نویسنده: نوید اسحاقیان
بروزرسانی: ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۱
ستاره | سرویس مذهبی _ حکم خوردن شیر الاغ و قاطر چیست؟ دین اسلام، به ویژه در مذهب تشیع، احکام عملی و نظری بسیاری برای پیروان خود تنظیم کرده‌است تا در جایی از زندگی اشتباه عمل نکنند. فقه اسلامی، بسیاری از مسائل معیشتی و رفتاری مسلمانان را در برمی‌گیرد. قسمتی از فقه، مربوط به احکام خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها است. در این مقاله، قصد بررسی حکم شرعی نوشیدن شیر الاغ و قاطر را داریم.
حکم شرعی آشامیدنی‌ها
حکم شرعی آشامیدنی‌ها را باید در کلام مراجع محترم تقلید جستجو کرد. مراجع تقلید براساس اینکه حیوانات حرام یا حلال گوشت باشند، درباره شیر آن‌ها فتوا صادر می‌کنند.
- حیواناتی که گوشتی حلال داشته‌باشند، شیرشان حلال است. نظیر شتر، گوسفند و گاو؛
- حیواناتی که گوشتی مکروه داشته‌باشند، شیرشان مکروه است. نظیر قاطر و الاغ؛
- حیواناتی که گوشتی حرام داشته‌باشند، شیرشان نیز حرام است. نظیر خوک.
حکم خوردن شیر الاغ و قاطر براساس نظر مراجع تقلید
در این قسمت، این مسئله را از نظر سه مرجع تقلید بررسی می‌کنیم. البته چنانکه گفته شد، حکم کلی مراجع تقلید، مطابق با حکم گوشت حیوانات مشخص می‌شود و مراجع در این زمینه، اختلاف‌نظر چندانی ندارند.
۱. نظر آیت الله خامنه‌ای
سوال: خوردن شیر قاطر و الاغ چه حکمی دارد؟
جواب: خوردن شیر این دو حیوان، مکروه است. البته در برخی موارد، از شیر این حیوانات برای مصارف درمانی استفاده می‌شود که در آن صورت، شخص برای رسیدن به سلامت، نیازمند نوشیدن این شیر است.
۲. نظر آیت الله سیستانی
سوال: حکم خوردن شیر الاغ و قاطر چیست؟ آیا این حکم قطعی است؟
جواب: خوردن شیر الاغ و قاطر مکروه است. البته همیشه اینطور نیست. در فقه اسلامی مسئله‌ای وجود دارد که می‌گوید، اگر انسانی با حیوانی (الاغ یا قاطر) نزدیکی کند، گوشت و شیر آن حیوان نجس خواهد شد. حتی شیر و گوشت کره‌های این حیوان نجس خواهد بود و باید از خوردن آن، بنا به احتیاط واجب، اجتناب کرد.
۳. نظر آیت الله خمینی
سوال: شیر الاغ، از نظر ترکیبات شیمیایی، نزدیک‌ترین شیر درحیوانات به شیر انسان است، خوردن آن چه حکمی دارد؟
جواب: حکم خوردن شیر حیوانات، مطابق با حکم گوشتشان مشخص می‌شود و ربطی به نزدیکی آن با شیر انسان ندارد. چون گوشت الاغ مکروه است، شیر آن نیز چنین است.
“مکروه” دقیقا یعنی چه؟
به عملی که انجام دادنش عذابی نداشته باشد ولی ترک آن موجب پاداش الهی باشد، مکروه می‌گویند. به بیان دیگر، کراهت در مقابل حلال بودن قرار نمی‌گیرد و اعمالی که مکروه هستند، حکمی سوای اعمال حرام دارند. پس وقتی می‌گویند عملی مکروه است، یعنی بهتر است که انجام نشود؛ هرچند اگر انجام شود، پیامد چندان بدی به همراه نخواهد داشت.
چرا گوشت الاغ و قاطر مکروه است؟
در باور متفکران اسلامی، هر حکمی از احکام اسلام دلیلی به دنبال دارد که آن را تایید می‌کند. قیاس در فقه اسلامی، جایگاهی ندارد و احکام کاملا بر مبنای مفسده یا پی‌آمدشان بررسی و ارزش‌گذاری می‌شوند. با توجه به این مقدمات، باید دلیلی برای کراهت گوشت الاغ وجود داشته باشد. امام رضا(ع) در روایتی، دلیل کراهت گوشت الاغ را بیان می‌کنند؛ ایشان می‌فرمایند:
کُرِهَ أَکْلُ لُحُومِ الْبِغَالِ وَ الْحُمُرِ الْأَهْلِیَّةِ لِحَاجَةِ النَّاسِ إِلَى ظُهُورِهَا وَ اسْتِعْمَالِهَا وَ الْخَوْفِ مِنْ فَنَائِهَا وَ قِلَّتِهَ.
خوردن گوشت قاطر و الاغ‌های اهلی کراهت دارد، به خاطر نیاز مردم به بودن آن‌ها و استفاده و به کارگیری آن‌ها و ترس از بین رفتن و کم شدن‌شان. (از کتاب وسائل‌الشیعه به قلم حر عاملی)
آیا میدانید حکم شرعی خوردن حشرات از نظر مراجع تقلید چیست؟
سخن آخر
براساس فقه اسلامی، حکم خوردن شیر حیوانات مطابق با حکم خوردن گوشتشان مشخص می‌شود. گوشت الاغ مکروه است، پس خوردن شیر این حیوان نیز کراهت دارد. البته کراهت به معنای حرام بودن نیست. کراهت به معنای عملی است که انجام دادنش عذابی ندارد، ولی انجام ندادنش با ثواب الهی همراه است. یکی دیگر از سوالات مهم شرعی راجع به حکم خوردن غذاهایی مانند خرچنگ است. به همین منظور، پیشنهاد می‌کنیم با حکم شرعی خوردن خرچنگ نیز آشنا شوید. آیا شما از شیر الاغ استفاده می‌کنید؟ از طریق قسمت “نظرات و پرسش‌ها”، نظرات و دیدگاه‌های خود را با ما به اشتراک بگذارید.
حسین
سلام در کل مطلب مفیدی بود ولی به اشتباه به جای اسب قاطر نوشته شده چرا که قاطر کلا نازا است و شیر ندارد . شاید هم شیطنتی در نوشتن این حیوان بوده خوبه اصلاح بشه نویسنده و مرجع را زیر سوال میبره!