نویسنده: مهدیه منصوری
بروزرسانی: ۱ آذر ۱۴۰۰
ستاره | سرویس پزشکی – زمانی که غذا می‌خوریم، باکتری‌های دهان کربوهیدرات موجود در غذا را به اسید تبدیل می‌کنند. این اسید با بزاق و باقیمانده مواد غذایی ترکیب شده و پلاک دندان را تشکیل می‌دهد. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن از ظهور پلاک و تارتار تا حدی جلوگیری می‌کنند؛ اما گاهی کافی نیست و در صورت تشکیل لایه جرم، باید تدبیر دیگری اندیشید. در این مقاله به بررسی راه‌های جرم گیری دندان در خانه می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
پلاک چیست؟
حتی اگر چهارچشمی مراقب دندانهای خود باشید و تمام نکات مراقبتی را مو به مو رعایت کنید، همچنان باکتری‌هایی درون دهانتان وجود دارند و زندگی می‌کنند. این یک واقعیت اجتناب‌ناپذیر است. این باکتری‌ها با پروتئین‌ها و مواد غذایی ترکیب می‌شوند و یک غشاء چسبنده بنام پلاک دندان را تشکیل می‌دهند. این لایه سطح روی دندان را می‌پوشاند و به زیر لثه نفوذ می‌کند. پلاک حامل باکتری‌هایی است که به مینای دندان آسیب رسانده و رفته‌رفته دندان را از بین می‌برند.
تارتار چیست؟
اگر این پلاک‌ها به طور مرتب برداشته نشوند، به مرور زمان سفت و سخت شده و تارتار را تشکیل می‌دهند. تارتار معمولاً زیر خط لثه و بالای آن تشکیل می‌شود، رنگ آن سفید یا زرد است و نتیجه‌ی تجمع لکه‌ها، بزاق، مواد غذایی، کثیفی و جرم است. فقط دندان‌پزشک می‌تواند با ابزاری‌های مخصوص تارتار را بردارد و اگر هیچ اقدام درمانی در رابطه با آن صورت نگیرد، به بوی بد دهان و زرد شدن تمامی دندان‌ها منجر خواهد شد. با ۸ راه ساده برای جلوگیری از پوسیدگی دندان آشنا شوید.
آسیب‌های ناشی از پلاک و تارتار
پلاک و تارتار هر دو در گسترش پوسیدگی و حفره دندان نقش دارند. از آنجا که بافت تارتار متخلخل است، پلاک به راحتی در داخل و اطراف آن ساخته می‌شود و با انباشته کردن مواد غذایی و اسیدهای مضر، دندان را از بین می‌برد. تارتار نیز خطر پوسیدگی دندان و ابتلا به بیماری های لثه را تا حد زیادی افزایش می‌دهد. متخصصان دندانپزشکی معتقدند که بهداشت ضعیف دهان و دندان می‌تواند در پیشرفت بیماری‌های دیابت، بیماری عروق کرونر و … تأثیرگذار باشد.
شناسایی بزرگ‌ترین لکه‌ها
اگر نمی‌دانید که دندانتان پلاک دارد یا نه، یک روش ساده و کاملاً هوشمندانه برای فهمیدن آن وجود دارد. از سوپرمارکت محل خود مقداری رنگ خوراکی تهیه کنید و یک قاشق چای‌خوری آب به آن اضافه کنید. حال این محلول را غرغره کرده و سپس آن را تف کنید. به دندانهای خود نگاه کنید، قسمت‌هایی که لکه‌های رنگ روی دندان باقیمانده، در واقع محل تجمع پلاک‌ها است.
نکته: برای اینکه آثار رنگ خوراکی روی دندان باقی نماند، پیش از اعمال این ترکیب، مقداری وازلین روی دندان‌ها بمالید.
