نویسنده: صفورا دادخواه
بروزرسانی: ۲۸ مرداد ۱۴۰۰
ستاره | سرویس سلامت – تغذیه با شیر مادر بهترین منبع غذایی برای نوزاد است که تمامی نیازهای او را برطرف می‌کند. خیلی از مادران فکر می‌کنند که شیر آنها برای نوزادشان کافی نیست، اما اگر نوزاد خواب آرامی دارد و از نظر وزنی در حالت ایده‌آلی به سر می‌برد، مشکل خاصی از نظر تغذیه برای او وجود نخواهد داشت. با این وجود اگر تصور می‌کنید شیر کمی دارید می‌توانید با راهکارهایی که در این مقاله ارائه شده است، به افزایش شیر خود کمک کنید. برخی از داروهای افزایش دهنده شیر مادر تحت عنوان قرص افزایش شیردهی نیز وجود دارند که در ادامه با برخی از آنها آشنا خواهیم شد.
معرفی برخی از انواع کپسول و قرص افزایش شیردهی
۱. فنلین باریج (Fenelin Barij)
کپسول فنلین باریج (Fenelin Barij) از داروهای افزایش دهنده شیر مادر و حاوی اسانس رازيانه شيرين است. گیاه رازیانه در طب سنتی ایران به عنوان یک داروی ضد نفخ، ادرار آور، دفع كننده سنگ‌های مجاری ادراری و افزایش دهنده شیر بکار می‌رود که به منظور افزایش شیر، باید هر چهار ساعت یک عدد از این قرص مصرف شود.
توجه داشته باشید که اگر به هر یک از ترکیبات تشکیل دهنده این قرص مثل رازیانه حساسیت دارید، نباید از آن استفاده کنید. علاوه بر افزایش شیر، از این دارو برای موارد دیگری مثل رفع قاعدگی دردناک و کاهش خستگی نیز استفاده می‌شود. اگرچه مصرف این قرص در ازدیاد شیر مادر موثر است، اما نباید به صورت خودسرانه مقدار آن را افزایش دهید. توصیه می‌شود برای میزان مصرف داروی افزایش دهنده شیر، با پزشک مشورت کنید.
۲. لاکتودین (Lactodin)
لاکتودین (Lactodin) به عنوان یک داروی کمک کننده به درمان کمبود ترشح شیر در دوران شیردهی استفاده می‌شود. ماده اصلی در ساخت این داروی گیاهی، علف شیر یا گالگا است. مصرف لاکتودین علاوه بر کمک به افزایش شیر مادران، از افت قند خون در زنان شیرده جلوگیری می‌کند. حضور مقادیری از اسانس‌های طبیعی رازیانه و زیره علاوه بر خواص شیرافزایی به عنوان ضد نفخ و طعم دهنده به ترکیبات ساخت این دارو اضافه شده‌اند. لاکتودین با دارا بودن مالت (عصاره جوانه جو) برای تقویت شیر، فسفات کلسیم برای جبران کمبود کلسیم و فسفر، مکملی مفید برای زنان شیرده به حساب می‌آید.
لاکتودین به صورت پودر و در بسته‌های ۱۰ گرمی عرضه می‌شود. برای استفاده از آن می‌توانید در هر بار یک الی دو بسته از این دارو را به صورت خشک یا محلول در آب، شیر یا سایر نوشیدنی‌ها، استفاده کنید. توجه داشته باشید که مصرف لاکتودین در افرادی که منع مصرف کلسیم دارند مانند افراد مبتلا به هایپرکلسیمی، دفع کلسیم در ادرار، سنگ کلیه و انباشت کلسیم در بافت‌ها، نباید مصرف شود. همچنین مصرف آن در افراد مبتلا به دیابت نیز توصیه نمی‌شود.
