ستاره | سرویس سلامت – زمانی که غده تیروئید نتواند به اندازه کافی هورمون تولید کند، بیماری کم کاری تیروئید بروز میکند. به این بیماری اصطلاحا هیپوتیروئیدی (Hypothyroidism) یا کمکاری غده تیروئید نیز گفته میشود که پس از دیابت شایعترین بیماری در بین بیماریهای غدد درون ریز و در زنان سه برابر شایعتر از مردان است.
تیروئید یک غده درونریز است که در قسمت عرضی حنجره جلوی گلو قرار دارد و دو نوع هورمون با نامهای تری یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) تولید میکند که وظیفه این هورمونها، تنظیم مصرف انرژی، تولید گرما و تسهیل رشد در بدن است. بدن ما با این دو هورمون پیامهایی برای سوزاندن انرژی و همچنین تنظیم متابولیسم دریافت میکند. به این ترتیب تیروئید با آن قد و قواره کوچک خود مسئولیت توانمندی بدن در سوزاندن چربیها، تنظیم وزن و مدت زمان خواب را بر عهده دارد.
انواع کم کاری غده تیروئید
سه نوع کم کاری تیروئید شناسایی شده است:
- شایعترین نوع آن زمانی است که غده تیروئید نتواند هورمون T4 را به اندازه کافی بسازد. (هورمون T4 عملکردهای اساسی بدن را از قبیل ضربان قلب، هضم غذا، رشد فیزیک و ذهنی تنظیم میکند.)
- نوع دیگر از این بیماری زمانی به وجود میآید که غده هیپوفیز به میزان کافی هورمون محرک تیروئید (TSH) تولید نکند. به این بیماری، کم کاری تیروئید هیپوفیزی گفته میشود. (غده تیروئید تحت تاثیر هورمون TSH میباشد). هر بیماری تخریب کننده غده هیپوفیز که باعث آسیب رسیدن به تولید سلولهایی شود که هورمون تحریک کننده تیروئید ترشح میکنند میتواند باعث این بیماری گردد. این هورمون، تیروئید را به تولید میزان طبیعی هورمون تیروئید تحریک میکند.
- نوع دیگری از این بیماری به علت نداشتن عملکرد صحیح هیپوتالاموس به وجود میآید. (هیپوتالاموس ، قسمتی از مغز به حساب میآید که عملکرد غدد کل بدن را کنترل میکند).
علائم کم کاری تیروئید چیست؟
ضعف و خستگی (که میتوانند در سنین بالا نشانههای روشنی از این بیماری باشند)، خواب آلودگی، پوست خشک و خشن، تحمل کم در مقابل سرما، کاهش تعریق، زبان بزرگ (معروفترین علامت در دوران نوزادی)، ورم صورت، فراموشکاری، یبوست، نفخ، افزایش وزن، اختلالات قاعدگی، خارش پوست، سقطهای مکرر، تاخیر در رفلکسها، سیاهی زیر چشم، کمخونی و درد مفاصل و عضلات از علائم کم کاری تیروئید هستند. این بیماری در بالغین سیر کندی دارد و تدریجی است.
عوارض کم کاری تیروئید چیست؟
اگر این بیماری به موقع درمان نشود میتواند عوارض زیر را به همراه داشته باشد:
در بزرگسالان
- چاقی: اکثر افرادی که دچار این بیماری میشوند از چاقی بیدلیل خود شکایت دارند و به دنبال راهی برای لاغری هستند.
- ایجاد زخم معده
- درد مفاصل
- گواتر (بزرگ شدن غده تیروئید)
- بیماریهای قلبی
- مشکلات روحی روانی
- نوروپاتی محیطی (عدم درمان کم کاری تیروئید در طولانی مدت میتواند باعث آسیب دیدن اعصاب محیطی شما شود که نشانههای این آسیب شامل درد، بیحسی، سوزن سوزن شدن نقاط مختلف بدن، ضعف ماهیچهها و یا از دست دادن کنترل برروی ماهیچهها است.)
