معنی درس آشنای غریبان با آرایه ها و نقش دستوری کلمات

درس سیزدهم کتاب فارسی نهم، یک غزل از قیصر امین پور است با نام آشنای غزیبان که در وضف امام هشتم شیعیان، اما رضا (ع) سروده شده است. معنی درس آشنای غریبان را با آرایه های ادبی و نکات دستور زبانی هر بیت در این مطلب بخوانید. 

لحن خواندن این غزل، لحنی روایی، همراه با بیان عواطف و آرزوهاست. لحن عاطفی، با احساسات، عواطف و خواست‌های انسان پیوند دارد و در پهنه‌های گوناگون نظم و نثر، خود را آشکار می‌سازد. این لحن در شعر، کاربردی گسترده دارد. خواندن متن با این لحن، با کشش آوایی و نرمی آهنگ کلام، تکیه و درنگ‌های مناسب همراه است.

• قالب شعر: غزل
• ردیف: تو را می‌شناسند
• کلمات قافیه: خروشان، پریشان، بیابان، باران، شهیدان، غریبان، خراسان

 

 

معنی درس آشنای غریبان فارسی نهم

۱.

چشمه‌های خروشان تو را می‌شناسند
موج‌های پریشان تو را می‌شناسند

معنی: همه موجودات، حتی چشمه‌های پر جوش و خروش و موج‌های آشفته، تو (امام رضا علیه السلام) را می‌شناسند.

آرایه های ادبی: آشنای غریبان: پارادوکس، استعاره از امام رضا علیه السلام / چشمه، موج، خروشان: تناسب / واج آرایی (حرف ش)/ چشمه ها می شناسند و موج ها می شناسند: تشخیص/ ریگ، بیابان: تناسب / خروشان: پُر سر و صدا / پریشان: آشفته / چشمه‌های خروشان و موج‌های جوشان: استعاره از انسان‌های آزاده، پاک و صادق

نکات دستور زبانی: چشمه‌های خروشان: ترکیب وصفی / موج‌های پریشان: ترکیب وصفی / چشمه،خروشان، پریشان:  واژه مشتق / پریش از مصدر پریشیدن + ان = واژه ی مشتق / می‌شناسند: فعل مضارع اخباری.

⇐ معنی درس آشنای غریبان ⇒

۲.

پرسشِ تشنگی را تو آبی، جوابی
ریگ‌های بیابان تو را می‌شناسند

معنی: همان طور که آب در بیابان برای یک فرد تشنه لازم و حیاتی و ارزشمند است، وجود مقدس امام رضا (ع) هم برای جویندگان حقیقت، مانند آب حیات است و همه اهل نظر و افراد خداشناس او را می‌شناسند.

آرایه های ادبی: تو آبی: تشبیه / تشنگی و آب: تضاد و مراعات نظیر / ریگ ها می‌شناسند: تشخیص

نکات دستور زبانی: پرسش، تشنگی: مشتق / «ی» در آبی و جوابی: اسنادی به معنی هستی / «را» مصراع اول: حرف اضافه به معنی برای / «را» مصراع دوم: نشانه مفعولی

⇐ معنی شعر آشنای غریبان ⇒

۳.

نام تو رُخصت رویش است و طراوت
زین سبب برگ و باران، تو را می‌شناسد

معنی: نام تو به طبیعت اجازه رویش و شادابی می دهد و به همین دلیل برگ و باران تو را می شناسند. (گیاهان و قطره های باران، شادابی خود را از تو گرفته اند.)

معنی کلمات: رخصت: اجازه، دستور، فرمان

آرایه های ادبی: رویش و برگ، طراوت و باران: مراعات نظیر / برگ و باران می شناسد: تشخیص

نکات دستور زبانی: رویش و باران: واژه های مشتق / زین سبب: قید علت / رخصت: مسند

⇐ معنی درس آشنای غریبان ⇒

۴.

هم تو گل‌های این باغ را می‌شناسی
هم تمام شهیدان تو را می‌شناسند

معنی: تمام شهیدان با تو آشنا هستند، همان گونه که تو تمام شهیدان را می‌شناسی. (تمام گل‌ها (شهیدان) (به خاطر هدف مشترک) با هم آشنایی دارند.)

آرایه های ادبی: گل: استعاره از انسانهای خوب / باغ: استعاره از دنیا / گل و باغ: مراعات نظیر

نکات دستور زبانی: « را » در مصراع اول و دوم: نشانه مفعولی / «هم» به معنی همچنین قید تاکید / این باغ: یک ترکیب وصفی / این: صفت اشاره/ می‌شناسی: مضارع اخباری / تمام شهیدان: گروه نهادی / تو: ضمیر شخصی جدا، مفعول جمله

⇐ معنی شعر آشنای غریبان فارسی نهم ⇒

۵.

اینک ای خوب! فصل غریبی سرآمد
چون تمام غریبان تو را می‌شناسند

معنی: ای امام خوب ما، اکنون زمان غریبی و تنهایی به پایان رسید، زیرا که تمام انسان‌های غریب و بیگانه، تو را می‌شناسند.

آرایه های ادبی: خوب: استعاره از امام رضا (ع) / فصل غریبی: اضافه تشبیهی / سرآمدن: کنایه از به پایان رسیدن

نکات دستور زبانی: کل این بیت، یک جمله «غیرساده» / فصل غریبی سر آمد: جمله ی هسته (پایه)، مصراع دوم:جمله ی وابسته (پیرو) / «ی» در غریبی (مصدری) / غریبی: واژه مشتق/ سرآمد: فعل مرکب / اینک: قید زمان / ای خوب: شبه جمله، خوب، صفت جانشین اسم، منظور امام رضا (ع) / چون: به معنی (زیرا)؛ حرف پیوند

⇐ معنی درس آشنای غریبان ⇒

۶.

کاش من هم عبور تو را دیده بودم
کوچه‌های خراسان تو را می‌شناسد

معنی: ای کاش من هم در زمان شما حضور داشتم و آن زمانی که از خراسان عبور می کردی من هم بودم و مانند مردم خراسان حضور تو را درک می کردم، کوچه‌های خراسان با تو آشنا هستند.

آرایه های ادبی: کوچه های خراسان: مجازا از مردم خراسان، یا اینکه شخصیت بخشی به کوچه ها / تلمیح به سفر امام رضا (ع) به نیشابور

نکات دستور زبانی: دیده بودم: ماضی بعید / کوچه: واژه ی ساده / کاش: شبه جمله، قید افسوس و آرزو / هم: به معنی همچنین، نیز: قید تاکید

 

چرا شاعر می‌گوید: «فصل غریبی سرآمد»؟

زیرا شاعر، مردم ایران را عاشق امام رضا (ع) می‌داند و می‌گوید که دیگر حرم ایشان در خراسان تنها و غریب نیست و هر سال چندین میلیون نفر از همه جا به زیارت ایشان نایل می‌شوند؛ پس فصل غریبی و تنهایی ایشان به پایان رسیده است.

کاربران گرامی؛ شما می‌توانید معنی درس زن پارسا با نکات دستوری و آرایه ها را نیز در ستاره بخوانید. نظرات و پرسش‌های خود را درباره معنی درس آشنای غریبان با ما در میان بگذارید.