بیوگرافی محمدرضا شفیعی کدکنی، شاعر خوش ذوق ایرانی

محمدرضا شفیعی کدکنی نویسنده و شاعر ایرانی است که در تاریخ ۱۹ مهر ۱۳۱۸ در کدکن متولد شد. در بین اشعارش شعر “در کوچه باغ‌های نشابور” آوازه بیشتری دارد.

ستاره | سرویس چهره ها – بیوگرافی محمدرضا شفیعی کدکنی، شاعر خوش ذوق ایرانی را در ادامه بخوانید.

 

محمدرضا شفیعی کدکنی - بیوگرافی محمدرضا شفیعی کدکنی

 

بیوگرافی محمدرضا شفیعی کدکنی

محمدرضا شفیعی کدکنی نویسنده و شاعر ایرانی است که در تاریخ ۱۹ مهر ۱۳۱۸ در کدکن متولد شد. پدرش شخصیتی شگفت داشت. او برای تهذیب ساختاری شخصیت تنها فرزند خانواده از هر شیوه‌ای استفاده می‌کرد و به درستی که حامل بخشی از فرهنگ و تمدن اسلامی آن روز خراسان بود.

شفیعی کدکنی در توصیف مادرش می‌نویسد تمام کتاب‌های خانه ما را با حافظه وحشتناکش خوانده بود و به خاطر داشت، اشعار خیلی خوبی هم می‌سرود. در مدح امام حسین (ع) و… او به من می‌گفت و من با خط بچه‌گانه‌ام می‌نوشتم، او نوشتن بلد نبود با اینکه سواد فارسی و عربی خوبی داشت نوشتن نمی‌دانست.

 

زندگینامهمحمدرضا شفیعی کدکنی - بیوگرافی شفیعی کدکنی

 

تحصیلات

محمدرضا شفیعی کدکنی هرگز به دبستان و دبیرستان نرفت و از آغاز کودکی نزد پدر خود (که آخوند بود) و محمدتقی ادیب نیشابوری (ادیب نیشابوری دوم) به فراگیری زبان و ادبیات عرب پرداخت. او به پیشنهاد دکتر علی‌اکبر فیاض در دانشگاه فردوسی مشهد نام‌نویسی کرد و در کنکور آن سال نفر اول شد و به دانشکدهٔ ادبیات رفت و مدرک کارشناسی خود را در رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه فردوسی، و مدرک دکتری را نیز در همین رشته از دانشگاه تهران گرفت.

شفیعی کدکنی از سال ۱۳۴۸ تاکنون (۱۳۹۵)، استاد دانشگاه تهران است. دکتر شفیعی همچنین مدتی را بنا به دعوت دانشگاه‌های آکسفورد انگلستان و پرینستون آمریکا  و ژاپن به عنوان استاد به تدریس و تحقیق اشتغال داشت.

 

ویژگی شخصیتی

از ویژگی‌های شخصیتی دکتر شفیعی این است که وی در محافل ادبی به ندرت ظاهر می‌شود و بیشتر در انزوای اهل ادب به سر می‌برد. وی در ‌جوانی ‌به ‌شعر و شاعری ‌پرداخت و ‌نام مستعار ‌(م‌. سرشک‌) را برگزید و طی ‌آشنایی ‌با ‌نیما یوشیج سبک‌ شعر نو را انتخاب ‌کرد. م. سرشک شاعری را با غزل آغاز کرد و در سال ۱۳۴۴ با انتشار کتاب «زمزمه‌ها» و بعدها در مجموعه‌های دیگر توانایی خود را در سرودن غزل و قالب‌های دیگر به خوبی نشان داد.

 

عکس شفیعی کدکنی - زندگی نامه شفیعی کدکنی

 

مجموعه اشعار شفیعی کدکنی

شفیعی کدکنی سرودن شعر را از جوانی به شیوهٔ قدمایی آغاز کرد و پس از چندی به سبک نو مشهور به نیما یوشیج روی آورد. با انتشار دفتر شعر در کوچه باغ‌های نشابور نام‌آور شد. آثار شفیعی را می‌توان به سه گروه انتقادی و نظری و مجموعه اشعار خود وی تقسیم کرد. آثار انتقادی این نویسنده، شامل تصحیح آثار کلاسیک فارسی و نگارش مقالاتی در حوزه نظریه ادبی می‌شود، که بخشی از آن‌ها در زیر آورده شده‌اند. در میان آثار نظری شفیعی کدکنی کتاب موسیقی شعر جایگاهی ویژه دارد و در میان مجموعه اشعارش در کوچه باغ‌های نشابور آوازه بیشتری دارد.

