غزل شماره ۴۳۹ حافظ: دیدم به خواب دوش که ماهی برآمدی

معنی و تفسیر غزل شماره ۴۳۹ حافظ

دیدم به خواب دوش که ماهی برآمدی
کز عکس روی او شب هجران سر آمدی

شب پیش در خواب دیدم یک ماه در آسمان طلوع کرد که از تابش رخسارش شب فراق به سر آمد و به روز وصال مبدل شد.

تعبیر رفت یار سفرکرده می‌رسد‌
ای کاج هر چه زودتر از در درآمدی

خوابم چنین تعبیر شد که محبوب سفررفته از راه می‌رسد، کاش هرچه زودتر از در وارد می‌شد.

ذکرش به خیر ساقی فرخنده فال من
کز در مدام با قدح و ساغر آمدی

ساقی خوش‌یمن من، یادش بخیر باد که همیشه با جام و پیاله شراب از در وارد می‌شد.

خوش بودی ار به خواب بدیدی دیار خویش
تا یاد صحبتش سوی ما رهبر آمدی

چه خوب می‌شد اگر شهر و دیار خود را در خواب می‌دید تا خاطره‌های دوستی‌ها، او را به سوی ما بازمی‌گردانید.

فیض ازل به زور و زر ار آمدی به دست
آب خضر نصیبه اسکندر آمدی

اگر بهره‌برداری از لطف ازلی با قدرت و ثروت به‌دست می‌آمد، آب حیات که خضر یافت، نصیب اسکندر شده بود.

آن عهد یاد باد که از بام و در مرا
هر دم پیام یار و خط دلبر آمدی

یاد آن روز‌هایی به‌خیر که هر لحظه از بام و در خانه، پیغام و نامه آن محبوب به من می‌رسید.

کی یافتی رقیب تو چندین مجال ظلم
مظلومی ار شبی به در داور آمدی

هرگز پاسبان و نگهبان تو این همه فرصت ستمکاری نمی‌یافت اگر شبی مظلومی برای دادخواهی دست دعا به درگاه خدا بلند می‌کرد.

خامان ره نرفته چه دانند ذوق عشق
دریادلی بجوی دلیری سرآمدی

پختگان و مبتدیان راه سیر و سلوک از شور عشق چه می‌دانند؟ در جستجوی شخصی پرحوصله، بی‌باک و برگزیده باش.

آن کو تو را به سنگدلی کرد رهنمون‌
ای کاشکی که پاش به سنگی برآمدی

کاش آن کسی که تو را به سنگدل بودن تشویق کرد، پایش به سنگ مشکلات برمی‌خورد.

گر دیگری به شیوه حافظ زدی رقم
مقبول طبع شاه هنرپرور آمدی

اگر شاعر دیگری مانند حافظ شعر می‌سرود، سخنش مورد قبول و پسند شاه هنرشناس قرار می‌گرفت.

منبع: شرح جلالی بر حافظ با تصرف و تلخیص.