نویسنده: مجله ستاره
بروزرسانی: ۸ آذر ۱۴۰۰
ستاره | سرویس هنر – در دهه ۱۹۹۰ میلادی، زمانی که موسیقی راک دوران اوج خود را طی کرده بود و هنرمندان این سبک از موسیقی، خود را محدود به چارچوب شکل گرفته در این موسیقی می‌دیدند، موسیقی پست‌راک پا به عرصه وجود گذاشت. شاید دلیل بوجود آمدن این سبک از موسیقی، رهایی از چارچوب‌ها و آزادی برای طرح ایده‌های نو و خلاقانه بود. فلسفه پست راک نیز همین “آزادی” است.
موسیقی پست راک
سایمون رینولدز (Simon Reynolds) منتقد موسیقی در نشریه وایر (wire Magazine) در سال ۱۹۹۴ برای اولین بار از واژه “پست راک” استفاده کرد. واژه‌ای که کمتر از ده سال بعد به یک ژانر نوظهور و پرطرفدار در موسیقی تبدیل شد. این واژه در ابتدا به قطعاتی از موسیقی راک اطلاق می‌شد که در ساختار خود دارای نوآوری بودند. از اواسط دهه ۱۹۹۰ این نوآوری‌ها ساختار مشخصی پیدا کردند و آلبوم‌هایی به بازار روانه شدند که از نظر محتوا و فرم با راک متفاوت بودند. در واقع سایمون رینولدز قصد داشت با معرفی این سبک از موسیقی با عنوان پست راک، سبکی از موسقی را معرفی کند که در آن از آلات موسیقی راک استفاده می‌شود ولی نتیجه نهایی آن راک نیست.
سایمون رینولدز منتقد موسیقی، متولد ۱۹ ژانویه سال ۱۹۶۳ در انگلستان
ویژگی‌های ظاهری و شنیداری موسیقی پست راک
قطعات موسیقی پست راک اغلب از ساختارهای تکرار شونده‌ای ساخته می‌شود که به مرور دچار تغییر می‌شوند. معمولاً قطعات موسیقی پست راک طولانی و بدون کلام هستند. گرچه اغلب اوقات پست راک بدون کلام است، ولی این به این معنا نیست که صدای هیچ خواننده‌ای در این موسیقی شنیده نخواهد شد.
وقتی از صدای یک خواننده در موسیقی پست راک استفاده می‌شود، معمولا به شکلی غیر سنتی این اتفاق می‌افتد. هدف این موسیقی انتقال پیام از طریق متن ترانه، مانند سبک‌های دیگر نیست. به همین دلیل، اگر هم کلامی بر روی موسیقی قرار بگیرد، خیلی کوتاه خواهد بود و هدف ساختن فضای بهتری برای کل قطعه موسیقی است. طبق گفته سایمون رینولدز پیرامون پست‌راک، «سفر یک گروه از راک به پست راک اغلب با متن‌های روایت گونه شروع می‌شود، به یک جریان از آگاهی می‌رسد، سپس به کلام به عنوان یک بافت می‌رسد و در نهایت تبدیل به یک موسیقی بدون کلام تمام عیار می‌شود.»
موسیقی پست راک چگونه بوجود آمد؟
شکل گیری موسیقی پست راک، از سه موج صفرم، اول و دوم تشکیل شده است. موج صفرم گروه‌هایی مانند تاک تاک (Talk Talk)، اسلینت (Slint) و گروه انگلیسی بارک سایکوسیس (Bark Psychosis) بودند. سایمون رینولدز با تحلیل و بررسی آلبوم Hex ]در مجله موسیقی موجو (Mojo Magazine)[ که در تاریخ ۱۴ فوریه ۱۹۹۴ توسط گروه بارک سایکوسیس منتشر شده بود، نام پست‌راک را بر این سبک از موسیقی گذاشت.
