حکم سینه زنی و زنجیر زنی در محرم، از دیدگاه مراجع تقلید، متفاوت و گاهی متضاد است. هر شخصی باید با توجه به نظر مرجع تقلید شخصی خود، از شیوه صحیح عزاداری مطلع شود.
ستاره | سرویس مذهبی – حکم سینه زنی و زنجیر زنی در عزاداری محرم چیست؟ در میان ایرانیان، سینه زنی در مصیبت‌ها رسمی دیرینه به شمار می‌آید. زنجیر زنی نیز در سالهای اخیر بسیار رایج شده‌است؛ اما رواج این اعمال در مراسم عزاداری، دلیلی بر صحیح یا غلط بودن آن‌ها نیست. برای درک دقیق حکم شرعی این اعمال، باید به مراجع تقلید و فتاوی آن‌ها مراجعه کنیم. در این مقاله کوشیده‌ایم حکم سینه زنی و زنجیر زنی از نظر شرعی را بررسی کنیم.
پیش از آنکه به بررسی این حکم شرعی در فتاوی مراجع تقلید بپردازیم، باید از مسئله‌ای آگاه شویم. بسیاری از اعمالی که در مراسم عزاداری انجام می‌شوند (نظیر گل مالی سر و صورت، علم کشی یا زنجیر زنی) تا جایی‌که موجب وهن مذهب نشوند و دین اسلام و مذهب شیعه را بدنام نکنند، اشکالی ندارند؛ ولی زمانی‌که انجام دادن آن‌ها، دستاویزی برای دشمنان اسلام شوند تا دین را خشن و نازیبا جلوه دهند، حرام خواهند بود.
نظر مراجع تقلید درباره سینه زنی و زنجیر زنی به شرح زیر است:
۱. نظر آیت الله مکارم شیرازی
سوال: آیا سینه زنی و زنجیر زنی اشکالی دارد؟ اگر این عمل به افراط بگراید و موجب سرخ شدن بدن شود، تفاوتی در حکم آن ایجاد می‌کند؟
جواب: سینه زنی و زنجیر زنی، به خودی خود، نه تنها اشکالی ندارد بلکه ثواب هم دارد؛ ولی باید به این قضیه توجه کنید که آسیب رساندن به بدن بر اثر عزاداری، صحیح نیست و باید از این کار اجتناب شود. برخی می‌گویند روایت است که اگر شخصی برای امام خود سینه بزند به حدی که بدنش کبود شود تا زمانی که بدنش کبود است، به درگاه خداوند متعال مقرب است و فرشتگان برای وی ثواب می‌نویسند؛ در صورتی‌که چنین روایتی اعتبار ندارد و چنانکه گفته شد، آسیب رساندن به بدن در مراسم عزاداری صحیح نیست.
۲. نظر آیت الله خامنه‌ای
سوال: حکم سینه زنی و زنجیر زنی در مراسم عزاداری چیست؟
جواب: اگر این عمل به حد متعارف انجام شود، در حدی که نشان دهنده حزن و غم وارده به عزادارد باشد و موجب وهن مذهب نشود، اشکالی ندارد. اما افراط در این عمل، به حدی که موجب کبود شدن بدن شود، جایز نیست.
۳. نظر آیت الله وحید خراسانی
سوال: آیا زنجیر زنی و سینه زنی در حدی که باعث کبود شدن بدن شود، اشکالی دارد؟
جواب: ممکن است برخی از عزاداران امام حسین به سبب شدت مصیبت ایشان، به نحوی سینه یا زنجیر بزنند که بدنشان کبود شود. این عمل، خالی از اشکال است.
۴. نظر آیت الله سیستانی
سوال: سینه و زنجیر زدن در مراسم عزاداری چه حکمی دارد؟ اگر باعث کبودی شود حرام است؟
جواب: سینه و زنجیر زنی یا به سر و صورت خود زدن، حتی اگر باعث سرخی بدن شود اشکالی ندارد.
۵. نظر آیت الله فاضل لنکرانی
سوال: آیا سینه و زنجیر زنی در عزاداری تا حدی که موجب کبودی شود، اشکالی دارد؟
جواب: اگر موجب ضرر جدی و مهم بر بدن نشود، اشکالی ندارد؛ چراکه نشان‌دهنده حزن عمیق عزاداران در مراسم عزاداری است.
۶. نظر آیت الله بهجت
سوال: اگر زنجیر زنی و سینه زنی باعث کبودی و کوفتگی بدن شود، عملی حرام محسوب می‌شود؟
جواب: برای عزاداری سید و سالار شهیدان، هرکاری باید کرد. سینه زنی و زنجیر زنی نیز تا جایی‌که ضررآور نباشد و مشکل جدی برای عزادار بوجود نیاورد، اشکالی ندارد. البته فراموش نکنید که عزاداری و عزادار باید رنگ و بوی مجلس مصیبت را حفظ کنند.
۷. نظر آیت الله صافی گلپایگانی
سوال: آیا سینه زنی یا زنجیر زنی در حدی که به بدن آسیبی برساند اشکالی دارد؟ لطمه زنی چطور؟
جواب: بسیاری از عزاداران امام حسین یا دیگر معصومان (علیهم‌السلام) از شدت تاثر و حزن بر سر و صورت خود می‌زنند و نیت کاملا پاکی دارند. بر سر و صورت زدن و گریبان دریدن برای عزاداری این بزرگواران اشکالی ندارد. البته اگر باعث ضرر جسمی خطرناکی بشود، صحیح نیست.
حکم سینه زنی و زنجیر زنی در محرم
سخن آخر
سینه زنی و زنجیر زنی اگر باعث کبودی بدن شود، در نظر برخی از مراجع بدون اشکال و در نظر برخی دیگر عملی حرام است. البته اکثریت مراجع تقلید، بر این باور هستند که سینه زنی و زنجیر زنی نباید موجب خطری جدی بشود. به بیان دیگر، اگر شخصی آنچنان محکم زنجیر یا سینه بزند که بیماری خاصی پیدا کند یا بدنش را مجروح کند، عملش صحیح نیست. در پایان، اگر مایل به کسب اطلاعات بیشتر راجع به نظرات مراجع تقلید درباره علم کشی در مجالس عزا هستید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله حکم علم کشی در عزاداری براساس نظر ۶ مرجع تقلید را نیز مطالعه کنید. شما چه دیدگاهی درباره سینه‌زنی و زنجیرزنی محرم دارید؟ آیا اساسا آن را صحیح می‌دانید؟ دیدگاه‌ها و نظراتتان را با ما و دیگر مخاطبان ستاره درمیان بگذارید.
نویسنده: نوید اسحاقیان
بروزرسانی: ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۱
