معرفی کتاب هنر همچون درمان اثر آلن دوباتن

شاید همیشه فکر کرده‌اید که اصلا هنر برای عوام چه فایده‌ای دارد و یا چه تاثیری بر زندگی می‌گذارد. ممکن است برای شما هم پیش آمده باشد که در یک گالری یا نمایشگاه نقاشی قدم بزنید و از چیزی سردر نیاورید، اثری شما را شگفت‌زده نکند و از این موضوع خجالت زده شده‌اید. کتاب هنر همچون درمان اثر آلن دوباتن، کتابی است که برای همه این موقعیت‌ها جوابی دارد و می‌گوید این‌ها طبیعی است. 

در ادامه به تحلیل و بررسی و بیان خلاصه از کتاب هنر همچون درمان می‌پردازیم؛

 

 

 

 

معرفی اجمالی کتاب

کتاب هنر همچون درمان اثر آلن دوباتن و جان آرمسترانگ، درباره موضوع بسیار جالبی صحبت می‌کند. این کتاب بیشتر برای افرادی است که رابطه مستقیم با هنر ندارند و یا از آن سر در نمی‌آورند. در واقع کتاب هنر همچون درمان پیرامون مسائلی از قبیل اینکه هنر چه تاثیری روی زندگی‌مان، بر شخصیت، در روابط احساسی هر شخص و یا در سیاست کشور می‌گذارد، سخن می‌گوید.

هدف کلی این کتاب معرفی زاویه جدیدی برای نگاه به هنر است، هنر در نقش درمانگر. نویسندگان کتاب هنر همچون درمان، معتقدند که هنر قادر است برای بسیاری از مشکلات ما راه حل موثر ارائه دهد. اما برای آنکه مخاطب بتواند به این راه حل دست یابد باید هنر را جور دیگری درک کند. در واقع مخاطب باید همه تصورات قبلی خود را درباره هنر کنار بگذارد و تصویر جدیدی از آن را در ذهن خود شکل دهد.

آلن دو باتن و جان آرمسترانگ تلاش می‌کنند این دیدگاه را که “یک اثر هنری را باید به خاطر خودش دوست داشت” را به چالش بکشند، آن‌ها باور دارند این دیدگاه موجب می‌شود اثر هنری تاثیر خودش را از دست بدهد و قدرت درمانی‌اش کاهش یابد. کتاب هنر همچون درمان، مجموعه‌ای از آثار هنری که بیشتر شامل نقاشی‌ها و مجسمه سازی است را معرفی می‌کند و آن‌ها را مورد بازبینی قرار می‌دهد تا مخاطب در نهایت بیاموزد چگونه باید به آن ها بنگرد.

نویسندگان کتاب بیان می‌کنند که برخی از آثار هنری ممکن است برای امور روزانه‌مان سرنخ‌هایی داشته باشند و یا برخی دیگر اهمیت روابط‌مان را به ما گوشزد می‌کنند. البته همه آثار هنری الزاما چیزهای خوبی را القا نمی‌کنند و ممکن است یادآور ناخوشی‌ها و ناگواری‌ها نیز باشند.

کتاب هنر همچون درمان بیان می‌کند که هنر باید در عشق و سیاست یاری رسان ما باشد، هنرمندان اغلب همین پیام را برای ما به ارمغان می‌آورند ولی این ما هستیم که متوجه آن‌ها نمی‌شویم. نویسندگان کتاب معتقدند که عموم مردم باید اطلاعات خود را پیرامون آثار هنری ارتقاء بخشند تا بتوانند بهره لازم را از آن‌ها ببرند.

اگر شما جزء آن دسته از افراد هستید که همیشه معنا و مفهوم آثار هنری برایتان گنگ بوده و نتوانسته‌اید ارتباط خاصی با آن‌ها برقرار کنید، این کتاب همان چیزی است که به دنبالش هستید و بسیار راه‌گشاست. بر اساس کتاب هنر همچون درمان، هنر چند کاربرد اصلی دارد: یادآوری، امید، اندوه، بازیابی تعادل، درک خود، رشد و ادراک. دو باتن و آرمسترانگ باور دارند که هنر می‌تواند ارزش‌های خوب را در ما تقویت کند، می‌تواند انسان‌ها را تغییر دهد و تاثیر به سزایی در کیفیت زندگی‌مان بگذارد.