- ناباروری (سطح پایین هورمون تیروئید میتواند بر روی تخمک گذاری تاثیر بگذارد)
- خطر ابتلا به سرطان کبد در زنان (این مورد در مردان صدق نمیکند)
در کودکان
در صورت عدم تشخیص و عدم درمان به موقع این بیماری در دوران نوزادی، ممکن است عقبماندگی ذهنی و رشد جسمی، لالی، ناشنوایی و یا آسیب ذهنی (کرتینیسم) اتفاق بیفتد. در صورتی که عقبماندگی ایجاد شود، دیگر قابل درمان نخواهد بود.
علت بروز کم کاری تیروئید
- هیپوتیروئیدی اولیه
- هیپوتیروئیدی ثانویه، که ناشی از کمکاری غده هیپوفیز است.
- هیپوتیروئیدی خود ایمنی (اختلال خود ایمنی بیماریای است که در آن سیستم ایمنی بدن شروع به حمله به خود بدن میکند. بعضی از مواقع در این حمله سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله مینماید.)
- برداشتن تیروئید با جراحی (مثلا در گواتر شدید یا سرطان تیروئید)
- کمبود ید، که در این مورد غده تیروئید بزرگ میشود (گواتر)
- استفاده از ید رادیواکتیو یا داروهای ضد تیروئید برای درمان سایر بیماریهای تیروئید
- مصرف داروهایی مانند لیتیوم
- دوز بالای ید و آمیودارون
- التهاب تیروئیدی حاد
رژیم غذایی برای کم کاری تیروئید
اصلاح رژیم غذایی با توجه به نوع بیماری تیروئید بسیار مهم است. در این راستا موارد زیر را مد نظر داشته باشید:
- برخلاف مبتلایان به پرکاری تیروئید، این بیماران باید از مصرف زیاد مواد غذایی گواتروژن پرهیز کنند و سبزیجات را به صورت پخته مصرف نمایند. مواد غذایی گواتروژن دار شامل انواع کلم، شلغم، روغن گلزا (کانولا) ، بادام زمینی، ارزن و سویا است. (سویا میتواند مانع جذب کافی داروهای تیروئید شود. بنابراین باید در مصرف آن احتیاط کرد.)
- توجه داشته باشید که از نمک در پایان پخت غذا استفاده کنید، زیرا در غیر این صورت ید موجود در نمک هنگام برداشتن درب ظرف غذا، همراه با بخار خارج میشود. در این صورت شما میزان ید کمتری از آن چه که انتظار میرود دریافت خواهید کرد. در ضمن نمک ید دار را نباید در شیشههای شفاف و در معرض نور نگهداری کرد. توجه کنید که زیادهروی در مصرف ید خود نیز باعث کم کاری تیروئید خواهد شد.
- تنظیم کالری دریافتی برای جلوگیری از افزایش وزن ضروری است. برای این منظور مشاوره با کارشناس تغذیه، همراه با استفاده از درمان دارویی توصیه میشود.
- اطمینان نسبت به تأمین مقادیر کافی ویتامینهای C ، A، E و ویتامینهای گروه B به ویژه B2 ،B3 ، B6 که برای تولید هورمون تیروئید ضروری هستند لازم است.
– منابع مناسب ویتامین C: توت فرنگی، آناناس، هندوانه، موز ، سیب زمینی و هلو.
– منابع مناسب ویتامین A: جگر، تخم مرغ ، ماهیهای روغنی، سبزیهای سبز رنگ (به جز گیاهان خانوادهای کلم مانند کلم بروکلی، گل کلم، کلم بروکسل. خانواده کلمها کاهش دهنده ید در بدن هستند.)، سبزیها و میوههای زرد و نارنجی رنگ. هر چه این میوهها و سبزیها پررنگتر باشند غلظت ویتامین در آنها بیشتر است.
– منابع مناسب ویتامین E: روغنهای گیاهی، مغز دانهها (به جز بادام زمینی) وغلات.
– منابع مناسب ویتامین B: غلات سبوس دار، گوشت گاو، گوشت ماکیان و ماهی.