۳. قرص شیرافزا
قرص شیرافزا حاوی عصاره رازیانه، زیره، شنبلیله است که هر کدام ترشح شیر را تحریک می‌کنند. شنبلیله یک گیاه محرک اشتها بوده که می‌تواند ترشح شیر را زیاد کند و اشتهای مادر را برای تأمین احتیاجات تغذیه‌ای، افزایش دهد. طی تحقیقات صورت گرفته رازیانه، شنبلیله، زیره سبز و شوید همگی بر افزایش شیر مادر تاثرگذار هستند. گیاه رازیانه نیز از زمان‌های گذشته به عنوان گیاه محرک ترشح شیر معروف بوده است. در صورتیکه بتوانید همزمان با مصرف قرص شیرافزا، از توصیه‌های تغذیه‌ای زیر نیز پیروی کنید، افزایش قابل توجهی در شیر را مشاهده خواهید کرد:
- مصرف آب میوه‌های طبیعی و معجون شیر و بادام
- مصرف لبنیات مخصوصا شیر تازه گاو
- مصرف کله پاچه و سیراب شیردان
- مصرف کاهو، رازیانه، بومادران، تخم شاه‌تره، گلپر، بالنگو، زنیان، تخم ریحان و …
- مصرف حبوبات مثل جوانه گندم و ماش
- مصرف انواع آش
عوارض قرص افزایش شیردهی
هر دارویی به موازات اثرات مفیدی که دارد، می‌تواند عوارض ناخواسته‌ای را نیز ایجاد کند. قرص افزایش شیردهی هم از این قاعده مستثنی نیست و می‌تواند عوارضی مثل بروز واکنش‌های آلرژیک و کاهش قند خون را به دنبال داشته باشد. بنابراین احتمال تداخل این دارو با داروهای پایین آورنده قند خون وجود دارد.
ممکن است شما نیز شنیده باشید که مصرف قرص شیرافزا باعث چاقی می‌شود، این موضوع صحت ندارد و استفاده از چنین داروهایی باعث چاقی در مادران شیرده نمی‌شود. همچنین در برخی موارد گفته شده است که مصرف قطره یا قرص شیر افزا رفلاکس نوزادان را تشدید می‌کند، این موضوع نیز صحیح نیست چرا که این دارو تنها هورمون شیری که در بدن مادر تولید می‌شود را تحریک می‌کند. قرص شیرافزا علاوه بر اینکه شیر مادر را افزایش می‌دهد، می‌تواند باعث برطرف شدن اختلالات گوارشی و آرامش نوزاد نیز بشود.
بهترین و بدترین قرص شیرافزا کدام است؟
از آنجاییکه داروهای افزایش دهنده شیر مادر معمولا از ترکیبات گیاهی تهیه می‌شوند، برتری خاصی نسبت به یکدیگر ندارند و تقریبا هر کدام از آنها را می‌توان مصرف کرد. از نظر عوارض مصرف نیز، تقریبا یکسان هستند. البته ممکن است فردی نسبت به برخی از ترکیبات موجود در یک دارو حساسیت داشته باشد که در آن صورت باید داروی خود را تغییر دهد.
نباید تصور شود با مصرف این قرص، مادران در دوران شیردهی به دریافت مواد غذایی چندانی نیاز ندارند، این چنین داروها تنها محرک هستند و برای اینکه بتوانند تاثیر مفیدی داشته باشند باید همراه با یک برنامه غذایی مناسب، استفاده شوند. برای اینکه یک مادر بتواند نوزاد خود را فقط با استفاده از شیر خود سیر کند باید میزان کالری دریافتی او ۵۰۰ واحد بیشتر از زمان‌های دیگر باشد. مصرف میان وعده‌های مناسب در طول روز (مثل میوه یا آبمیوه)، آش، مایعات، شیر و عسل و شیر بادام می‌تواند به این امر کمک کند.
روش‌های خانگی برای افزایش شیر مادر
اگر به تازگی کودک دلبندتان متولد شده، بهتر است قبل از مراجعه به داروخانه و تقاضای شیر خشک کنید، به دنبال روش‌های خانگی و آسان برای افزایش شیر خود باشید. از نظر ارزش تغذیه‌ای هیچ چیز نمی‌تواند جایگزین شیر مادر شود. پژوهش‌های انجام شده در ۳۰ سال اخیر نشان داده، بهترین و کامل‌ترین غذا برای کودک تا سن چهار الی شش ماهگی فقط شیر مادر است. خوشبختانه با استفاده از راهکارهایی که در لینک‌های زیر به توضیح آنها پرداخته‌ایم، می‌توانید شیر خود را افزایش دهید.
امیدواریم از این مطلب استفاده کافی را برده باشید. خواهشمندیم در صورتیکه تجربه مصرف داروی افزایش شیردهی را داشته‌اید، دیدگاه خود را در بخش نظرات با ما و دیگر مخاطبان مجله “ستاره” به اشتراک بگذارید.
