ستاره | سرویس مذهبی – عقیقه کردن به این معناست که بعد از به دنیا آمدن فرزند، گوسفندی را برای او قربانی کنیم. در ادامه نگاه نزدیکتری به آداب عقیقه برای فرزند تازه متولد شده میاندازیم.
در فرهنگ اسلامی بعد از به دنیا آمدن هر فرزندی برخی از اعمال و احکام مربوط به تولد بر عهده والدین فرزند خواهد بود. البته برخی از این اعمال واجب و برخی دیگر مستحب هستند. انجام دادن این موارد میتوانند در نحوه تربیت کودکان و بستر سازی زندگی او برای تربیتی اسلامی و مذهبی مؤثر باشند.
یکی از این اعمال عقیقه برای فرزند است. عقیقه کردن مستحب است، اما تاکید بسیار زیادی بر این مورد شده است. البته انجام این کار مستلزم توانایی مالی والدین است و تأخیر در آن برای افرادی که با گذر زمان وضعیت اقتصادیشان بهتر میشود اشکالی ندارد، چراکه در اصل این عمل مستحبی است.
مرحوم علامه مجلسی در کتابی به نام حلیه المتقین میفرمایند:
“بدان که عقیقه فرزند مستحب مؤکد است، برای کسی که قادر بر آن باشد، و بعضی از علما واجب میدانند، و بهتر است روز هفتم واقع شود، و اگر تا بلوغ طفل تأخیر کند بر پدر مستحبّ است، و پس از بلوغ تا آخر عمر بر خودش مستحبّ است. “
در ادامه این متن عقیقه را تعریف کرده و برخی از آداب عقیقه برای فرزند را ذکر خواهیم کرد.
عقیقه چیست؟
معنای لغوی عقیقه در کتب لغوی این چنین آمده است: “موی سر هر فرزندی که با مو به دنیا آمده است”، اما این واژه با گذر زمان معنای اصلیاش را از دست داده و هم اکنون به معنای حیوانی است که برای فرزند تازه به دنیا آمده ذبح میکنند. در دختر و پسر بودن فرزند هیچ تفاوتی نیست و برای هر دو میتوان عقیقه کرد. برخی معتقدند عقیقه فقط باید گوسفند باشد، اما این نظر تمام کارشناسان دینی نیست.
آداب عقیقه برای فرزند
در روایات معتبر اسلامی و شیعه آمده است که فردی که صاحب فرزند میشود مستحب است در روز هفتم ولادت فرزندش گوسفندی را با نیت دور کردن بلایا و خطرات احتمالی از فرزندش در راه خدا قربانی کند و گوشت آن گوسفند را حد اقل بین ۱۰ نفر تقسیم کند و آنها را اطعام کند.
۱. جنسیت عقیقه
در برخی از روایات وارد شده است که بهتر است جنسیت گوسفندی که عقیقه میشود با فرزند همسان باشد. یعنی اگر فرزند پسر بود گوسفند نر قربانی شود و اگر فرزند دختر بود یک گوسفند ماده عقیقه شود، این مسئله اختلافی است و با مراجعه به روایات دیگر در مییابیم که این تناسب الزامی ندارد و تفاوتی نمیکند. از این اختلاف در منابع میتوان نتیجه گیری کرد که یکی بودن در جنسیت افضل است، اما اگر این مسئله رعایت نشود نیز کفایت میکند و هیچ اشکالی در این نوع عقیقه کردن نیست.
۲. شرایط گوسفند
گوسفندی که برای عقیقه انتخاب میشود شرایط خاصی ندارد و لازم نیست گوسفند بسیار مخصوصی برای این کار انتخاب شود. تنها مسئلهای که در این باره مطرح میشود سایز گوسفند است. امام صادق (ع) در حدیثی فرمودند:
«همانا عقیقه گوسفند گوشتی است (یعنی هدف گوشت آن است)، به منزله قربانی نیست، هر گوسفندی برای عقیقه کفایت میکند، منتها هر چه چاقتر باشد بهتر است».
پس با این وجود عقیقه اگر چاقتر باشد بهتر است، زیرا که گوشت بیشتری دارد و تعداد افراد بیشتری را اطعام میکند.
۳. تقسیم عقیقه
از مواردی که به آداب عقیقه برای فرزند مربوط میشود میتوان به طریقه تقسیم عقیقه اشاره کرد. در این باره افسانهها و خرافات بی پایه زیادی در بین افراد شایع شده است که راه نجات از آنها مراجعه به روایات اصیل و معتبر شیعی است. بنا بر آنچه در کتب روایی مانند اصول کافی شیخ کلینی ذکر شده است مستحب است استخوانهای عقیقهای که سر بریدهاند را نشکنند و به جای آن از بند جدا کنند.
در برخی از شهرهای ایران استخوانها و بدتر از آن گوشت حیوان قربانی را دفن میکنند که این کار سنتی بی پایه و بی اعتبار است و به دلیل اینکه اسراف میشود یکی از گناهان بزرگ است. در روایات آمده است که بهتر است یک ران گوسفند یا یک سوم یا یک چهارم از گوسفندی که برای فرزند عقیقه شده است را به قابله بدهند و اگر بدون قابله به دنیا آمده است گوشت را به مادر میدهند و خود مادر آن را به هر کس که خواست میدهد.
همچنین بهتر است باقیمانده گوشتها را بپزند و افراد نیازمندی که میشناسند را با آن غذا اطعام کنند. در شرایط امروزی که خانوادههای نیازمند به راحتی قابل تشخیص هستند میتوان به راحتی غذای پخته شده یا گوشتهای عقیقه را به صورت بسته بندی به افراد نیازمند رساند. این کار یکی از محبوبترین اعمال مستحبی در نزد پروردگار بوده و از زمان پیامبر اکرم (ص) سنت اهل بیت (ع) بوده است.
به نظر شما عقیقه برای فرزند میتواند در آینده او تاثیر مستقیم داشته باشد؟ دیدگاههای خود را در انتهای این صفحه در قسمت “ارسال نظر” با ما و سایر مخاطبان ستاره به اشتراک بگذارید.