تشخیص و درمان کم کاری تیروئید
رضا
سلام من احساس خستگی دارم شب دوسه بار بیدارمیشم بعضی وقتها بدنم سرد میشه افسردگی دارم حساسه خفگی عرق بیش ازعدولی بدنم یخ ولی عرق نکنم روزهرچی میخوابم حساسه خواب میکنم ایابه تیرویید دارم
مدیر سایت
علائم ذکر شده تنها می تواند شما را به داشتن کم کاری تیروئید مشکوک کند. تشخیص قطعی کم کاری تیروئید از طریق آزمایش خون امکان پذیر است.
Samira
سلام من كم كاري تيروئيد دارم بدنم خيليييييي سرد ميشه اصلا تحمل سرمارو ندارم تنبلي تخمدان دارم ناخنام ميشكنه اضافه وضنم اوردم، چند ماه مونده به عروسيم ميتونم خوب بشم؟
مدیر سایت
بله برای درمان کم کاری تیروئید به متخصص غدد مراجعه کنید، با شروع درمان وزن شما نیز کنترل میشود.
صمد
سلام من مرد 47ساله هستم آزمایش دارم تیروئید 7.11هست آیا کم کاره یا پرکار ونیاز به دارو هست یا نه
مدیر سایت
تیروئید شما کم کار است و برای درمان باید تحت نظر پزشک دارو استفاده کنید.
هادی
با سلام من تیروئید کم کار دارم دکتر گفتن سه ماه باید مصرف کنم ولی این قرص مصرف میکنم معده درد میگیرم گاز معده ام زیاد میشه دهانم شیرین میشه چیکار کنم ممنون
مدیر سایت
با پزشک خود مشورت کنید ولی بدون تشخیص وی مصرف دارو را قطع نکنید.
بدون نام
سلام من 36 سالمه شش ماه پیش آزمایش دادم tsh 15.5بود دکتر برام قرص لووتیروکسین روزی یه دونه تجویزکرد بعد از دو ماه دوباره آزمایش دادم tsh 0.01 شده بود دیگه قرص نخوردن الان که آزمایش دادم دوباره رفته بالا و شده 14 دکتر عمومی نصف قرص برای من تجویز کرد الان خیلی نگرانم نمیدونم یه دونه را بخورم یا نصف اگه قصد بارداری داشته باشم چکار باید بکنم ممنون میشم اگه راهنمایی کنید
مدیر سایت
روند درمان کم کاری تیروئید به این صورت است که دوز مشخصی از دارو برای شما تعیین میشود، شما در دورهی مقرر از آن دوز مصرف میکنید تا واکنش بدن نسبت به آن دوز مشخص شود، در صورتی که واکنش غده تیروئید شما نسبت به آن دوز مثبت نبود، پزشک شما دوز جدیدی را برای دوره جدید، برای شما تجویز میکند. در نهایت پس از دو الی سه دورهی سه ماهه، میزان مناسب مصرف از این دارو برای شما مشخص میشود و پس از آن باید از آن دوز استفاده کرده و هر شش ماه یکبار وضعیت عملکرد تیروئید خود را از طریق آزمایش بررسی کنید. بنابراین مطابق تجویز پزشک خود از دارو استفاده کنید و بیشتر یا کمتر از آن استفاده نکنید و بدون مشورت با پزشک خود مصرف آن را متوقف نکنید. برای باردار شدن ممکن است لازم باشد مدتی صبر کنید تا عملکرد تیروئید شما به حالت تعادل برسد و پس از آن به باردرای اقدام کنید. بهتر است در این خصوص با پزشک خود مشورت کنید.
ستاره
سلام و خسته نباشید من ۶ ماهه گلوم درد میکنه بیشتر از یه طرف ریزش موی سکه ای پیدا کردم ناخن هام میشکنه زود احساس خستگی میکنم یکمم افسرده شدم آیا اینا علایم تیرویید برای مشکلم به چه پزشکی مراجعه کنم
مدیر سایت
سلام
برای تشخیص قطعی بیماری باید به دکتر غدد مراجعه کنید.