جرم گیری دندان در خانه
ترکیبات و راهکارهای خانگی هرگز نمی‌توانند جایگزینی برای معالجه دندان باشند؛ اما برخی از آن‌ها تأثیر قابل توجهی در رفع نقص‌های ظاهری دندان دارند. در ادامه برخی از این روش‌ها با جزئیات بیشتر معرفی خواهند شد. آنچه باید درباره سفید کردن دندان و جرم‌گیری دندان بدانید
۱. مسواک زدن صحیح و مرتب
بدون شک مسواک زدن به شیوه درست اولین راهکار ممکن برای پیشگیری از ظهور پلاک است. اگر عادت کنیم که بعد از هر وعده غذایی درست مسواک بزنیم (نیم ساعت پس از صرف غذا)، احتمال ظهور لکه‌های ناخوشایند تارتار تا حد زیادی کاهش می‌یابد.
چطور مسواک بزنیم؟
به مدت ۳ دقیقه مسواک را با فشار یکنواخت بر روی تمامی بخش‌های داخلی دهان بگردانید. از مسواکی با برس نرم و کوچک استفاده کنید تا به راحتی در دهان جای گیرد. پشت دندان‌ها و دندانهای آسیاب را فراموش نکنید.
- از انتهای دهان و دندانهای آسیاب شروع کنید.
- مسواک را با حرکات دایره‌ای مختصر روی دندان‌ها بکشید.
- سطوح جلویی و پشتی تمام دندانهای فوقانی را مسواک بزنید.
- مراحل ۱ تا ۳ را روی دندانهای پایین تکرار کنید.
آیا میدانید مسواک زدن با نمک، خوب یا بد؟
۱. خمیردندان حاوی فلوراید؛ تقویت کننده لعاب دندان
حتماً دقت کرده‌اید که تقریباً تمام خمیردندان‌های تجاری حاوی فلوراید هستند. این ماده لعاب دندان را تقویت می‌کند و خطر پوسیدگی ناشی از غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی را کاهش می‌دهد. توجه داشته باشید که مسواک زدن به تنهایی نمی‌تواند تمام آسیب‌های مواد غذایی اسیدی را در کوتاه مدت برطرف کند. داشتن رژیم غذایی سالم و پرهیز از میان وعده‌های قندی از ملزومات دندانهای سالم است. حتی طی یک روش به نام وارنیش، فلوراید به صورت یک ژل بر روی دندان قرار می‌گیرد.
۲. خمیردندان کنترل تارتار؛ یک مبارز قوی در برابر پلاک دندان
اگر دندان مستعد لکه‌های تارتار است یا پلاک دارید، از خمیردندان کنترل تارتار استفاده کنید. مواد اولیه موجود در این نوع خمیردندان‌ها با تجمع هرگونه پلاک و تارتار در دهان مبارزه می‌کند. در برخی موارد تریکلوزان موجود در این خمیردندان‌ها باکتری‌های موجود در دهان را نیز از بین می‌برد.
۳. جوش شیرین؛ یک تمیزکننده سنتی اما کارآمد
سالهاست که انسان از جوش شیرین به عنوان ماده تمیزکننده دندان استفاده می‌کند. این ماده مقداری ساینده است و لایه کثیف روی مینای دندان را می‌زداید. همچنین خواص ضد میکروبی آن از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند. یک قاشق غذاخوری جوش شیرین را با کمی نمک مخلوط کرده و مسواک مرطوب را درون آن فرو کنید. سپس دندانهای خود را مسواک بزنید و در نهایت آب بکشید. برای اطلاعات بیشتر مطلب سفید کردن دندان با جوش شیرین را بخوانید.
۴. ترکیب آلوئه ورا و گلیسیرین؛ درخشان کننده دندان
در مطالب قبلی، درباره خواص آلوئه ورا برای مو و پوست مفصل صحبت کردیم؛ اما باورتان می‌شود این ماده طبیعی حتی می‌تواند پلاک دندان را از بین ببرد؟ یک فنجان آب بردارید و آن را با نصف فنجان جوش شیرین و ۱ قاشق چای‌خوری ژل آلوئه ورا ترکیب کنید. سپس مقداری روغن اساسی لیمو و ۴ قاشق چای‌خوری گلیسیرین گیاهی اضافه کنید. حال دندانهای خود را با این ترکیب بشویید و از درخشش خیره‌کننده آن لذت ببرید.
