نویسنده: مجله ستاره
بروزرسانی: ۸ شهریور ۱۴۰۰
سپک تاکرا (sepak takraw) ورزشی شبیه والیبال است که به جای دست، از پا برای گذراندن توپ از تور استفاده می شود. این بازی از ورزش های بومی جنوب شرق آسیا است و در تایلند، مالزی، لائوس و اندونزی بسیار محبوب است.
تعریف واژه سپک تاکرا و تاریخچه آن
سپک یک کلمه مالایی به معنای لگد زدن است و تاکرادر تایی به معنی توپ است. در فیلیپین هم این ورزش به سیپا (Sipa) معروف است. والیبال با پا هم نام دیگری است که به این ورزش داده‌اند.
ورزش سپک تاکرا ۵۰۰ سال قبل توسط خانواده سلطنتی در مالزی پایه شکل گرفت و یک بازی سلطنتی محسوب می شد. شکل امروزین این رشته از دویست سال پیش پیدا شد. وزارت ورزش تایلند در سال ۱۸۲۹ برای نخستین بار مجموعه قوانین سپک تاکرا را منتشر کرد.
گروهی به شکل دایره می‌ایستادند و با چوب به توپ ضربه می‌زدند و ساعت‌ها به این بازی می‌پرداختند و تا زمانی که توپ به زمین می‌خورد جزو امتیازات آن گروه محاسبه می‌شد. در سال ۱۹۶۵ تور به این ورزش اضافه شد و به چیزی شبیه والیبال امروزی تبدیل شد. این ورزش در ایران ورزش نو پایی است.
ویژگی های ورزش سپک تاکرا
۱. زمین ورزش سپک تاکرا
اندازه زمین و ارتفاع تور بازی شبیه بدمینتون است. زمین بازی ۱۳/۴ متر در ۶/۱۰ متر است. عرض خطوط مرزی محوطه زمین نباید از ۰/۰۴ متر تجاوز کند.
این بازی تا حد زیادی شبیه والیبال است و هر تیم ۳ بازیکندارد. دو تفاوت مهم ورزش سپک تاکرا با والیبال این است که:
- استفاده از دست در این بازی ممنوع است.
- هر بازیکن می‌تواند قبل از گذشتن توپ از تور بیش از یک‌بار به آن ضربه بزند.
- اگر توپ قبل از افتادن در زمین حریف با تور برخورد کرد، یک امتیاز به حساب می آید.
- ارتفاع میله برای زنان ۱/۴۵ متر از سطح زمین و برای مردان ۱/۵۵ متر می باشد و به طور قائم در ۰/۳ متری از خطوط کناری زمین قرار می گیرد.
۲. بازیکنان ورزش سپک تاکرا
بازی بین دو تیم که هر تیم ۳ بازیکن دارد انجام می شود، یکی از سه بازیکن در عقب زمین قرار می گیرد که به او back گفته می شود و دو بازیکن دیگر در جلوی زمین یکی در سمت راست و دیگری در سمت چپ که به ترتیب راست داخلی و چپ داخلی نامیده می شود.
۳. سرویس
بازیکنی که می خواهد سرویس بزند، پای خود را روی دایره سرویس که در زمین تعبیه شده قرار می‌دهد (پا در این حالت باید ثابت باشد) بازیکنانی که در نیم دایره کناری در چپ و راست زمین (نیم دایره‌ای به شعاع ۹۰ سانتی‌متر که با خط وسط زمین و خطوط کناری مرتبط است) ایستاده‌اند، توپ را برای بازیکن زننده سرویس پرتاب می‌کنند و سرویس توسط او زده می شود پس از انداختن توپ برای بازیکنی که سرویس می‌زند ۲ بازیکن دیگر دوباره به موقعیت دفاعی بازمی‌گردند.
هنگامی که بازی با ضربه سرویس آغاز می‌شود، مهاجم تیم می‌تواند از یک بار تا ۳ بار به توپ ضربه بزند. در هنگام بازی می توان از همه قسمت های بدن به جز دست ها (از بازوها تا سر انگشتان) استفاده کرد.
۴. نحوه امتیاز گیری
هر تیمی که بتواند ۲ ست از ۳ ست بازی را از آن خود کند برنده مسابقه خواهد بود. هر ست ۱۵ امتیاز دارد که در ست سوم تنها کسب ۶ امتیاز برای پیروز شدن تیم مقابل کافی است.
۵. توپ سپک تاکرا
دو نوع توپ در این ورزش مورد استفاده قرار می‌گیرد که یک نوع آن از پلاستیک است و نوع دیگر که در گذشته به‌کار می‌رفت از خیزران و بامبو بوده است. توپ رسمی مسابقات که از طرف انجمن آسیایی ورزش سپک تاکرا شناخته شده است، توپ پلاستیکی است.
توپ سپک تاکرا کروی و دارای ۲۰ تقاطع است.
وزن توپ برای خانم ها و آقایان متفاوت است و برای بانوان بین ۱۵۰ تا ۱۶۰ گرم و برای آقایان ۱۷۰ تا ۱۸۰ گرم و محیط آن ۴۰ سانتی‌متر است. این توپ کوچکتر از توپ هندبال و کمی بزرگ تر از توپ سافت بال است.
۶. سازمان بین‌المللی سپک تاکرا :
سران فدراسیون آسیایی سپک تاکرا (ASTAf) و فدراسیون جهانی سپک تاکرا (ISTAF) هر دو در بانکوک، در تایلند مستقر هستند و ۱۸ کشور نیز به عضویت آن درآمده‌اند.
انواع ورزش سپک تاکرا
در حال حاضر در کل دنیا ۳ نوع سپک تاکرا انجام می‌شود:
- هوپ تاکرا: نوعی تاکرا که شبیه بسکتبال است با حلقه‌ای که از سقف آویزان است و ۵ بازیکن که زیر حلقه هستند باید طی مدت ۳۰ دقیقه با ضربات پا توپ را وارد حلقه کنند.
- دبل تاکرا: با دو نفر بازیکن که روبروی هم قرار می‌گیرند.
- سپک تاکرای ساحلی: مانند والیبال ساحلی روی شن و ماسه ساحلی، که با ۴ بازیکن انجام می‌شود.
