غزل شماره ۴۶۳ حافظ: سلام الله ما کر اللیالی

غزل شماره ۴۶۳ حافظ در زمان تسلط شاه محمود بر شیراز و هنگامی که شاه شجاع در بدترین شرایط دربدری به سر می‌برده سروده شده و به صورت نامه برای او فرستاده شده است. غزل با سلام و درود آغاز می‌شود. تا آن هنگام که روزها و شب‌ها سپری می‌شوند و تا وقتی تارهای دوم و سوم سه‌تار هماهنگ می‌نوازند؛ سلام خداوند بر اراک و ساکنانش باد.

تعبیر و تفسیر این غزل در فال حافظ شما

با غصه خوردن و گریه و زاری کاری پیش نمی‌رود. دست به دعا بردار و از خداوند بخواه که حال دلت بهتر گردد. باقی عمر خویش را که طولانی است به خوبی سپری می‌کنی. خواسته‌هایی در حد و اندازه توانایی‌های خودت بطلب و بلندپروازی را کنار بگذار. اگر زیان دیده‌ای در جایی دیگر مالی به تو می‌رسد، خدا را شکر کن که تنت سلامت است، مال و مقام دنیا در برابر نعمت سلامتی ارزشی ندارند. برای رسیدن به حاجاتت غیر از خدا پیش کسی دست دراز نکن که به بدنامی آن نمی‌ارزد.    

 

غزل شماره ۴۶۳ حافظ با صدای علی موسوی گرمارودی

 

متن غزل شماره ۴۶۳ حافظ

سلام الله ما کر اللیالی
و جاوبت المثانی و المثالی
علی وادی الاراک و من علیها
و دار باللوی فوق الرمال
دعاگوی غریبان جهانم
و ادعو بالتواتر و التوالی
به هر منزل که رو آرد خدا را
نگه دارش به لطف لایزالی
منال ای دل که در زنجیر زلفش
همه جمعیت است آشفته حالی
ز خطت صد جمال دیگر افزود
که عمرت باد صد سال جلالی
تو می‌باید که باشی ور نه سهل است
زیان مایه جاهی و مالی
بر آن نقاش قدرت آفرین باد
که گرد مه کشد خط هلالی
فحبک راحتی فی کل حین
و ذکرک مونسی فی کل حال
سویدای دل من تا قیامت
مباد از شوق و سودای تو خالی
کجا یابم وصال چون تو شاهی
من بدنام رند لاابالی
خدا داند که حافظ را غرض چیست
و علم الله حسبی من سؤالی

 

غزل شماره ۴۶۳ حافظ
غزل شماره ۴۶۳ حافظ

 

معنی و تفسیر غزل شماره ۴۶۳ حافظ

بیت اول

سلام الله ما کر اللیالی
و جاوبت المثانی و المثالی

سلام خدا مادام که شب‌ها پشت سر هم تکرار می‌شوند و تار‌های دوم و سوم عود هماهنگ و پاسخگوی همدیگرند… ادامه در بیت بعد

 

✦✦✦✦

 

بیت دوم

علی وادی الاراک و من علیها
و دار باللوی فوق الرمال

بر دره اراک و ساکنان آنجا و بر خانه‌ای در لوا که بر فراز تپه‌های شنی آنجاست.
این دو بیت موقوف المعانی هستند و معنایشان با یکدیگر یک جمله را می‌سازد.

 

✦✦✦✦

 

بیت سوم

دعاگوی غریبان جهانم
و ادعو بالتواتر و التوالی

به آوارگان دنیا و کسانی که دور از وطن خویشند، دعا می‌کنم و به نوبت و پیوسته برایشان دعا می‌خوانم.

 

✦✦✦✦

 

بیت چهارم

به هر منزل که رو آرد خدایا
نگه دارش به لطف لایزالی

خدایا، به طرف هر اقامتگاه که حرکت کند، او را در پناه مهربانی جاویدان خود نگاهدار.

 

✦✦✦✦

 

بیت پنجم

منال‌ ای دل که در زنجیر زلفش
همه جمعیت است آشفته حالی‌

ای دل، در بند زنجیر گیسوی یار داد و فریاد مکن، چرا که آشفته‌حالی تو در پناه زلف او برابر با کمال آسودگی خاطر و فراغ دل است.

 

✦✦✦✦

 

بیت ششم

ز خطت صد جمال دیگر افزود
که عمرت باد صد سال جلالی

خط سبز موی چهره تو، صد بار تو را زیباتر کرده است. از خدا می‌خواهم که عمرت به صد سال طبق تقویم جلالی برسد.
همچنین به معنای بیت دوازدهم از غزل شماره ۴۵۴ حافظ: ز کوی یار می‌آید نسیم باد نوروزی مراجعه کنید.

 

✦✦✦✦

 

بیت هفتم

تو می‌باید که باشی ور نه سهل است
زیان مایه جاهی و مالی

همواره وجود تو برقرار باشد وگرنه تحمل زبان سرمایه و نقصان مقام و منصب آسان است یعنی تنها چیزی که قابل تحمل نیست، فقدان توست.

 

✦✦✦✦

 

بیت هشتم

بر آن نقاش قدرت آفرین باد
که گرد مه کشد خط هلالی

آفرین بر آن نقاش کبریا که با توانایی خویش، بر گرداگرد ماه صورت یار خط هلالی عذار را ترسیم کرده است.

 

✦✦✦✦

 

بیت نهم

فحبک راحتی فی کل حین
و ذکرک مونسی فی کل حال

عشق و محبت تو در هر لحظه سبب آسایش و یاد تو در هر حال همدم من است.

 

✦✦✦✦

 

بیت دهم

سویدای دل من تا قیامت
مباد از شوق و سودای تو خالی

خاطر دل و کُنه ضمیر من تا قیامت از شور و شوق و خیال عشق تو خالی مبادا.

 

✦✦✦✦

 

بیت یازدهم

کجا یابم وصال چون تو شاهی
من بدنام رند لاابالی

من که رندی بدنام و گناهکاری بی‌باک هستم، کی و کجا به وصال شاهی مانند تو می‌رسم؟

 

✦✦✦✦

 

بیت دوازدهم

خدا داند که حافظ را غرض چیست
و علم الله حسبی من سؤالی

فقط خدا می‌داند که مقصود حافظ از سرودن این غزل چیست و علم خدا مرا از طرح پرسش خود بی‌نیاز می‌دارد.

 

منبع: شرح جلالی بر حافظ با تصرف و تلخیص.

یادتون نره این مقاله رو به اشتراک بگذارید.
وب گردی:
مطالب مرتبط

  • ناشناس

    علامه طهرانی رحمه الله معتقد بودند که این غزل درباره حضرت حجت است.

نظر خود را بنویسید