقط جنین را با ایجاد انقباضات رحمی افزایش می‌دهد بنابراین مصرف این گیاه در دوران بارداری ممنوع است.
سخن آخر
با آگاهی از خواص شگفت انگیز خرفه برای سلامتی، برای کاشت آن در گلدان زمان را از دست ندهید و این گیاه خوشمزه و مغذی را به رژیم غذایی روزانه تان بیافزایید. اگر تمایل به کاشت سبزیجات در آپارتمان دارید، مطالب روش کاشت گشنیز در گلدان و شرایط نگهداری آن و آموزش کاشت تره در گلدان و شرایط نگهداری و برداشت آن را از دست ندهید.
آیا تاکنون در آپارتمان سبزیکاری انجام داده اید؟ خوشحال می شویم تجربیات خود را در این زمینه با ما دیگر همراهان ستاره در بخش نظرات و پرسش ها در میان بگذارید.
