غزل شماره ۳۶۲ حافظ: دیدار شد میسر و بوس و کنار هم

غزل شماره ۳۶۲ حافظ در زمان امیر مبارزالدین در نسخه‌ای جداگانه برای خواجه برهان‌الدین وزیر وقت فرستاده شده است. برخی شارحان به دلیل طولانی بودن آن را قصیده می‌دانند و برخی معتقدند ۱۰ بیت ابتدایی آن در قالب غزل و ۶ بیت آخر در قالب قصیده است؛ چراکه ابیات آغازین درون‌مایه عاشقانه دارند و ابیات پایانی در مدح سروده شده‌اند.

تعبیر و تفسیر این غزل در فال حافظ شما

بخت و اقبال به تو روی آورده است؛ به زودی به مراد و مقصود دل‌ات خواهی رسید و روزگار سعادت و نیک‌بختی فرامی‌رسد. حسودان از میان رفته‌اند و بدخواهی دیگران در اراده تو تأثیری نخواهد داشت. این روزها که همه عوامل دست به دست هم داده‌اند تا تو را به آرزوهایت برسانند، تو نیز نهایت تلاش و کوشش خویش را به‌کار ببند. اعتماد به نفس خود را بیشتر کن. عشق و محبت را سرلوحه کار خود قرار بده. خانه‌ات آباد و دلت شاد خواهد بود زیرا خداوند حواسش به خواسته دل همه بندگان هست، گذر روزها، ماه‌ها و فصل‌ها تو را نگران نسازد.    

 

غزل شماره ۳۶۲ حافظ با صدای علی موسوی گرمارودی

 

متن غزل شماره ۳۶۲ حافظ

دیدار شد میسر و بوس و کنار هم
از بخت شکر دارم و از روزگار هم
زاهد برو که طالع اگر طالع من است
جامم به دست باشد و زلف نگار هم
ما عیب کس به مستی و رندی نمی‌کنیم
لعل بتان خوش است و می خوشگوار هم
ای دل بشارتی دهمت محتسب نماند
و از می جهان پر است و بت میگسار هم
خاطر به دست تفرقه دادن نه زیرکیست
مجموعه‌ای بخواه و صراحی بیار هم
بر خاکیان عشق فشان جرعه لبش
تا خاک لعل گون شود و مشکبار هم
آن شد که چشم بد نگران بودی از کمین
خصم از میان برفت و سرشک از کنار هم
چون کائنات جمله به بوی تو زنده‌اند
ای آفتاب سایه ز ما برمدار هم
چون آب روی لاله و گل فیض حسن توست
ای ابر لطف بر من خاکی ببار هم
حافظ اسیر زلف تو شد از خدا بترس
و از انتصاف آصف جم اقتدار هم
برهان ملک و دین که ز دست وزارتش
ایام کان یمین شد و دریا یسار هم
بر یاد رای انور او آسمان به صبح
جان می‌کند فدا و کواکب نثار هم
گوی زمین ربوده چوگان عدل اوست
وین برکشیده گنبد نیلی حصار هم
عزم سبک عنان تو در جنبش آورد
این پایدار مرکز عالی مدار هم
تا از نتیجه فلک و طور دور اوست
تبدیل ماه و سال و خزان و بهار هم
خالی مباد کاخ جلالش ز سروران
و از ساقیان سروقد گلعذار هم

 

غزل شماره ۳۶۲ حافظ
غزل شماره ۳۶۲ حافظ

 

معنی و تفسیر غزل شماره ۳۶۲ حافظ

بیت اول

دیدار شد میسر و بوس و کنار هم
از بخت شکر دارم و از روزگار هم

ملاقات و بوسه و هم‌آغوشی امکان‌پذیر شد. هم از بخت و اقبال خود و هم از گردش گردون سپاسگزارم.

 

✦✦✦✦

 

بیت دوم

زاهد برو که طالع اگر طالع من است
جامم به دست باشد و زلف نگار هم‌

ای متعبد، دست بردار که اگر بخت همان است که من دارم، جام باده و گیسوی معشوق هم به‌دست من خواهد بود.

 

✦✦✦✦

 

بیت سوم

ما عیب کس به مستی و رندی نمی‌کنیم
لعل بتان خوش است و می‌ خوشگوار هم

ما کسی را به سبب مست بودن و لاابالی‌گری بدگویی نمی‌کنیم چراکه لب سرخ زیبارویان و شراب گوارا هر دو مطبوع و دلپسند هستند.

 

✦✦✦✦

 

بیت چهارم‌
 

ای دل بشارتی دهمت محتسب نماند
و از می‌ جهان پر است و بت میگسار هم‌

ای دل، به تو خبر خوشی بدهم که مسئول اجرای احکام شرع از میان رفته و دنیا از شراب و ساقیان زیباروی شراب‌خور پر شده است.

