نویسنده: زهرا متقی
بروزرسانی: ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۱
ستاره | سرویس مذهبی – دعا کردن، یکی از اصلی‌ترین راه‌های برقراری ارتباط بین انسان‌ها و خداوند متعال است. در بسیاری از روایت، معصومین (ع)، مسلمانان را به خواندن مستمر دعا سفارش کرده‌اند. خواندن مناجات الشاکین نیز که یکی از دعاهای پانزده‌گانه نقل‌شده از امام سجاد (ع) است، همین اثر را داشته و موجب قرب به پروردگار می‌شود. در این متن قصد داریم شما را با این دعا آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
درباره مناجات
مناجات الشاکین از دعاهای نقل شده از امام سجاد (ع) است. به طور کلی پانزده مناجات از امام سجاد (ع) نقل شده است که این مناجات نیز یکی از این دعاهای پانزده‌گانه است. این مناجات در منابع «الصحیفة الثانیة السجادیة»، «بحارالانوار» و «مفاتیح الجنان» آمده است. مضمون اصلی این مناجات، همان طور که از اسم آن مشخص است، شکایت است. اما شکایت از چه؟ امام سجاد (ع) در این مناجات از نفس اماره و شیطان رجیم شکایت می‌کند.
در واقع، محتوای این مناجات دربرگیرنده شکایت از نفسی است که به بدی و عدم اطاعت از خداوند امر می‌کند و همچنین غرق در غفلت و فراموشی است. این دعا همچنین دشمنی‌های شیطان را بیان می‌کند (از جمله وسوسه و گمراه کردن انسان، جدایی انداختن بین انسان و خدا و آراستن دوستی دنیا نزد انسان). در پایان این دعا نیز درخواست‌هایی از خداوند می‌شود. این درخواست‌ها شامل درخواست پیروزی بر دشمنان و حفظ کردن انسان از بدی‌ها و گناهان است.
لازم به ذکر است که علامه مجلسی در کتاب «بحار الانوار» زمان قرائت این مناجات را روز شنبه معرفی کرده است.
فایل صوتی مناجات الشاکین
تاریخچه کوتاه مناجات الشاکین
به طور کلی مجموعه‌ای شامل پانزده مناجات از امام سجاد (ع) نقل شده است که به «مناجات خَمْسَ عَشَر» معروف است. محتوای تمام این دعاها مباحث اخلاقی و عرفانی است و مناجات الشاکین، دومین این مناجات‌هاست.
این پانزده مناجات عبارت‌اند از:
- مناجات التّائبين (مناجات توبه‌کنندگان)
- مناجات الشّاكين (مناجات شکایت‌کنندگان)
- مناجات الخائفین (مناجات ترسیدگان)
- مناجات الرّاجین (مناجات درخواست‌کنندگان)
- مناجات الرّاغبين (مناجات راغبان و مشتاقان حق)
- مناجات الشّاكرين (مناجات شکرگزاران)
- مناجات المطيعين للّه (مناجات اطاعت‌کنندگان خدا)
- مناجات المُريدين (مناجات مریدان)
- مناجات المُحبّين (مناجات محبان خداوند)
- مناجات المتوسّلين (مناجات متوسلان خدا)
- مناجات المفتقرين (مناجات نیازمندان)
- مناجات العارفين (مناجات عارفان)
- مناجات الذّاكرين (مناجات اهل ذکر)
- مناجات المعتصمين (مناجات معتصمین)
- مناجات الزّاهدين (مناجات زاهدان)
بر این مناجات‌ها شرح‌هایی نیز نوشته شده است که از جمله آن‌ها می‌توان به کتاب «سجاده‌های سلوک» از آیت الله محمدتقی مصباح یزدی اشاره کرد.
همچنین درباره سندیت و اعتبار این مجموعه مناجات، علامه مجلسی در «بحار الانوار» می‌گویند: «این مناجات در بعضی از کتاب‌های اصحاب از امام سجاد (ع) نقل شده است». همچنین شیخ حر عاملی در «الصحیفة الثانیة السجادیة»، این مناجات پانزده‌گانه را از دعاهای سجادیه دانسته و بدون هیچ شکی آن را به امام سجاد (ع) نسبت داده است.