۵. دستگاه تمیزکننده جرم بین دندان؛ استفاده صحیح از تکنولوژی
این همان دستگاهی است که دندان‌پزشکان از آن برای زدودن تارتارهای دندان استفاده می‌کنند. همان‌طور که در تصویر می‌بینید، این دستگاه بلند و نازک است و یک قلاب فلزی نازک دارد که با آن روی پلاک و تاتار را می‌ساییم.
۶. پوست پرتقال؛ تخریب تارتار
پوست پرتقال ساختار تارتار روی دندان را از ریشه تخریب می‌کند. مقداری پوست پرتقال را جدا کنید و آن را روی دندان‌ها بمالید. همچنین می‌توانید پوست پرتقال رنده شده را روی نواحی آسیب دیده بگذارید و پس از چند دقیقه شستشو دهید. روش دوم به نسبت کمی زمان‌بر است؛ اما نتیجه‌ی آن سفیدی چشمگیر دندان‌هاست.
۷. میوه و سبزیجات؛ سفیدکننده‌های قوی دندان
میوه و سبزیجات برای سلامت کل بدن ضروری است و دندان نیز از این قاعده مستثنی نیست. سیب، ساقه کرفس، هویج و فلفل در کوتاه‌ترین زمان ممکن دندان‌ها را سفید کرده و لایه جمع شده روی آن‌ها را می‌زدایند. از بین بردن زردی دندان با روش‌های طبیعی و دارویی را امتحان کنید.
۸. دانه کنجد؛ یک اسکراب دندان استثنایی
دانه کنجد به عنوان یک اسکراب دندان کاربردی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دانه بدون آن که به دندان آسیبی برساند، به آرامی پلاک و تارتار را از روی آن می‌زداید. کافی است مشتی دانه کنجد در دهان بریزید و شروع کنید به جویدن (دانه‌ها را نبلعید)؛ سپس یک مسواک قدیمی (خشک) بردارید و با وجود دانه‌ها، مسواک بزنید. دانه کنجد به عنوان یک اسکراب قدرتمند سطح دندانهای لکه‌دار را باظرافت پاک می‌کنند.
۹. انجیر؛ جنگجوی قوی علیه باکتری‌ها
انجیر یک میوه فوق‌العاده برای مبارزه با باکتری‌ها و سایر آلودگی‌های روی دندان‌ها است. کافی است مشتی انجیر (۳ یا ۴ عدد) را باهم در دهان گذاشته و عمداً طوری بجوید که تا حد امکان دندان‌ها و لثه را پوشش دهد. این جویدن علاوه بر ساییدن روی دندان‌ها، غدد بزاقی را به کار می‌اندازد و از آنجا که بزاق نیز حاوی خواص ضد باکتریایی است، پلاک و تارتارها از دو جهت مورد حمله قرار می‌گیرند.
۱۰. مسواک برقی؛ موثرتر از مسواک‌های معمولی
انتخاب نوع مسواک همواره یک مسئله شخصی است؛ با این حال مطالعات بارها و بارها نشان داده‌اند که مسواک‌های برقی در از بین بردن لایه جمع شده روی دندان‌ها مؤثرتر از مسواک‌های معمولی عمل می‌کنند.
۱۱. نخ دندان؛ از بین برنده مواد غذایی لا به لای دندان‌ها
معمولاً همه‌ی ما مسواک را جدی می‌‌گیریم، اما به نخ دندان چندان اهمیت نمی‌دهیم؛ در حالی که دندان‌پزشکان هر دو را در کنار هم برای حفظ سلامت دندان‌ها ضروری می‌دانند. مسواک سطح روی مینای دندان را صاف و تمیز می‌کند و نخ دندان کشیدن به روش درست باقیمانده‌های مواد غذایی را از لابه‌لای دندان‌ها خارج می‌کند.