 

✦✦✦✦

 

بیت پنجم

خاطر به دست تفرقه دادن نه زیرکیست
مجموعه‌ای بخواه و صراحی بیار هم

فکر و خیال را در پریشانی نگاهداشتن کار دانایان نیست دفتر شعری و تنگ شرابی بدست آور و خاطر را از پریشانی رهایی بخش.

 

✦✦✦✦

 

بیت ششم

بر خاکیان عشق فشان جرعه لبش
تا خاک لعل گون شود و مشکبار هم

اولین جرعه‌ای که از لب صراحی می‌ریزد بر گور عاشقان در خاک خفته بپاش تا مزار آن‌ها به رنگ قرمز و به بوی خوش مُشک درآید.

 

✦✦✦✦

 

بیت هفتم

آن شد که چشم بد نگران بودی از کمین
خصم از میان برفت و سرشک از کنار هم

آن زمان گذشت که چشم‌های بدبین، مراقب و از مخفیگاه در حال نگریستن بود. حالا دشمن و اشک از کنار ما نابود شد.

 

✦✦✦✦

 

بیت هشتم

چون کائنات جمله به بوی تو زنده‌اند‌
ای آفتاب سایه ز ما برمدار هم‌

ای مِهر هستی‌بخش، از آنجایی که همه موجودات به امید فیض تو زندگی می‌کنند، سایه لطف خود را از سر ما نیز برنگیر.

 

✦✦✦✦

 

بیت نهم

چون آب روی لاله و گل فیض حسن توست‌
ای ابر لطف بر من خاکی ببار هم‌

ای ابر کرم، از آنجایی که طراوت و شادی لاله و گل در اثر برکت زیبایی توست، باری بر من خاک‌نشین نیز ببار.

 

✦✦✦✦

 

بیت دهم

حافظ اسیر زلف تو شد از خدا بترس
و از انتصاف آصف جم اقتدار هم

حافظ پایبند زلف و اسیر محبت تو شد، از خدا و از دادستانی وزیر مقتدری همچون آصف جم‌اقتدار بیمناک باش.

دکتر جلالیان تنها تا این بیت را معنی کرده‌اند. ادامه ابیات را از شرح دکتر خطیب رهبر نقل می‌کنیم.

منظور از آصف در اینجا برهان الدین ابونصر فتح الدین خواجه وزیر امیر مبارزالدین محمد است. وزیر سلیمان عصر که آصف ثانی است و به اندازه جمشید شاه توانایی دارد.

 

✦✦✦✦

 

بیت یازدهم

برهان ملک و دین که ز دست وزارتش
ایام کان یمین شد و دریا یسار هم

برهان الملک و الدین که از فیض مسند دست وزیری او روزگار دستی بخشنده مانند کان یافت و به توانگری و غنای دریا رسید.

 

✦✦✦✦

 

بیت دوازدهم

بر یاد رای انور او آسمان به صبح
جان می‌کند فدا و کواکب نثار هم

سپهر به یاد تدبیر روشن این وزیر بامدادان جان برخی قربان وی می‌سازد و مروارید‌های ستارگان را در قدمش می‌افشاند.

 

✦✦✦✦

 

بیت سیزدهم

گوی زمین ربوده چوگان عدل اوست
وین برکشیده گنبد نیلی حصار هم

کره خاک همچون گوی در خم چوگان دادگری وی است و این گنبد بلند آسمان که با رویی نیلگون گرداگرد آن را فراگرفته است، نیز مسخر اوست.

 

✦✦✦✦

 

بیت چهاردهم

عزم سبک عنان تو در جنبش آورد
این پایدار مرکز عالی مدار هم

توسن اراده سبک‌پوی تو زمین را که مرکز ثابت فلک بلندمدار و رفیع است، به حرکت درمی‌آورد.

 

✦✦✦✦

 

بیت پانزدهم

تا از نتیجه فلک و طور دور اوست
تبدیل ماه و سال و خزان و بهار هم

تا نو شدن فصل‌ها و جانشین شدن سالی به سال دیگر و ماهی به ماه دیگر زاده حرکت آسمان و شیوه گردش فلک است… ادامه در بیت بعد

 

✦✦✦✦

 

بیت شانزدهم

خالی مباد کاخ جلالش ز سروران
و از ساقیان سروقد گلعذار هم

سرای عظمت وی از بزرگان و نوشگران سروقامت گل‌چهره تهی مباد.
بیت پانزده و شانزده موقوف المعانی است و به یکدیگر بستگی دارد.

 

منبع: شرح جلالی بر حافظ + دیوان غزلیات حافظ به کوشش خلیل خطیب رهبر.

یادتون نره این مقاله رو به اشتراک بگذارید.
وب گردی:
مطالب مرتبط

نظر خود را بنویسید