متن مناجات الشاکین
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ
إِلَهِی إِلَیک أَشْکو نَفْسا بِالسُّوءِ أَمَّارَةً
وَ إِلَی الْخَطِیئَةِ مُبَادِرَةً وَ بِمَعَاصِیک مُولَعَةً
وَ لِسَخَطِک مُتَعَرِّضَةً
تَسْلُک بی‌مَسَالِک الْمَهَالِک
وَ تَجْعَلُنِی عِنْدَک أَهْوَنَ هَالِک
کثِیرَةَ الْعِلَلِ طَوِیلَةَ الْأَمَلِ
إِنْ مَسَّهَا الشَّرُّ تَجْزَعُ وَ إِنْ مَسَّهَا الْخَیرُ تَمْنَعُ
مَیالَةً إِلَی اللَّعِبِ وَ اللَّهْوِ، مَمْلُوَّةً بِالْغَفْلَةِ وَ السَّهْوِ
تُسْرِعُ بی‌إِلَی الْحَوْبَةِ وَ تُسَوِّفُنِی بِالتَّوْبَةِ
إِلَهِی أَشْکو إِلَیک عَدُوّا یضِلُّنِی وَ شَیطَانا یغْوِینِی
قَدْ مَلَأَ بِالْوَسْوَاسِ صَدْرِی وَ أَحَاطَتْ هَوَاجِسُهُ بِقَلْبِی
یعَاضِدُ لِی الْهَوَی
وَ یزَینُ لِی حُبَّ الدُّنْیا
وَ یحُولُ بَینِی وَ بَینَ الطَّاعَةِ وَ الزُّلْفَی
إِلَهِی إِلَیک أَشْکو قَلْبا قَاسِیا
مَعَ الْوَسْوَاسِ مُتَقَلِّبا وَ بِالرَّینِ وَ الطَّبْعِ مُتَلَبِّسا
وَ عَینا عَنِ الْبُکاءِ مِنْ خَوْفِک جَامِدَةً وَ
إِلَی مَا یسُرُّهَا طَامِحَةً
إِلَهی لا حَوْلَ لِی وَ لا قُوَّةَ إِلا بِقُدْرَتِک
وَ لا نَجَاةَ لِی مِنْ مَکارِهِ الدُّنْیا إِلا بِعِصْمَتِک
فَأَسْأَلُک بِبَلاغَةِ حِکمَتِک وَ نَفَاذِ مَشِیتِک
أَنْ لا تَجْعَلَنِی لِغَیرِ جُودِک مُتَعَرِّضا
وَ لا تُصَیرَنِی لِلْفِتَنِ غَرَضا وَ کنْ لِی عَلَی الْأَعْدَاءِ نَاصِرا
وَ عَلَی الْمَخَازِی وَ الْعُیوبِ سَاتِرا
وَ مِنَ الْبَلاءِ [الْبَلایا] وَاقِیا وَ عَنِ الْمَعَاصِی عَاصِما
بِرَأْفَتِک وَ رَحْمَتِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
ترجمه مناجات الشاکین
به نام خداوند بخشنده مهربان
خدایا از نفسی که فراوان به بدی فرمان می‌دهد به تو شکایت می‌کنم،
همان نفسی که شتابنده به سوی خطا، و آزمند به انجام گناهان،
و در معرض خشم توست،
نفسی که مرا به راه هلاکت می‌کشاند،
و هستی‌ام را نزد تو از پست‌ترین تباه‌شدگان قرار می‌دهد،
بیماری‌هایش بسیار، آرزویش دراز است،
اگر گزندی به او در رسد بی‌تابی می‌کند و اگر خیری به او رسد از انفاقش دریغ می‌ورزد،
به بازی و هوسرانی میل بسیار دارد، از غفلت و اشتباه آکنده است،
مرا به تندی به جانب گناه می‌راند و با من در توبه و ندامت امروز و فردا می‌کند،
خدایا از دشمنی که گمراهم می‌کند و از شیطانی که به بی‌راهه‌ام می‌برد به تو شکایت می‌کنم،
شیطانی که سینه‌ام را از وسوسه انباشته و زمزمه‌های خطرناکش قلب را فرا گرفته است،
شیطانی که با هوا و هوس برایم کمک می‌کند،
و عشق به دنیا را در دیدگانم زیور می‌بخشد،
و بین من و بندگی و مقام قرب پرده می‌افکند،
خدایا از دلی شکایت می‌کنم که همچون سنگی
که با وسوسه زیرورو می‌شود و به آلودگی گناه و سیاسی نافرمانی آلوده شده،
خدایا از چشمی که از گریه ناشی از هراس تو خشک شده،
و در عوض به مناظری که خوش‌آیند آن است خیره گشته به تو گلایه می‌کنم،
خدایا توان و نیرویی برای من جز به قدرت تو نیست،
راه نجاتی از گرفتاری‌های دنیا جز نگهداری تو برایم نمی‌باشد،
از تو خواستارم به رسایی حکمتت و نفوذ اراده‌ات
که مرا جز جودت در معرض چیزی قرار ندهی،
و هدف فتنه‌ها نگردانی و علیه دشمنانم یاور باشی،
و پرده‌پوش رسوائی‌ها و عیوبم گردی،
و از بلا نگهدار و از گناهان بازدارنده‌ام باشی،
به مهر و رحمتت ای مهربانترین مهربانان.
سخن پایانی
دعا کردن یکی از راه‌های قرب به پروردگار است و ثواب دنیوی و اخروی زیادی دارد. از امام سجاد (ع) که به «زین العابدین» معروف است، مناجات‌های پانزده‌گانه‌ای نقل شده است و مناجات الشاکین یکی از این مناجات‌هاست. خواندن این دعا را به همه شما توصیه می‌کنیم. همچنین اگر می‌خواهید با بهترین اوقات برای دعا کردن آشنا شوید، خواندن مطلب «بهترین زمان برای دعا کردن شامل چه اوقاتی است؟» را به شما توصیه می‌کنیم. شما می‌توانید نظرات خود درباره این نوشته را با ما و دیگر همراهان ستاره به اشتراک بگذارید.