 

 

درباره آلن دوباتن نویسنده کتاب 

آلن دو باتن  در سال ۱۹۶۹ در زوریخ سوئیس متولد شد. او نویسنده ،فیلسوف و مجری تلویزیون است که هم اکنون در لندن زندگی می‌کند. دوباتن فارغ التحصیل رشته تاریخ و فلسفه دانشگاه کمبریج است و مدتی نیز در دوره PhD فلسفه فرانسوی در دانشگاه هاروارد مشغول تحصیل شد ولی دوره دکترای فلسفه اش را رها کرد تا به نویسندگی بپردازد و فلسفه را به زندگی روزمره مردم پیوند بزند. بیشتر کتاب‌های او موضوعات مختلف را  به شیوه‌ای به فلسفه ارتباط داده و نقش آن را در زندگی روزمره بررسی می‌کند.

آنچه در تمامی آثار او به طور بسیار بارز و روشن قابل مشاهده است، هم‌نشینی زندگی و فلسفه زندگی در قالب کلمات است. او نگاهی متفاوت به جهان هستی دارد و این نگاه متفاوت او باعث شده است که دوباتن در میان مردم بسیار مقبول واقع شود. چیزی که دوباتن را با سایر فلاسفه متمایز می‌کند، نگاه نو به هستی در قالب کلمات ساده است، آن هم کلماتی که یک مخاطب عادی و به دور از فلسفه نیز می‌تواند آن‌ها را درک کند.

اولین کتاب او، جستاری در باب عشق، در ۲۴سالگیش (۱۹۹۳) چاپ شد. او در سال ۱۹۹۷ کتاب «‌چگونه پروست می‌تواند زندگی‌ شما را دگرگون کند» را منتشر کرد. پس از آن «وضعیت بی‌قراری» در سال ۲۰۰۴ را منتشر نمود و «معماری شادمانی» دو سال پس از آن روانه بازار شد. باتن در کارهایش روی مفاهیم زندگی روزمره تمرکز دارد و یکی از اعضای موسس «مدرسه زندگی» است؛ موسسه‌ای ابداعی که در آن روی هوش احساسی افراد کار می‌شود.

از دیگر آثار او می‌توان دین برای خدا ناباوران، تسلی بخشی های فلسفه، هنر سیر و سفر ،هنر همچون درمان، درباب مشاهده و ادراک، یک هفته در فرودگاه ، را نام برد. آلن دوباتن در سال ۲۰۰۳ ازدواج کرد و ثمره ازدواج او دو پسر است. 

 

 

ترجمه فارسی کتاب هنر همچون درمان

کتاب هنر همچون درمان (Art as Therapy) نخستین بار در سال ۲۰۱۳ منتشر شد. این کتاب را  آلن دوباتن به همراه جان آرمسترانگ نوشته است و در ایران و به زبان فارسی دو ترجمه از آن، شناخته شده هستند. ترجمه مهرناز مصباح از انتشارات چشمه و ترجمه گلی امامی از انتشارات نظر روانه بازار شده است. مهم‌ترین تفاوت میان این دو نسخه شکل فیزیکی و ظاهری آن‌هاست که انتشارات چشمه این کتاب را ساده و سبک و با قیمت مناسبی چاپ کرده است.

اما انتشارات نظر، این کتاب را با عنوان هنر چگونه می تواند زندگی شما را دگرگون کند، با چاپ نفیس، صفحه‌های رنگی و عکس‌های باکیفیت و البته قیمت بالاتری منتشر کرده است.

 

سرفصل‌های اصلی کتاب

کتاب هنر همچون درمان در هفت فصل اصلی تقسیم‌بندی و نوشته شده است که در ادامه به مرور سرفصل‌های اصلی آن می‌پردازیم؛

• فصل اول: هنر به چه کار می‌آید؟
• فصل دوم: هنر به مثابه ابزار
• فصل سوم: روش شناسی
• فصل چهارم: عشق
• فصل پنجم: طبیعت
• فصل ششم: پول
• فصل هفتم: سیاست

 

 

