نویسنده: مهناز پیرزاده
بروزرسانی: ۸ بهمن ۱۴۰۰
ستاره | سرویس گیاهان و حیوانات – فیتونیا از گیاهان جدید و پرفروش این روزهاست که به دلیل زیبایی برگ‌ها، رشد سریع، توقع کم و قابلیت نگهداری در محیط آپارتمان و ساخت تراریوم طرفداران خاص خود را دارد. فیتونیا بومی جنگل‌های گرم و مرطوب برزیل است و در محیط آپارتمان نیز برای رشد مناسب این گیاه نیاز به غبارپاشی روزانه است. در این مقاله روش تکثیر و نگهداری از گل فیتونیا را آموزش می‌دهیم.
آنچه در این مطلب خواهید خواند...
عدم نمایش
شرایط نگهداری گیاه فیتونیا
۱. خاک مناسب
خاک لومی حاصلخیز با زهکش کافی مناسبترین خاک برای پرورش این گل است. همچنین ترکیبی از ماسه، خاکبرگ و خاک جنگلی حاوی مواد آلی فراوان برای کاشت این گیاه در گلدان توصیه می‌شود. اضافه کردن مقداری پرلیت و کوکوپیت به این ترکیب نیز به افزایش نفوذپذیری و حفظ رطوبت بستر کاشت کمک خواهد کرد.
۲. نحوه آبیاری گل فیتونیا
فیتونیا نیاز به آبیاری منظم و کافی دارد و لازم است بستر کاشت همواره مرطوب و نه خیس و باتلاقی باشد. در تابستان هفته‌ای سه بار آبیاری و در زمستان هفته‌ای یک تا دو بار آبیاری برای گیاه مناسب خواهد بود.
۳. نور مناسب برای نگهداری از گیاه فیتونیا
فیتونیا از گیاهان آپارتمانی مقاوم به نور کم است و در برابر تابش مستقم و طولانی مدت نور خورشید آسیب می‌بیند. بهترین مکان برای نگهداری از این گیاه در آپارتمان پنجره‌های نورگیر جنوبی و شرقی منزل است و بهتر است که گلدان با پنجره در حدود یک متر فاصله داشته باشد.
۴. دمای مناسب
فیتونیا بومی جنگل‌های گرم و مرطوب است و از این رو در دما‌های کمتر از ۱۸ درجه آسیب می‌بیند. بهترین دما برای نگهداری از این گیاه دمای ۱۸ تا ۲۴ درجه سانتیگراد است و در دما‌های بالاتر از ۳۰ درجه توصیه می‌شود غبارپاشی به طور روزانه و چند بار در روز انجام شود.
۵. میزان رطوبت مورد نیاز گل فیتونیا
فیتونیا برای رشد بهینه نیاز به رطوبت بالای محیط دارد و بهتر است مه‌پاشی اطراف برگ‌های گیاه روزانه انجام شود. به دلیل همین ویژگی است که از گل فیتونیا به عنوان یکی از مناسبترین گیاهان برای پرورش در تراریوم‌ها نام برده می‌شود. به طور کلی گل فیتونیا نیاز به رطوبت ۸۰ تا ۹۰ درصد محیط برای رشد و شادابی دارد، بنابراین بهتر است به طور یک روز در میان و در گرمای تابستان به صورت روزانه و چند بار در روز گیاه را با آب ولرم بدون املاح غبارپاشی کنید. در زمستان که هوا خنک‌تر است نیاز به رطوبت کمتر شده و هفته‌ای یکبار مه‌پاشی برای گیاه کفایت می‌کند. استفاده از زیر گلدانی سنگریزه دار حاوی آب نیز برای تامین رطوبت گیاه موثر است، البته به طوری که کف گلدان با آب تماس نداشته باشد.
۶. آفات و بیماری‌های گیاه فیتونیا
کنه تار عنکبوتی و شپشک آردآلود از مهمترین آفات این گیاه هستند که باعث زرد شدن برگ‌ها، ایجاد لکه‌های زرد و بستن تار عنکبوت در سطح زیرین برگ‌ها و در نهایت ریزش برگ‌ها می‌شوند. برای مبارزه آنها باید از سموم سیستماتیک استفاده کرد. از بیماری‌های این گیاه نیز می‌توان لکه برگی باکتریایی و قارچی، پوسیدگی ریشه، ویروس موزاییک (حالت موزاییکی برگ‌ها و بدشکلی آنها) را نام برد. شرایط مرطوب محیط و تهویه نامناسب آن بخصوص خیس شدن برگسار در طی آبیاری و آبیاری بیش از اندازه گیاه از جمله موارد تشدید کننده بیماری‌های قارچی این گیاه هستند. برای جلوگیری از شیوع بیماری‌های قارچی بهتر است شرایط محیطی رشد را مناسب کرد و در نهایت از سموم قارچکش استفاده کرد. متاسفانه برای مبارزه با بیماری ویروسی، سمی وجود ندارد و چاره‌ای جز حذف گیاه بیمار نیست.