شفیعی کدکنی را باید در زمره شاعران اجتماعی دانست. او در اشعار خود تصویری از جامعه ایرانی در دههٔ ۴۰ و ۵۰ خورشیدی را بازتاب می‌دهد و با رمز و کنایه آن دوران را به خواننده نمایانده، دلبستگی و گرایش فراوان به آیین وفرهنگ ایرانی و بخصوص خراسان را نشان می‌دهد. او از اندک محققین تاریخ و ادب فارسی است که به تاریخ کرامیه پرداخته و کتابی منقح در این باب فراهم کرده‌ است.

کتاب‌های دیگر او مثل موسیقی شعر، صور خیال، ادوار شعر فارسی، زمینه‌های اجتماعی شعر فارسی، از جامی تا روزگار ما امروزه از کتاب‌های کلاسیک نقد ادبی محسوب می‌شوند. او علاقه‌مند به شعر فارسی است و علاقهٔ او به عرفان و نقد ادبی هم از همین‌جا نشأت می‌گیرد.

شفیعی معتقد است که تحولات شعر معاصر فارسی تابعی از متغیر ترجمه‌ است. این نظرگاه بنیاد کتاب وی «با چراغ و آینه، در جستجوی ریشه‌های تحول شعر معاصر ایران» را شکل داده‌ است. برخی دیدگاه‌های وی در این کتاب مورد انتقاد برخی قرار گرفته است.

دکتر کدکنی در طول زندگی گهربار خود بر آثار بسیاری از شاعران مانند اشعار قیصر امین پور تاثیر گذاشته و استاد راهنمای این شاعر معاصر نیز بوده است. همچنین او تحقیقات بسیاری بر اشعار عطار نیشابوری انجام داده است. 

 

عکس محمدرضا شفیعی کدکنی - عکس های محمدرضا شفیعی کدکنی

 

آثار هنری محمرضا شفیعی کدکنی

کتاب‌ها

  • زمزمه‌ها (۱۳۴۴)
  • شبخوانی (۱۳۴۴)
  • از زبان برگ (۱۳۴۷)
  • در کوچه‌باغ‌های نِشابور (۱۳۵۰)
  • بوی جوی مولیان (۱۳۵۶)
  • از بودن و سرودن (۱۳۵۶)
  • مثل درخت در شب باران (۱۳۵۶)
  • هزارهٔ دوم آهوی کوهی (۱۳۶۷)

در اشعار دکتر شفیعی‌ کدکنی‌ چند ویژگی ‌به‌ چشم‌ می‌خورد: شاعر به‌ سنت‌های ‌ادبی‌ ایران ‌و اسلام‌ دلبستگی ‌دارد و این‌ رایحه ‌فرهیختگی ‌را در اشعار خود به ‌بهترین‌ نحو منعکس‌کرده‌ است. دیگر اینکه ‌طبیعت ‌و محیط طبیعی ‌استان‌ خراسان ‌را در اشعار خود آشکار کرده‌ و خواننده ‌را با آمیزه‌ای ‌از خاطرات ‌تاریخی ‌خود و طبیعت‌ عبوس‌ خراسان‌ آشنا می‌سازد. اشعار دکتر کدکنی ‌غالبا رنگ ‌اجتماعی ‌دارد و اوضاع‌ جامعه‌ ایران ‌در دهه‌های‌ چهل ‌و پنجاه ‌شمسی ‌در شعر او به ‌صورت‌تصاویر، رمزها و کنایه‌ها جلوه‌گر است.

 

عکس محمدرضا شفیعی کدکنی - بیوگرافی محمدرضا شفیعی کدکنی

 

او در عرصه تالیف و تصحیح و ترجمه و نقد و تحقیق، بی هیچ تردیدی، چهره‌ای ممتاز در ادبیات ایران است. برخی از آثار نظری و انتقادی و تصحیح و ترجمه به شرح زیر است:

  1. صور خیال در شعر فارسی
  2. موسیقی شعر
  3. تصحیح اسرارالتوحید نوشتهٔ محمد بن منور بن ابی‌سعد بن ابی‌طاهر بن ابی‌سعید میهنی
  4. تصحیح تاریخ نیشابور نوشتهٔ حاکم نیشابوری
  5. از مجموعهٔ آثار فریدالدین عطار نیشابوری، انتشارات سخن: (مقدمه، تصحیح و تعلیقات مختارنامه، مقدمه، تصحیح و تعلیقات مصیبت‌نامه، مقدمه، تصحیح و تعلیقات منطق‌الطیر، مقدمه، تصحیح و تعلیقات اسرارنامه، مقدمه، تصحیح و تعلیقات الهی‌نامه، مقدمه، تصحیح و تعلیقات دیوان عطار (هنوز به چاپ نرسیده‌است)، مقدمه، تصحیح و تعلیقات تذکرةالاولیاء (هنوز به چاپ نرسیده‌است))
  6. مقدمه، ترجمه و تعلیقات بر آفرینش و تاریخ از طاهربن مطهربن مقدسی در دو جلد، نشر آگاه
  7. مفلس کیمیافروش دربارهٔ شعر انوری، انتشارت سخن
  8. زبور پارسی نگاهی به زندگی و غزل‌های عطار، نشر آگاه
  9. تازیانه‌های سلوک در بارهٔ قصاید سنایی، نشر آگاه
  10. در اقلیم روشنایی تفسیر چند غزل حکیم سنایی، نشر آگاه
  11. شاعر آیینه‌ها بررسی سبک هندی و شعر بیدل دهلوی، نشر آگاه
  12. آن سوی حرف و صوت گزیدهٔ اسرارالتوحید، انتشارات سخن
  13. از مجموعهٔ میراث عرفانی ایران، انتشارات سخن: (دفتر روشنایی (دربارهٔ بایزید بسطامی)، نوشته بر دریا (دربارهٔ ابوالحسن خرقانی)، چشیدن طعم وقت (دربارهٔ ابوسعید ابوالخیر)، در هرگز و همیشهٔ انسان (دربارهٔ خواجه عبدالله انصاری)، درویش ستیهنده (دربارهٔ شیخ جام ژنده‌پیل)، زبان شعر در نثر صوفیه درآمدی به سبک‌شناسی نگاه عرفانی)
  14. مقدمه، تصحیح و تعلیقات برحالات و سخنان ابوسعید تألیف جمال‌الدین ابوروح لطف‌الله بن ابی‌سعید بن ابی‌سعد، انتشارات سخن
  15. ادوار شعر فارسی از مشروطه تا سقوط سلطنت، انتشارات سخن
  16. زمینهٔ اجتماعی شعر فارسی، انتشارات اختران ۸۶
  17. قلندریه در تاریخ دگردیسی‌های یک ایدئولوژی، انتشارات سخن ۸۶
  18. ترجمهٔ تصوف اسلامی و رابطهٔ انسان و خدا، نوشتهٔ رینولد نیکلسون نشر سخن
  19. تصحیح غزلیات شمس تبریز انتشارات سخن ۸۸
  20. مقدمه‌نویسی و انتشار تصویر نسخه خطی منظومهٔ علی‌نامه، انتشارات میراث مکتوب ۸۸
  21. مقدمهٔ تحلیلی و تعلیقات بر دیوان قائمیات، نویافته‌ترین دیوان شعری مذهب اسماعیلیه، به تصحیح(( سید جلال حسینی بدخشانی))، انتشارات میراث مکتوب
  22. با چراغ و آینه در جستجوی ریشه‌های تحول شعر معاصر ایران، انتشارات سخن، ۹۱
  23. حالات و مقامات م. امید (مهدی اخوان ثالث)، انتشارات سخن، ۹۱
  24. شاعری در هجوم منتقدان، نقد ادبی در سبک هندی پیرامون شعر حزین لاهیجی، نشر آگه، ۱۳۷۵
  25. مقدمه، تصحیح و تعلیقات مرموزات اسدی در مزمورات داودی از نجم‌الدین رازی، انتشارات سخن
  26. رستاخیز کلمات درس‌گفتارهایی دربارهٔ تئوری فرمالیسم روسی، انتشارات سخن، ۹۲
  27. گزیدهٔ غزلیات شمس، ناشر: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی با همکاری مؤسسهٔ انتشارات امیرکبیر
  28. ترجمهٔ آوازهای سندباد سرودهٔ عبدالوهاب البیاتی، انتشارات نیل، ۱۳۴۸
  29. شعر معاصر عرب انتشارات سخن
یادتون نره این مقاله رو به اشتراک بگذارید.
وب گردی:
مطالب مرتبط

نظر خود را بنویسید