قسمت‌هایی از متن کتاب

دغدغه اصلی کتاب هنر همچون درمان، حضور هنر در زندگی روزمره مردم جهان است. البته آثار هنری مد نظر نویسندگان بیشتر نقاشی‌های معروف است و در مجموع دوباتن قصد دارد میان زندگی و فلسفه هنر پیوندی نا‌گسستنی ایجاد کند. در ادامه قسمت هایی از متن کتاب را مرور می‌کنیم؛

• با توسعه‌ اقتصاد، آرزوی دردسرسازی در بسیاری از تحصیلکرده‌ترین و باانگیزه‌ترین کارگران اقتصادی ایجاد می‌شود. دیگر اینکه شغل صرفاً نقش امرار معاش داشته باشد کافی نیست؛ بلکه باید به طرز ایده‌آلی معنادار نیز باشد.

• ما افراد خوشبختی را تحسین می‌کنیم که به انجام کارهایی می‌پردازند که اصل و منشاء یگانه‌ای در شخصیت خودشان دارد و نیز، در زندگی دیگران تغییر قطعی ایجاد می‌کند. این تحسین، با پولی که مخاطب حاضر است برای این تاثیر پرداخت کند نشان داده می‌شود. هر چند که اینها همه ممکن است جذاب باشد، دورنمای شغل هنری به طرز ناامیدکننده‌ای از آنچه بیشترِ ما قادر به انجامش هستیم، فاصله دارد. تازه بگذریم از اینکه جهان به چه چیزهایی نیاز دارد. با این حال می‌شود درس‌های مهمی از روش‌های هنرمندان گرفت.

• ما صدها مورد از چیزهایی را که از انجامشان نفرت داریم می‌دانیم. اما از سوی دیگر، خواسته‌هایمان [چیزهایی که انجامشان را دوست داریم] مبهم هستند و هیچ تصویر روشنی از اینکه آرزوهایمان را دقیقاً باید در چه مسیری هدایت کنیم نداریم. می‌خواهیم چیزها را عوض کنیم؛ یک کار جالب و ارزشمند انجام دهیم؛ اما نمی‌توانیم علایق خود را در یک نقطه‌ی واقع‌گرایانه متمرکز کنیم.

• نوشتن واکنشی است آشکار به پیامدهای فراموشی؛ هنر دومین واکنش بنیادی است. داستان مهمی درباره ی نقاشی هست که به همین انگیزه می پردازد. پلینی بزرگ (پلینیوس) ، مورخ رومی، داستانی نقل می کند که بارها در آثار هنری قرن هجده و نوزده اروپا از آن استفاده کرده اند: زوج جوانی که بسیار عاشق یکدیگر بودند به ناچار باید از هم جدا می شدند؛ در نتیجه، زن تصمیم گرفت خطوط سایه ی معشوقش را بکشد. زن از ترس از دست دادن معشوق با استفاده از نوک یک تکه چوب نیم سوخته طرحی در گوشه ی یک قبر کشید.

• اجرای رنو از این صحنه بسیار تلخ است. آسمانِ آرام غروب به پایان آخرین روز این زوج باهم اشاره دارد. پسر چپق روستایی اش را که نشان سنتی چوپان هاست با سربه هوایی در دست دارد، درحالی که در سمت چپ سگی به زن نگاه می کند که وفاداری و سرسپردگی را به یادمان می آورد. زن تصویری می کشد تا وقتی که مرد رفته بتواند او را واضح تر و با قدرت بیشتر به خاطر بسپارد؛ شکل دقیق بینی اش، آن شکلی که طره ی مویش فر خورده است، انحنای گردنش و برآمدگی شانه اش جلوِ چشمش باشد؛ آن وقتی که مرد کیلومترها دورتر در دره ای سبز مشغول مراقبت از حیواناتش است.

 

کلام آخر

کتاب هنر همچون درمان، می‌تواند انتخاب مناسبی باشد برای فهمیدن و درک کردن آثار هنری، بعد از مطالعه آن وقتی پا در یک گالری نقاشی می‌گذارید، حتما احساس بهتری خواهید داشت چرا که متوجه چیزهای عمیق‌تری درون آن‌ها خواهید شد. این کتاب نیز مانند سایر کتاب‌های دوباتن با فلسفه به زبان ساده پیوند خورده است، اگر کتاب‌های با این سبک شما را جذب می‌کند حتما به معرفی بهترین کتاب های فلسفی با زبانی ساده اما تکان دهنده! سری بزنید.