فریده
سلام من پرکاری تیروئید دارم کم اشتهاوحالت تهوع دارم خیلم لاغرشدم
مدیر سایت
علائم شما نشانههای پرکاری تیروئید است و برای درمان باید تحت نظر پزشک دارو مصرف کنید.
بدون نام
سلام من کم کاری تیروئید دارم ولی خیلی لاغر هستم.
مدیر سایت
علائم این بیماری در افراد متفاوت است و لزوما تمام این علائم در شما وجود نخواهد داشت.
ساره
حدود یک هفته است پلک و زیر چشمام هم خارش داره و میسوزه و ورم کرده دلیلش میتونه کم کاری تروئید باشه.
مدیر سایت
بدون داشتن اطلاعات کافی امکان اظهار نظر وجود ندارد و موضوعی که بیان می کنید می تواند علل مختلفی داشته باشد.
ناشناس
این فقط یه آلرژی ساده هست
زهرا
.سلام خسته نباشین …من دوروزه خیلی بی حالم و حوصله ندارم گردنم و درد میکنه و پشت معدمم داغ میشه …حوصله خندیدنم ندارم و گررفتگی دست و پا هم دارم .سرمم گیج میره مشکل از چیست
بدون نام
سلام من دختری16ساله هستم برای یک دوره 2 ماهه ار داروهای حساسیت ریوی استفاده کردم و الان چند تا از علائم کم کاری تیروتید را پیدا کردم. ایا دلیل کم کاری داروهایی بوده که مصرف کردم؟
مدیر سایت
در این خصوص حتما با پزشک تجویز کننده مشورت کنید.
بدون نام
سلام من ب علت ترویید کم کار موهام ریخته کم شده. آیا با درمان کردن تروئید دوباره موهام مث ثابق میشه؟؟
مدیر سایت
معمولا بعد از مصرف دارو روند ریزش مو متوقف شده و به تدریج و با کمک برخی درمان ها میزان رشد مو افزایش می باید. هرچند ممکن است حجم موهای شما مانند قبل نشود ولی در صورت مراقبت از پوست سر و تقویت مو و نیز مصرف منظم داروهای هورمونی تا حد زیادی جبران خواهد شد.
آرمان
سلام ،من پسری هستم 17 ساله من تا به حال هیچ گونه ازمایشی از بچگی نداده بودم.هفته پیش برای اینکه خواستم ببینم ریزش موهام از چیه و چرا انقدر خسته هستم و اینکه چرا رشد انچنانی نداشتم پیش دکتر رفتم ایشون برام ازمایش کم کاری تیروئید نوشتن من هم ازمایش رو دادم و متوجه شدم واقعا کم کاری تیروئید دارم در ضمن من گاهی اوقات بعضی از چیز ها رو فراموش میکنم اینکه بعضی از وسایلم رو کجا گذاشتم اینا اعلائم تیروئید هست سوال من اینه ایا تیروئید کم کار میتونه در رشد بدن اختلال ایجاد کنه؟حالا من باید چه کار کنم ایا خطرناکه بهبودیش چه مدت زمان میبره
مدیر سایت
علائمی که اشاره کردید به جز فراموشی جزو علایم رایج اختلالات تیروئیدی هستند. در صورتی که تشخیص بیماری و درمان در زمان مناسب انجام شود خطرناک نیست و با دارودرمانی مشکل حل می شود.
Maryam
سلام من از علایمی ک نوشته بودید ضعف و خستگی بی حالی و درد در ناحیه مفاصل ومچ پام و احساس تنگی نفس دارم وزنم بطور غیرعادی درحال بالارفتنه دستهاو پاهام ورم دارن دوسه ماه میشه که این علایم رو دارم ایا ممکنه دلیلش کم کاری تیروئید باشه؟
مدیر سایت
در صورتی که علائم اولیه را مشاهده می کنید جهت تشخیص دقیق تر از آزمایش خون استفاده کنید.