۱۲. دهانشویه؛ یک جرم‌گیر قوی
برای جرم‌گیری خوب دندان‌ها، در کنار مسواک و نخ دندان منظم، استفاده از دهانشویه حاوی هیدروژن پراکسید نیز توصیه می‌شود. پیشنهاد ما تهیه یک ترکیب خانگی مخصوص است. ۱ قاشق غذاخوری دهانشویه ضدعفونی‌کننده و ۳ قاشق غذاخوری محلول هیدروژن پراکسید ۳٪ اضافه کنید و پس از اطمینان از غلظت محلول، دندان‌ها را با آن شستشو دهید. ساخت دهان شویه خانگی به روش‌های مختلف را امتحان کنید.
۱۳. خمیردندان سرشار از ویتامین C؛ طبیعی و موثر
پرتقال، گوجه‌فرنگی، توت‌فرنگی و هر ماده حاوی ویتامین C که در دسترس دارید را کنار هم جمع کنید؛ سپس آن‌ها را باهم مخلوط کنید تا یک خمیر غلیظ به دست آید. این خمیر را روی پلاک‌ها و تارتارهای دندان بمالید و پس از ۵ دقیقه با آب شستشو دهید. ویتامین C با از بین بردن باکتری‌های دهان، به حفظ سلامت دندان‌ها کمک می‌کند.
۱۴. غذاهای تند؛ یک درمانگر عجیب!
به گفته متخصصان دندانپزشکی، غذاهای تند قادرند پلاک و تارتار روی دندان‌ها را محو کنند. چگونه؟ غذای تند غدد بزاق را تحریک می‌کند و همان‌طور که می‌دانیم، بزاق سلاح مخفی دهان برای مبارزه با باکتری‌ها است.
۱۵. غرغره کردن محلول سرکه؛ راه حل طبیعی بدون آسیب به دندان
غرغره سرکه این راهکار مطلوبی برای از بین بردن پلاک‌های دندان نیست؛ اما کاملاً طبیعی بوده و آسیبی به دندان نمی‌رساند. طعم ناخوشایند سرکه را تحمل کنید تا از نتیجه‌ی آن شگفت‌زده شوید. ۲ قاشق غذاخوری سرکه، ۱ قاشق غذاخوری نمک و ۱۲۰ میلی‌لیتر آب را مخلوط کنید و هر ۲ الی ۳ روز یک مرتبه این محلول را غرغره کنید.
۱۶. روغن کشی دندان‌ها؛ یک روش ساده
روغن‌کشی از روش‌های ساده و محبوب برای از بین بردن باکتری‌های دهان و بهبود سلامت دندان‌ها است. روغن نارگیل به سبب خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدان، برای روغن‌کشی دندان‌ها یک گزینه‌ی ایده‌آل خواهد بود. ۱ قاشق غذاخوری روغن نارگیل گرم را در دهان بگذارید. ۵ تا ۱۰ دقیقه روغن را در دهان بچرخانید و بعد آن را بیرون بریزید. سایر روغن‌های مناسب برای روغن‌کشی دندان‌ها عبارت‌اند از روغن زیتون، روغن بادام و روغن کنجد. با خواص روغن نارگیل در زیبایی پوست و مو آشنا شوید.
۱۷. ادویه میخک؛ یک داروی ضد دندان درد
قرن‌هاست که میخک به عنوان داروی ضد درد دندان استفاده می‌شود. ادویه را با مقداری آب مخلوط کنید تا خمیری حاصل شود، حال این خمیر را مستقیماً روی قسمت‌های لکه‌دار اعمال کرده و بگذارید بماند. پس از چند دقیقه آب بکشید.
۱۸. میان وعده‌های پنیری؛ خنثی کننده اسید دندان
مصرف میان وعده‌های حاوی پنیر، اسیدی که بلافاصله پس از غذا روی دندان انباشته می‌شود را خنثی می‌کند. طبق گفته دانشمندان، عنصری در پنیر مانده وجود دارد که همانند یک مانع از انباشته شدن پلاک جلوگیری می‌نماید. این عنصر در بادام زمینی و کنجد نیز یافت می‌شود.
