نویسنده: ابوالفضل ناظمی
بروزرسانی: ۸ آذر ۱۴۰۰
ستاره | سرویس مذهبی – به مراسم خاصی که در آن زن و شوهر به یکدیگر لعنت می‌فرستند لعان می‌گویند؛ این مراسم شرایط خاصی دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم. با ما در بررسی این مراسم خاص همراه باشید.
لعان چیست؟
لعان یا مُلاعِنه مراسم خاصی است که در آن زن و شوهر بر علیه یکدیگر لعنت می‌فرستند. در این مراسم، شوهر که بر اساس دلایل خاص خود، همسرش را به زنا متهم می‌کند اما شاهدی برای مدعای خود ندارد، شروع به لعن همسر خود کرده و و همسر او نیز در رد ادعای شوهرش به مقابله به مثل بر می‌آید و با لعنتی دیگر ادعای شوهر خود را رد می‌کند. پس از پایان این مراسم اجرای حد بر زن و شوهر منتفی شده هم چنین آن دو به یکدیگر نامحرم می‌شوند و تا ابد نیز نمی‌توانند با یکدیگر ازدواج کنند.
اگر فرد مسلمانی را متهم به فحشا کند و دلیلی برای مدعای خود نداشته باشد، هشتاد ضربه شلاق به عنوان حد قذف بر او جاری می‌شود در طرف مقابل اگر مدعای مرد در خصوص همبستری همسرش با مرد دیگری ثابت شود، حکم اعدام به عنوان اجرای حد زنا بر زن لازم می‌شود. فلسفه وجودی این مراسم فرار از هشتاد ضربه شلاق به عنوان حد قذف برای مرد در صورت عدم اثبات مدعایش و فرار از اجرای حد زنا برای زن در صورت اثبات مدعای مرد است.
شرایط لعان
- مرد ادعا می‌کند که همسر خود را حین هم بستری با مرد دیگری مشاهده کرده و یا ادعا می‌کند فرزندی که از همسرش متولد شده پدر دیگری دارد، اما دلیلی برای اثبات مدعای خود ندارد.
- زن باید همسر دائمی او باشد.
- زن نباید به فحشاء شهرت داشته باشد.
مهریه در لعان
با توجه به این که لزوم پرداخت مهریه پس از خوانده شدن عقد بر مرد واجب می‌گردد؛ نحوه طلاق تاثیری در آن نداشته و در صورت اجرای این مراسم نیز پرداخت مهریه بر مرد هم چنان لازم است.
دادخواست لعان
اگر مردی در رابطه پدری با فرزندی که از همسرش متولد شده شک داشته باشد می‌تواند به آزمایشگاه رجوع کرده و آزمایش تعیین هویت DNA دهد، در صورت عدم احراز رابطه پدری با فرزند مذکور می‌تواند به دادگاه رجوع کرده و برای طی فرآیند حقوقی دادخواست ارائه دهد.
مراحل انجام لعان
زن و مرد در حضور حاکم شرع می‌ایستند.
مرد پس از اینکه ادعای خود را تکرار کرد چها بار می‌گوید: «اُشْهِدُ بِاللَّهِ اَنّی لَمِنَ الصَّادِقینَ فیما قُلتُ»؛ یعنی «خدا را گواه می‌گیرم که در ادعای خود (نسبت به زنا یا نفی ولد) صادق و راستگو هستم».
پس از آن یک بار می‌گوید: «لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَیَّ انْ کُنْتُ مِنَ الْکاذِبینَ»؛ یعنی «اگر در ادعای خود دروغگو باشم، لعنت خدا بر من باد»
سپس زن در صورت قبول نداشتن ادعای شوهرش چهار بار می‌گوید: «اُشْهِدُ بِاللَّهِ انّهُ لَمِنَ الکاذِبینَ فی مَقالَتِهِ»؛ یعنی «خدا را گواه می‌گیرم که او (شوهر) در ادعای خود دروغگو است».