موج صفرم، خود از تاثیر کارهای بزرگانی چون فرانک زاپا (Frank Zappa) و گروه پینک فلوید (Pink Floyd) بوجود آمد و نباید تاثیر این بزرگان موسیقی راک را بر این شکل‌گیری دست کم گرفت. موج اول افرادی بودند که آن‌را شکل داده و به دیگران معرفی کردند. گروه تورتویز (Tortoise) که یک گروه آمریکایی شکل گرفته در شیکاگو است، پیشگام این موج بود. دو آلبوم Tortoise و Millions Now Living Will Never Die در سال‌های ۱۹۹۴ و ۱۹۹۶ نقشی اساسی در گذار از موج صفرم به موج اول داشت. در این بین گروه کانادایی Godspeed you! Black Emperor یا به اختصار GYBE مهمترین گروه در موج اول به شمار می‌رود. آلبوم F♯ A♯ ∞ که در تاریخ ۱۴ آگوست ۱۹۹۷ منتشر شد، یک شاهکار و تحولی اساسی در این ژانر به شمار می‌رود.
گروه پینک فلوید (Pink Floyd) از بزرگترین و تاثیر گذارترین گروه‌های موسیقی راک به شمار می‌رود
موج دوم از سال ۲۰۰۰ به بعد شکل گرفت و از سال ۲۰۰۵ کار این گروه‌ها بیشتر به چشم آمد. گروه‌هایی مانند God Is An Astronaut، If These Trees Could Talk، This Will Destroy You، Mono و Yndi Halda از معروف‌ترین گروه‌های این موج محسوب می‌شوند. در موج دوم سه رویکرد متفاوت وجود داشت: کپی کاری از کارهای موج اول، بسط و گسترش ایده‌های موج اول، بازگشت به موسیقی راک و ساده کردن ایده‌های موجود.
کپی کردن از موج اول (و حتی در بعضی از موارد از همان موج دوم) باعث رواج پست راک و نفوذ آن در میان مردم شد. رویکرد دیگری که در آن عده‌ای بازگشت به موسیقی راک را انتخاب کردند، باعث شکل‌گیری و بوجود آمدن زیر شاخه‌های دیگری از موسیقی راک مثل ایندی راک (Indie-Rock) و آلترناتیو راک (Alternative-Rock) شد.
با گذر زمان و رسیدن ایده‌های اولیه به موج دوم پست راک، آزادی که در ابتدای مطلب به آن اشاره شد کمتر و محدودتر شد. این محدودیت جدید ناگزیر بود، زیرا همین محدودیت بود که پست راک را فراتر از یک سبک، به یک ژنرال بدل کرد.
ویژگی های موسیقی پست راک
تکرار موتیف‌های موسیقایی، چندخطی بودن، تغییر حالت‌های دقیق، اوج‌های بسیار بلند و فراز و فرودهای فراوان، الگوهایی بود که با تاثیر از ژانرهای دیگر ایجاد و تکرار شد. بی‌کلام بودن قطعات (Instrumental)، قطعه‌های طولانی بین ده تا سی دقیقه، مونولوگ‌ها یا دیالوگ‌هایی با مضمون سیاسی و اجتماعی در ابتدا یا انتهای قطعات و نام‌های طولانی و بعضا عجیب و غریب برای قطعات و آلبوم‌ها و گروه‌ها، نشانه‌هایی بود که در بین گروه‌های پست‌راک تکرار می‌شد.
یکی از ویژگی‌های بارز در گروه‌های موسیقی پست راک، مستقل بودن آن‌ها از منتشر کننده‌های آلبوم‌های موسیقی، تولید کننده‌ها و مدیر برنامه‌هاست. خود گروه‌ها هستند که اقدام به ضبط آلبوم‌هایشان می‌کنند و حتی گاهی یک گروه قوی‌تر به گروه ضعیف‌تر در این موارد کمک می‌کند. گاهی نیز چند گروه با همدیگر کار می‌کنند و ضبط و پخش کارشان را برنامه ریزی می‌کنند. از نظر این گروه‌ها مهم این است که هیچ‌گاه موسیقی آن‌ها در جهت تبلیغات و تجارت استفاده نشود.
در حال حاضر پست راک نسبت به سال‌های اولیه قرن ۲۱، در دورهٔ افول خود قرار دارد. مدت‌هاست که گروه مهم جدیدی در این ژانر ظهور نکرده است. ایده‌های تکراری و محدودیت‌های جدید جا را برای بروز خلاقیت تنگ کرده است و به نظر می‌رسد که باید منتظر زیرشاخه‌های جدید و تلفیق بیشتر با ژانرهای دیگر باشیم. در غیر این صورت پست راک به همان‌جایی می‌رسد که موسیقی راک در دههٔ ۹۰ رسید و به تعبیری دیگر، پست راک همان‌گونه که آغاز شد به پایان خواهد رسید.
