نویسنده: صفورا دادخواه
بروزرسانی: ۳۰ تیر ۱۴۰۱
دسته‌ای از بیماری‌ها وجود دارند که به بیماری‌های خودایمنی مشهور هستند. گاهی اوقات سیستم دفاع بدن به دلایلی که هنوز ناشناخته است بعضی از سلول‌های بدن انسان را غریبه و مهاجم تشخیص داده و بر علیه آنها، پادتن تولید می‌کند.
این پادتن‌ها به سلول‌ها حمله کرده و موجب آسیب‌زدن به آنها می‌شوند. همین امر علت اصلی بروز بیماری‌های خودایمنی است. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به آرتریت، پسوریازیس، روماتیسم مفصلی، لوپوس، ام اس و دیابت نوع یک اشاره کرد. چنین بیماری‌هایی را می‌توان با استفاده از درمان‌های دارویی کنترل کرد. یکی از داروهایی که در این زمینه تجویز می‌شود، قرص هیدروکسی کلروکین است. در ادامه با این دارو و عوارض احتمالی آن آشنا می‌شویم.
معرفی قرص هیدروکسی کلروکین
قرص هیدروکسی کلروکین (Hydroxychloroquine) از داروهای پرمصرفی است که در درمان بسیاری از بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید و انواع التهابات مفصلی و بیماری لوپوس، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این بیماری‌ها به بیماری‌های خودایمنی مشهور هستند. به این معناست که سیستم ایمنی بدن دچار اختلال شده است و به جای حمله به عوامل بیگانه به سلول‌های سالم حمله‌ور می‌شود. در چنین شرایطی نیاز است سیستم ایمنی سرکوب شود که هیدروکسی کلروکین در این زمینه می‌تواند کمک‌کننده باشد.
این دارو در مواردی هم برای رفع برخی از مشکلات پوستی که با قرار گرفتن در معرض نور آفتاب تشدید می‌شوند، تجویز می‌شود. در چنین شرایطی لازم است دارو را تنها در زمان‌هایی که در معرض نور خورشید قرار دارید، استفاده کنید. در این مورد ممکن است نیاز باشد مصرف این دارو را تا چندین هفته ادامه دهید تا نتیجه مطلوب، حاصل شود. هیدروکسی کلروکین در موارد حملات حاد مالاریا نیز، تجویز می‌گردد. مالاریا بیماری ناشی از انگل‌هایی است که از طریق نیش یک نوع حشره وارد بدن می‌شود. مالاریا بیشتر در مناطقی مانند آفریقا، آمریکای شمالی و آسیای شمالی، یافت می‌شود.
برای جلوگیری از ابتلا به مالاریا، می‌بایست مصرف دارو را دو هفته پیش از سفر به منطقه‌ای که احتمال وجود مالاریا در آن وجود دارد، آغاز کنید. مصرف دارو را به صورت منظم در زمان حضورتان در منطقه ادامه دهید و تا پس از ۸ هفته، مصرف را ادامه دهید.
هیدروکسی کلروکین به صورت قرص خوراکی ۲۰۰ میلی‌گرم و در بسته‌های ۱۰۰ عددی، موجود است. این دارو نسبت به کورتون‌ها، عوارض کمتری دارد.
مقدار و نحوه مصرف
مقدار مناسب این دارو برای هر فرد باید توسط پزشک تعیین شود. به طور معمول به منظور درمان مالاریا در بزرگسالان، ابتدا ۸۰۰ میلی‌گرم و سپس هر ۸-۶ ساعت ۴۰۰ میلی‌گرم و پس از آن برای روزهای دوم و سوم ۴۰۰ میلی‌گرم یک بار در روز، مصرف می‌شود. همچنین برای درمان آرتریت روماتوئید، ابتدا مقدار ۴۰۰ الی ۶۰۰ میلی‌گرم از دارو، مصرف می‌شود و سپس با حصول پاسخ مناسب (معمولاً طی چهار هفته تا یک ماه)، مقدار مصرف به نصف کاهش می‌یابد.