سپس می‌گوید: «اِنَّ غَضَبَ اللَّهِ عَلَیَّ انْ کانَ مِنَ الصَّادِقینَ»؛ یعنی «اگر او در ادعای خود راستگو باشد، خشم خدا بر من باشد»
آثار لعان
پس از انجام این مراسم با شرایطی که ذکر شد آثاری برای زن و مرد پدید می‌آید. آین آثار بدین نحو اند:
۱. فرار از اجری حد قذف برای مرد و حد زنا برای زن
در صورتی که مردی همسر خود را به هم بستری با مرد دیگری متهم کند، اما دلیلی برای اثبات مدعای خود نداشته باشد، به خاطر عدم اقامه دلیل، بر او هشتاد ضربه شلاق به عنوان حد قذف جاری می‌شود به همین جهت مرد به خاطر فرار از اجرای حکم حد قذف درخواست اجرای این مراسم را می‌دهد، از طرفی دیگر اگر مردی بتواند برای اثبات ادعای خود دلیل و شاهد کافی بیاورد لازم است حد زنای محسنه که اعدام زن است بر همسرش اجرا شود به همین خاطر مرد درخواست اجرای مراسم مذکور را می‌دهد که حکم حد زنای محسنه بر زن جاری نشود.
۲. جدایی بین زن و شوهر
در صورت اجرای این مراسم زن و شوهر به یکدیگر نامحرم شده و عقد آن‌ها بدون اجرای مراسم و تشریفات طلاق باطل خواهد شد.
۳. حرمت ابدی بین زن و شوهر
در صورت اجرای این مراسم پس از آن که زن و شوهر از یکدیکر جدا شده و به هم نامحرم شدند، دیگر نمی‌توانند با یکدیگر ازدواج کنند و تا ابد به یکدیگر حرام خواهند بود.
نکته: طبق ماده ۱۰۵۲ قانون مدنی، جدایی که با لعان حاصل شود موجب حرمت ابدی بین زن و شوهر بوده و زوجین هیچ گاه نمی‌توانند با یکدیگر ازدواج کنند. پس از وقوع این مراسم، زن برای ازدواج مجدد با فرد دیگری باید به اندازه سه طهر که تقریبا معادل سه ماه است عده نگه دارد.
۴. سلب انتساب فرزند از پدر و عدم ارث بردن آن دو از یکدیگر
در صورتی که این مراسم به منظور نفی رابطه پدر-فرزندی باشد، انتساب فرزند به مرد مذکور رد شده و در این صورت آن دو از یکدیگر ارث نخواهند برد؛ چراکه دیگر رابطه فرزند-پدری وجود ندارد.
نکته: طبق ماده ۸۸۲ قانون مدنی در صورتی که انتساب فرزند از پدر به واسطه مراسم لعان انجام شود پدر و فرزند از یکدیگر ارث نبرده، اما فرزند و مادرش کماکان از یکدیگر و خویانشان ارث خواهند برد.
جمع بندی
همانطور که بیان شد، اگر مردی همسر خود را حین هم بستری با مرد دیگری مشاهده کند، اما دلایل و شواهد کافی برای مدعای خود نداشته باشد و یا در انتساب فرزند متولد شده از همسرش شک داشته باشد، درخواست اجرای مراسم لعان می‌دهد. فلسفه وجودی این مراسم فرار از اجرای حد قذف و حد زنای محسنه است. البته حکم رابطه نامشروع فرد متأهل و اثبات آن شرایط خاصی دارد؛ به همین سبب پیشنهاد می‌کنیم ما را در مطلب حکم خیانت زن به شوهرش در اسلام نیز همراهی کنید. آیا شما تاکنون با این مراسم خاص مواجهه داشته اید؟ نظرات خود را با ما و سایر مخاطبان ستاره در قسمت “نظرات و پرسش ها” در میان بگذارید.