۷. نحوه هرس گیاه فیتونیا
فیتونیا رشد سریعی دارد و برای اینکه گیاه ظاهر زیبای خود را در گلدان حفظ کند، نیاز است که هرس ساقه‌های گیاه به طور مرتب انجام شود. پیشنهاد می‌کنیم بعد از قطع ساقه‌های گل آنها را در آب قرار دهید. این ساقه‌ها در آب به راحتی ریشه‌دار شده و شما می‌توانید تعداد گلدان‌های فیتونیای خود را به راحتی افزایش دهید. همچنین توجه داشته باشید در فصل تابستان گیاه به گلدهی میرود، گل‌های فیتونیا بسیار ریز بوده و ارزش زینتی خاصی ندارند و می‌بایست به محض مشاهده، آنها را حذف کنید؛ چرا که سبب ضعیف شدن گیاه می‌شوند.
۸. زمان و نحوه تعویض گلدان
به علت سطحی بودن ریشه‌های گیاه فیتونیا، این گل نیازی به تعویض سالیانه گلدان ندارد ولیکن زهکش کف گلدان باید دائماً بازدید شود تا اگر گرفتگی دارد، برطرف شود.
۹. نحوه کوددهی فیتونیا
در صورت استفاده از خاک حاصلخیز نیازی به کوددهی گیاه نیست، ولی برای کمک به رشد بهتر و سریع‌تر گل می‌توانید هر دو هفته یکبار به میزان ۲ گرم در لیتر از کود مخصوص گیاهان آپارتمانی در طول فصل رشد (بهار و تابستان) برای کوددهی فیتونیا استفاده کنید.
گیاه شناسی گل فیتونیا
فیتونیا (Fittonia versehaffeltii) از گیاهان استوایی بومی جنگل‌های برزیل است. شکل برگ‌ها پهن و قلبی شکل، رنگ آنها سبز کبود، رگبرگ‌های اصلی و فرعی آن رنگین و کاملاً نمایان و شاخه‌ها گسترده و افتاده هستند و به صورت روان و خزنده رشد می‌کند. فیتونیا در شرایط محیطی مناسب و در محیط آپارتمان تا ۳۰ سانتیمتر رشد خواهد کرد و خیلی سریع سطح گلدن را می‌پوشاند. این گیاه قابلیت نگهداری در تراریوم را نیز دارد. برای کاشتن گل فیتونیا داخل تراریوم ابتدا در حدود ۵ سانتیمتر شن را با یک قاشق غذاخوری ذغال فعال مخلوط کرده و این مخلوط را کف ظرف بریزید، این لایه به عنوان صافی عمل می‌کند و هر چیز مغذی را که برای گیاه لازم است درون تراریوم نگه می‌دارد.
نحوه تکثیر گل فیتونیا
فیتونیا به روش کاشت بذر، پاجوش و قلمه زدن از اواسط بهار تا اوایل تابستان تکثیر می‌شود. مراحل قلمه زدن این گل دوست داشتنی به شرح زیر است:
- از ساقه‌های سالم، قوی و بدون آفت گیاه قلمه‌ای به طول ۸ تا ۱۰ سانتیمتر با قیچی باغبانی یا چاقوی تیزی که قبلا ضدعفونی کرده‌اید، جدا کنید.
- برگ‌های قلمه را جدا کنید و تنها دو تا سه برگ روی ساقه باقی بگذارید.
- هر سه قلمه را در گلدانی به قطر دهانه ۱۰ تا ۱۴ سانتیمتر حاوی کمپوست بذر یا خاک مخصوص قلمه یا ماسه نرم بکارید و گیاه را به طور کامل آبیاری کنید.
- برای افزایش سرعت ریشه‌زایی گیاه می‌توانید انتهای قلمه‌ها را در هورمون ریشه‌زایی فرو برید.
- برای ایجاد شرایط گلخانه‌ای و تامین رطوبت مورد نیاز قلمه‌ها، سطح گلدان را با پلاستیک شفاف بپوشانید و گلدان را در محلی با دمای ۲۰ تا ۲۱ درجه سانتیگراد و دور از تابش مستقیم نور خورشید نگهداری کنید.
- تا زمان ریشه‌دار شدن قلمه‌ها سطح بستر کاشت را مرطوب و نه باتلاقی حفظ کنید.
- در زمانی کمتر از یک ماه، قلمه‌ها ریشه‌دار خواهند شد و می‌توانید پلاستیک را از سطح گلدان بردارید و گیاه را به محلی با نور بیشتر منتقل کنید.
- برای تکثیر فیتونیا به روش پاجوش، در زمان تعویض گلدان، یک قلمه ریشه‌دار از کنار گیاه بردارید و در گلدان مجزا بکارید.
سخن پایانی
پرورش و نگهداری از گل فیتونیا هم در داخل گلدان و هم در تراریوم یک سرگرمی کم دردسر و یک چیدمان جذاب برای تزئین خانه شما خواهد بود. توجه داشته باشید، نور زیاد و مستقیم خورشید، محیط گرم و خشک یا جریان هوای سرد (در معرض باد کولر قرار گرفتن) و کمبود مواد غذایی از مهمترین دلایل از بین رفتن این گیاه هستند. با کمی مراقبت و اطلاع از شرایط محیطی مناسب برای این گیاه می‌توانید این گیاه را برای چندین سال داشته و تکثیر کنید. تجربیات و سوالات خود درباره شرایط نگهداری از گیاه فیتونیا را از طریق بخش نظرات و پرسش‌ها با ما در میان بگذارید. پیشنهاد می‌کنیم شرایط نگهداری از گیاه گوش گرگی و نحوه تکثیر آن و آموزش ساخت تراریوم (باغ شیشه‌ای) به صورت مرحله به مرحله را نیز در ستاره بخوانید.
