بنیانا اولین گوساله شبیه سازی شده در خاورمیانه

ستاره | سرویس محتوای کمک درسی – بنیانا اولین گوساله شبیه سازی شده در خاورمیانه با شبیه سازی فام‌تن‌ها به وجود آمده است. در اینجا می‌خواهیم، ابتدا با مفهوم شبیه سازی آشنا شویم و سپس به مراحل تولد تا مرگ این گوساله بپردازیم.

شبیه سازی چیست؟

کلمه کلون‌سازی معمولا برای اشاره به فرآیندی مورد استفاده قرار می‌گیرد که با اصطلاحی فنی‌تر به آن “انتقال هسته سلول سوماتیک یا جسمی” می‌گویند. در این فرآیند DNA (مجموعه فام‌تن‌ها) از سلول یک حیوان بالغ (مثلا یک گاو) که “اهداکننده” نامیده می‌شود، استخراج می‌شود (معمولا یک سلول پوستی که با نمونه برداری به دست می‌آید) و به درون سلول تخمک حیوان مشابه، مثلا یک گاو دیگر تزریق می‌شود.

هسته این سلول تخمک، قبلا خارج شده است؛ بنابراین DNA سلول اهداکننده ماده ژنتیکی همین تخمک است که در حین تکثیر سلول مضاعف خواهد شد. سپس جنین یا رویان جدیدی که به این صورت تشکیل می‌شود، با الکتریسیته تحریک می‌شود تا تکثیر سلولی در آن آغاز شود. زمانی که به یک بلاستوسیست (یک رویان به صورت یک توده سلولی که پس از لقاح تخمک تشکیل می‌شود) تبدیل شد، این رویان به رحم مادر جایگزین منتقل می‌شود.

نوزاد حاصل یک کپی ژنتیکی مشابه با حیوان اهداکننده خواهد بود. گاو‌ها بیش از سایر حیوانات مورد همانندسازی قرار گرفته‌اند، زیرا به دست آوردن تخمک از گاو کمی آسانتر از حیوانات دیگر مانند خوک است.

مراحل شبیه سازی موجود زنده 

۱. هسته زدایی از تخمک گیرنده
۲. انتقال سلول دهنده به درون تخمک گیرنده توسط میکرومانیپولاتور
۳. ایجاد پیوستگی بین سلول دهنده و تخمک گیرنده توسط اتاقک آمیختگی
۴. کشت رویان به دست آمده در انکوباتور به مدت ۵ -۳ روز
۵. انتقال رویان در حال رشد به داخل رحم (مادر میزبان)

به منظور تداوم بخشیدن به قابلیت حیات سلول، منجمد کردن و نگهداری آن در دمای بسیار پایین شیوه‌ای است که دانشمندان از سال ۱۷۰۰ به کار گرفته اند. این فرآیند قابلیت حیات سلول را تا زمان نا محدودی به حالت تعلیق در می‌آورد. این فن آوری به طور معمول برای نگهداری رویان وانواع سلول و بافت‌های شبیه سازی شده انسان و حیوانات کاربرد دارد و سلول‌ها میتوانند بیش از نیم قرن قابلیت حیات خود را حفظ کنند.

شبیه‌ سازی بنیانا اولین گوساله شبیه سازی شده در خاورمیانه

بنیانا اولین گوساله شبیه سازی شده در خاورمیانه زندگی خود را همانند دیگر حیوانات شبیه سازی شده در لوله‌های آزمایشگاهی آغاز کرد و زمانی که جنین اولیه‌ی بنیانا توان رشد طبیعی خود را در روز هفتم زندگی آزمایشگاهی خود اثبات کرد، به رحم مادر جایگزین خود منتقل شد و آبستنی مادر بنیانا پنجاه روز بعد از انتقال جنین قطعی شد.

سلامت بنیانا نه تنها مهر تاییدی بر توانمندی فناوری شبیه سازی محققان کشور بود، بلکه محرک و دست‌مایه‌ی اصلی ادامه‌ی تحقیقات گسترده در جهت انتخاب بهترین گونه‌ی پستاندار اهلی برای شبیه سازی با هدف تولید دارو‌های نوترکیب بود. در این راستا اگر چه شبیه سازی موفق در گاو با تجربه‌ی تلخ از دست رفتن دو گوسالۀ شبیه‌سازی شده «بنیانا» و «تامینا» همراه شد، اما تجربه‌ی کاملا موفق و چشمگیر تولد بزغاله‌ی شبیه‌سازی شده موسوم به «حنا» نشانه‌ی آن بود که گونه‌ی بز بهترین گزینه برای تولید حیوانات شبیه‌سازی شده است.

بنیانا اولین گوساله شبیه سازی شده در ایران است. این گوساله که بنیانا به مفهوم بنیادین و پایه‌ای نام گرفته، اولین تولد موفق گوساله همانندسازی شده در خاورمیانه محسوب می‌شود. تولید گوساله بنیانا در ساعت ۱۵:۳۰ روز شنبه ۲۰ تیر ۱۳۸۸ و پس از گذراندن ۲۷۰ روز کامل حاملگی با انجام عمل سزارین در مجتمع دامپروری نصر در پژوهشکده رویان اصفهان تحقق یافت. این گوساله ۵ روز بعد از بدنیا آمدن به دلایل عفونتی که مشخص نیست چگونه ایجاد شده بود، تلف شد.

تولد این گوساله حاصل یک رشته تحقیقات دامنه‌دار از سال ۱۳۸۲ در تولید انواع حیوانات مزرعه حاصل از IVF، همانندسازی و مهندسی ژنتیک بوده که منجر به تولد گوسفند شبیه‌سازی شده رویانا شده است. تولد بنیانا در نتیجه انجام حدود ۵۰ آزمایش مقدماتی، ۲۰۰ آزمایش اصلی، تولید بیش از ۲۰۰۰ جنین شبیه سازی شده و انتقال ۳۰۰ جنین به ۱۰۰ گاو گیرنده در طول مدت دو سال تحقیق بوده است.

علی رغم میزان بسیار بالای آبستنی اولیه، طی روند انتقال جنین، تعداد بسیار زیادی از این آبستنی‌ها در مرحله بسیار حساس گذر از ماه سوم حاملگی سقط شدند و پنج مورد به مرحله نهایی رسیدند که دو مورد آن‌ها در هفت و نیم ماهگی از طریق سزارین با تولد نوزاد نارس خاتمه یافتند و در نهایت این پروژه منجر به تولد بنیانا شد.

بنیانا روز ۲۰ تیرماه ۸۸ بدنیا آمد، اما متاسفانه چند روز بیشتر زنده نماند. البته حیوانات شبیه سازی به دلیل شرایط خاصی که دارند و همچنین طبیعی به دنیا نیامدن آن‌ها مستعد این دسته از مشکلات هستند. با توجه به زمان بارداری گاو که در نهایت فاصله زمانی ۲۷۰ تا ۲۸۰ روز است بنیانا در حدود ۲۷۰ روزگی به دنیا آمده بود.

در زمان تولد بنیانا، اندام و احشاء آن کاملا سالم بود و هیچ گونه مشکلی نداشت، اما متاسفانه بعد از گذشت یک هفته از تولدش، به علت ناتوانی در برابر یک عفونت ناگهانی تلف شد.