استفاده از هیدروکسی کلروکین برای افراد زیر ۱۸ سال مورد تائید نیست.
نام‌های تجاری، موارد مصرف، عوارض و تداخل دارویی
| نام‌های تجاری |
Plaquenil و Quineprox |
| موارد مصرف | درمان آرتریت، درمان مالاریا و رفع برخی از مشکلات چشمی |
| عوارض | سرگیجه، آتاکسی، درد شکمی، تهوع و استفراغ، اسهال، خارش، کاهش وزن، سفید شدن موها، حساسیت به نور، وزوز گوش، تغییر در بینایی، تغییر خلق و خو، احساس اضطراب یا بی قراری، ریزش مو |
| تداخل دارویی | پیموزاید، تیوریدازین، داروهای کاهنده قند خون، دیگر داروهای درمان مالاریا، داروهای آنتی‌بیوتیک یا ضدقارچ، داروهای درمان هپاتیت یا ایدز، داروهای درمان افسردگی و روان‌پریشی، قرص‌های ضدبارداری، داروهای کاهش‌دهنده کلسترول، داروهای قلبی-عروقی، داروهای ضد فشار خون، داروهای درمان سرطان، داروهای مسکن، داروهای ضدتشنج و داروهای کاهنده اسید معده |
نکاتی که در ارتباط با مصرف قرص هیدروکسی کلروکین باید بدانید
- توصیه می‌شود دارو را کاملا مطابق با دستور پزشک، مصرف کنید.
- در صورت داشتن سابقه هرگونه حساسیت دارویی یا غذایی، پزشک را مطلع نمایید.
- در صورت سابقه یا ابتلا به هرگونه اختلال کبدی یا کلیوی، قلبی یا خونی، بیماری صرع و یا اختلالات بینایی، پزشک خود را در جریان قرار دهید.
- چنانچه با مصرف دارو دچار علائمی نظیر حالت تهوع یا حساسیت پوستی شدید، مصرف را قطع و بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید.
- چنانچه در دوران بارداری هستید؛ برای اطمینان از بی‌ضرر بودن دارو برای جنین بهتر است با پزشک، مشورت کنید.
- اگر در دوران شیردهی هستید؛ درباره مصرف یا عدم مصرف دارو با پزشک، مشورت کنید.
- چنانچه مصرف قرص هیدروکسی کلروکین را فراموش کردید؛ اگر هر هفت روز یک بار دارو را مصرف می‌کنید، به محض به یاد آوردن آن را مصرف نمایید. در صورتی که روزی یک بار مصرف می‌کنید، به محض به یاد آوردن آن را مصرف نمایید ولی اگر تا روز بعد آن را به یاد نیاوردید؛ از مصرف آن خودداری کرده و مقدار مصرف بعدی را دو برابر نکنید.
- قبل از مصرف قرص هیدروکسی کلروکین، پزشک خود را از عوارض و بیماری‌هایی که در گذشته به آنها مبتلا بودید، مطلع سازید.
- در صورتی که مبتلا به بیماری پوستی پسوریازیس یا اختلال عضلانی هستید، مصرف هیدروکسی کلروکین می‌تواند علائم بیماری شما را تشدید نماید لذا حتما پزشک را در جریان قرار دهید.
- اگر به بیماری فاویسم (نوعی نقص آنزیمی که منجر به حساسیت شدید و جدی به موادی مانند باقلا و بعضی داروها می‌شود) و یا بیماری ارثی خونی پورفیری مبتلا هستید؛ قبل از مصرف دارو این موارد را به پزشک، اطلاع دهید.
- فهرست کامل داروهای مصرفی خود را در اختیار پزشک یا داروساز خود قرار دهید. ممکن است برخی از داروها با داروی هیدروکسی کلروکین تداخل داشته باشد.
- به منظور کاهش احتمال بروز حالت تهوع، دارو را همراه با یک وعده غذای سبک یا همراه یک لیوان شیر، مصرف نمایید.
