خواص گیاه مخلصه و موارد مصرف آن

ستاره | سرویس خواص شناسی – گیاه مخلصه (Matricaria parthenium) از گیاهان دارویی بومی کشورمان است که معمولا در نواحی صخره‌ای در سایه سنگ‌ها رشد می‌کند و نام دیگر آن بابونه گاوی است، اما نام رایج آن در کتب طب سنتی همان مخلصه است. برای آشنایی بیشتر با خواص گیاه مخلصه، طریقه مصرف و موارد منع مصرف آن با ما همراه باشید.

 

خواص گیاه مخلصه (طبیعت و خواص درمانی)

طبع گیاه مخلصه گرم و خشک است. برخی از مهمترین خواص درمانی این گیاه عبارتند از:

۱. درمان میگرن

یکی از مهمترین خواص گیاه مخلصه کمک به بهبود و درمان خانگی میگرن است. این گیاه خاصیت ضد اسپاسم و ضد التهاب دارد که با تاثیر روی رگ‌های مغز در پیشگیری از این بیماری موثر خواهد بود.

 

۲. تقویت سیستم ایمنی بدن

تحقیقات جدید روی این گیاه نشان داده است، مخلصه با افزایش گلبول‌های سفید بدن باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از بیماری‌ها می‌شود. همچنین این گیاه حاوی مقادیر زیادی ویتامین ث است که خود در افزایش قدرت ایمنی بدن نقش ویژه دارد.

 

۳. تقویت اعصاب

متخصصان طب سنتی از عرق مخلصه و دیگر فراورده‌های این گیاه برای تقویت اعصاب، درمان صرع، بیماری غش و هیستری استفاده می‌کنند. همچنین مصرف شربت مخلصه نشاط‌آور است و موجب آرامش قلب و اعصاب می‌شود. دانشمندان دریافته‌اند که استفاده از عصاره گل‌های مخلصه می‌تواند به کاهش درد مربوط به عصب بعد از شیمی درمانی کمک کند.

 

۴. تقویت دستگاه گوارش

مخلصه خاصیت ملین و مسهل دارد و برای درمان یبوست مفید است. مصرف این گیاه باعث تقویت معده، دستگاه گوارش و به طورکلی تقویت کلیه‌ها و کبد می‌شود.

 

۵. کاهش تب

یکی دیگر از خواص درمانی مخلصه رفع تب است. بسیاری معتقدند نام این گیاه به انگلیسی (Feverfew) ریشه در این خاصیتش یعنی کاهش تب (Fever) دارد.

 

۶. پادزهر قوی و ضد عفونی کننده

در کتب طب سنتی یکی از مهمترین خواص مخلصه را خاصیت پادزهری و ضد عفونی کنندگی آن معرفی می‌کنند و از این جهت به آن مخلصه گفته می‌شود که معتقدند با خوردن آن از شر سم افعی و مار خلاص و امان می‌یابند.

 

۷. درمان کم خونی

استفاده از عرق مخلصه به پیشگیری و درمان خانگی کم خونی کمک می‌کند و مصرف آن به دلیل خونساز بودن به خانم‌ها و دختران جوان توصیه می‌شود.

 

۸. تسکین درد قاعدگی

استفاده از این گیاه به دلیل خاصیت ضد اسپاسمی که دارد، در تسکین درد‌های قاعدگی و کاهش گرفتگی‌های این دوران موثر است. در گذشته از این گیاه هنگام وضع حمل، برای کمک به دفع جفت از طریق افزایش انقباضات رحم استفاده می‌شده است.

 

۹. درمان اگزما

استفاده از مخلصه به صورت ضماد برای بهبود اگزما مفید است و در کاهش آسیب سلول‌های صدمه دیده و التهاب نقش دارد. همچنین برای درمان زخم‌ها، درمان بواسیر و از بین بردن تحریکات موضعی پوست مفید است.

 

۱۰. دفع سموم بدن

مخلصه خاصیت تعریق‌آور دارد و با تولید عرق مفید به دفع سموم بدن کمک می‌کند.

 

مقدار و طریقه مصرف مخلصه

سرشاخه‌ها، گل، برگ و میوه گیاه مخلصه در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌شود. این گیاه به صورت دم کرده، جوشانده و عرق کاربرد دارد و مقدار مصرف آن به صورت عرق مخلصه، یک فنجان همراه با مقداری آب و عسل، بعد از هر وعده غذایی است.

 

گیاه شناسی

گیاه مخلصه که با نام بابونه چشم گاوی، گشنیز کوهی، تریاق کوهی و … نیز شناخته می‌شود از خانواده گیاهان تیره کاسنی است و در کشور ما در ارتفاعات کهکیلویه و بویر احمد، کرج، خراسان، اصفهان، چهارمحال، آذربایجان، همدان، زنجان و اطراف غرب تهران قابل رویش است.
این گیاه ارتفاعی حدود ۳۰ سانتیمتر دارد و ساقه‌های آن شیاردار، پرشاخه و به رنگ سبز مایل به کاهی است. گل‌های این گیاه به صورت گروهی در یک طبقِ مجتمع قرار گرفته است. اطراف و دور طبق را گل‌های زبانه‌ای سفید و قسمت وسط آن را به شکل دایره‌ای، گل‌های زرد طلایی تشکیل داده اند. اسانس آن در قسمت تحتانی گلچه‌های آن قرار دارد که توصیه می‌شود برای افزایش کیفیت و کمیت مواد موثره آن بالافاصه بعد از چیده شدن خشک شود.

 

 

مضرات مخلصه (موارد احتیاطی و منع مصرف)

1. با وجود گسترده بودن خواص گیاه مخلصه زیاده‌روی در مصرف این گیاه باعث بروز خواب‌های آشفته و پریشان، بی‌خوابی، فراموشی و در مواردی لکنت زبان می‌شود.
2. افراد مبتلا به بیماری‌های پروستات، فشار خون، بیماری‌ های قلبی و عروقی، حلق و فلج عضلات بایستی در مصرف مخلصه احتیاط و حتما با نظر پزشک متخصص مصرف کنند.
3. همانند بیشتر گیاهان دارویی استفاده خودسرانه و بدون تجویز پزشک از این گیاه ممنوع است و زنان باردار، شیرده و کودکان بایستی در مصرف آن احتیاط کنند.

 

سخن پایانی

گفتنی است مخلصه از آن گیاهان دارویی است که در قسمت‌های مختلف کشور ما به گیاهان متنوعی گفته می‌شود، بنابراین شناخت و تشخیص دقیق اینکه گیاه مخلصه دقیقا در طب سنتی ایران کدام گیاه است نیاز به تحقیق بیشتر و استفاده از نظرات متخصصان این امر دارد. چنانچه شما اطلاعات دیگری درباره این گیاه و موارد مصرف آن برای درمان بیماری‌ها می‎دانید، لطفا اطلاعات خود را از طریق بخش ارسال نظر با خوانندگان ستاره به اشتراک بگذارید. پیشنهاد می‌کنیم پس از خواندن این مقاله درباره خواص بابونه خشک شده نیز مطالعه کنید.