بدون نام
سلام من امروز متوجه شدم کم کاری تیروئید دارم
سوالم اینجاست ک تو مدت زمانی ک دکتر میگه دارو رو مصرف کنیم کافیه؟ آخه میگن درمان نداره
ناشناس
معمولا باید تا آخر عمر از این دارو استفاده کنید، نگران نباشید منم همین بیماری رو دارم و با مصرف دارو خیلی حالم بهتر شده و مصرف دارو هم خیلی مشکل و ناراحت کننده نیست.
نازنین
با سلام
من ۳۵ سالمه و بعد از آزمایش متوجه شدم ک مبتلا به تیروئید کم کار هستم با تمامی علائمش
منتهی من حدودا یک ساله که سر دردی خاص در ناحیه ۴انگشت بالای گوش چپ دارم ک تقریبا یک درد همیشگی هست و فقط کم و زیاد میشه دیگه واقعا آزار دهنده شده و با مراجعه به دکتر و ام آر آی گفتن ک سرم مشکلی نداره و سالمه، میخاستم بدونم ممکنه از کم کاری تیروئید باشه؟
مدیر سایت
بدون انجام آزمایش تشخیص دقیق مشخص نیست.
بدون نام
سلام من 28سالمه یکسال ونیمه ازدواج کردم رفتم دکتر گفت پلی کیستیکم بهم مدروکسی پروژسترون ومتفورمین داد وگفت تا بارداری باید مصرف کنم الانم مشخص شد تیروئید کم کار دارم وبهم قرص دادن خواستم ببینم مصرف قرص تیروئید همزمان با اونا مشکلی نداره یادم رفت بپرسم از دکتر و دوم اینکه ایا اون مشکلمم از کم کاری تیروئید بوده؟
امیر
سلام من چند سالی میشه احساس میکنم خیلی ضعیف شدم آیا کم کاری تیروئید دارم؟ چندبار با فاصله یبوست و نفخ شدید داشتم شبا اصلا نمیتونستم بخوابم و اینکه خیلی به سرما حساس شدم و با کمترین سرما آب ریزش بینی دارم و خیلی سردم میشه 27 سالمه قدم 186 وزنم 70 و اینکه احساس میکنم وزنم اصلا تغییر نمیکنه از 20 سالگی به بعد!
مدیر سایت
کم کاری تیروئید علائمی نظیر افزایش وزن، ضعیف شدن حافظه، ریزش مو و… دارد. برای تشخیص قطعی میتوانید به پزشک عمومی مراجعه کرده و درخواست آزمایش دهید. با انجام آزمایش خون میتوانید به طور قطعی از وجود یا عدم این بیماری مطمئن شوید.
مریم.....
سلام….من ۲۰ سالمه و روز به روز دارم چاق میشم.و جدیدا ورم معده هم پیدا کردم طوری که معده از شکم جلو زده و یک سالی هم میشه ازدواج کردم و تاالان باردار نشدم…یعنی امکان داره که از کم کاری تیروئید باشه؟خطرناک نیست این ورم معده ام؟
مدیر سایت
جهت انجام معاینه و تجویز آزمایشات لازم به پزشک مراجعه کنید.
خوزستان
سلام و خسته نباشید من نزدیک ۱۱سال کم کاری تیروئید دارم.و قرص لوتیروکسین استفاده میکردم تا اینکه یه پنج ماهی اونو قطع کردم.چون خسته شده بودم.نفخ معده پیدا کردم و برای نفخ دارو استفاده کردم .و دوباره قرص لوتیروکسین رو شروع کردم به خوردن.ازماش دادم و T4:3.3بود وTsh:0.149ایا این خیلی خطرناکه و من میتونم با استفاده مجدد قرص ها تیروئیدمو به حالت طبیعی برگردونم؟خیلی نگرانم و نوبت دکتر گرفتم فقط نوبت رو دور دادن بهم.لطفا راهنمایی کنید ممنون
مدیر سایت
بله جای نگرانی نیست، به نظر تیروئید شما پرکار شده است ولی در هر صورت به پزشک خود مراجعه نمائید.