- جهت جلوگیری از بروز عوارض گوارشی و معده درد از خرد کردن یا جویدن قرص، خودداری نمایید.
- داروهای ضد اسید معده اثر درمانی هیدروکسی کلروکین را کاهش می‌دهند. لازم است آنها را با فاصله زمانی مناسب از داروی هیدروکسی کلروکین، مصرف کنید.
- طی درمان با این دارو ممکن است نیاز به معاینات و آزمایشات بالینی منظم و دوره‌ای جهت تعیین وضعیت بهبودی، داشته باشید.
- از آنجایی‌که مصرف این دارو در طولانی مدت ممکن است بر روی بینایی فرد اثرگذار باشد؛ لازم است در صورت تغییرات در بینایی، تاری دید و… به پزشک خود، اطلاع دهید.
- حتی در صورتی که احساس بهبودی نمودید؛ مصرف دارو را قطع نکنید. ممکن است لازم باشد به مدت بیشتری دارو را ادامه دهید تا دوره درمان، کامل گردد.
- اگر پس از ۶ ماه مصرف این دارو احساس بهبودی در علائم خود نداشتید؛ بهتر است با پزشک، مشورت نمایید.
- در صورت نیاز به هرگونه واکسیناسیون، مسئول مربوطه را در جریان مصرف این دارو قرار دهید.
- طی مصرف این دارو، از مصرف غذاهای سنگین و پرادویه، خودداری کنید.
- در صورت ایجاد زخم‌های دهانی، خونریزی یا هرگونه کبودی بدون علت مشخص، درد گوش یا اشکال در شنوایی و ضعف شدید؛ در اسرع وقت به پزشک، مراجعه نمایید.
- در صورت بروز لکه‌های قرمز همراه با خارش روی پوست، به پزشک خود اطلاع دهید.
- در صورت مصرف طولانی مدت هیدروکسی کلروکین، گرفتن نوار مغزی و آزمایشات CBC برای بیمار به صورت منظم و دوره‌ای، لازم است.
- در صورت بروز هر گونه نشانه‌های اختلال بینایی و یا ضعف عضلانی و یا اختلالات خونی، با پزشک خود سریعاً مشورت نمایید.
- به هیچ وجه این دارو را به میزان کمتر یا بیشتر، مصرف نکنید.
- در صورتی که دارو برای شما به صورت هفتگی تجویز شده است، یک روز خاص در هفته را برای مصرف انتخاب کنید.
- هیدورکسی کلروکین در استفاده دوزهای بالا و خصوصا برای کودکان می‌تواند کشنده باشد.
- این دارو ممکن است شما را به آفتاب حساس‌تر نماید. در این صورت حتما از لباس محافظ در برابر آفتاب، استفاده کنید.
- این دارو ممکن است موجب کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون، گرانولوسیت، هموگلوبین، هماتوکریت یا پلاکت‌ها شود.
سخن آخر
بیماری‌های مروبط به استخوان بسیار شایع است. روماتیسم یکی از این بیماری‌ها همحسوب می‌شود که متاسفانه درمان قطعی برای آن وجود ندارد و تنها می‌توان با استفاده از دارو، میزان التهاب و ناراحتی را کاهش داد. این بیماری‌ها معمولا مفاصل استخوان‌ها را درگیر کرده و در بیشتر موارد با درد یا تورم همراه هستند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید به مطلب علائم و روش درمان بیماری روماتیسم مفصلی مراجعه کنید. آیا شما و یا اطرافیانتان هم بیماری‌های خود ایمنی مبتلا هستید؟! چه تجربه‌ای از مصرف این دارو دارید؟ اگر داروی هیدروکسی کلروکین یا هر داروی دیگری را برای کاهش التهابات ناشی از آرتریت می‌شناسید، لطفا نظرات و تجربیات خود را با ما و سایر مخاطبان ستاره به اشتراک بگذارید.
برگرفته از: drugs.com