پیشگیری از بروز پلاک و تارتار دندان
پیشگیری همواره راحت‌تر از درمان است، خصوصاً وقتی که پای دندان و مطب دندانپزشکی به میان باشد! اگر بتوانید در وهله اول از انباشته شدن پلاک‌ها و تارتارها روی دندان جلوگیری کنید، شانس بیشتری برای حفظ سلامت دندانهای خود خواهید داشت. برخی از ساده‌ترین نکات پیشگیرانه عبارت‌اند از:
۱. مرتب دندانهای خود را معاینه کنید
مراجعه به دندانپزشکی و معاینه وضعیت دندان‌ها را به یک روال منظم تبدیل کنید. حتماً که نباید درد دندان شما را به مطب دندان‌پزشک بکشاند! مرتب دندانهای خود را چک کنید تا در صورت کوچک‌ترین انباشتگی، در مراحل اولیه متوجه و دست به کار شوید.
۲. مسواک نرم استفاده کنید
مسواک زدن اصول خاصی دارد. این یک باور اشتباه است که مسواک سخت دندان‌ها را تمیزتر می‌کند. هرگز نباید با مسواک فشار زیادی به دندان‌ها وارد کنید؛ بلکه با استفاده از یک مسواک نرم، به آرامی و ملایمت دندان‌ها را دانه به دانه تمیز کنید. آیا میدانید بهترین زمان مسواک زدن چه زمانی است؟
۳. سیگار را ترک کنید
یکی از بزرگ‌ترین ضربه‌هایی که سیگار به بدن انسان می‌زند، نابود کردن سلامت دهان و دندان او است. فردی که سیگار می‌کشد، بیشتر از هرکسی در معرض خطر بیماری‌های لثه و عفونت دندان قرار دارد. ترک سیگار راحت نیست؟
۴. آب فراوان بنوشید
همه‌ی ما می‌دانیم که باید تحت هر شرایطی روزانه ۸ لیوان آب بنوشیم؛ بنابراین این نکته صرفاً جهت یادآوری است. آب فراوان تمام کثیفی‌ها، باقیمانده غذا و پلاک را پیش از آنکه فرصتی برای انباشته شدن داشته باشند، می‌شوید و پاک می‌کند.
۵. رژیم غذایی سالم داشته باشید
مراقب رژیم غذایی خود باشید. غذاهای شیرین و نشاسته‌ای باکتری‌های موجود در دهان را فعال می‌کنند. تا حد امکان سعی کنید رژیم غذایی سالم داشته باشید و مقدار غذای قندی مصرفی را محدود کنید. البته نه به این معنی که با شیرینی خداحافظی کنید؛ اما مراقب باشید زیاده‌روی نکنید و مصرف مواد غذایی زیر را تحت کنترل داشته باشید:
- انواع کوکی‌ها، کیک و آب نبات
- غذاهای نشاسته‌ای یا قندی که به دندان می‌چسبند مانند نان، سیب زمینی و برخی از میوه‌های خشک
- نوشابه و نوشیدنی‌های انرژی‌زا
- آب‌میوه مرکبات
کلام آخر
بهداشت ضعیف دهان و دندان سلامت کل بدن را به خطر می‌اندازد؛ از این رو رعایت نکات مراقبتی و مراجعه منظم به مطب دندانپزشکی و بررسی وضعیت سلامت دندان‌ها از اهمیت ویژه برخوردار است. با توجه به هزینه‌ی زیاد مطب دندانپزشکی، در این مقاله برخی از بهترین راهکارهای کاربردی جرم گیری دندان در خانه را برای شما گرد آورده‌ایم. در پایان توصیه می‌کنیم در همین راستا، با جرم گیری دندان با پوست گردو و سایر روش‌های طبیعی نیز آشنا شوید. همراهان گرامی، اگر این مطلب برای شما مفید بود، خواهشمندیم نظرات و پیشنهادات خود را با ما و همراهان ستاره به اشتراک بگذارید. از همراهی شما سپاس‌گزاریم.
برگرفته از: carefreedental و webmd و medicalnewstoday
