همه چیز درباره میدان نقش جهان (معرفی، تاریخچه و عکس)

میدان نقش جهان اصفهان یكی از مهم‌ترین جاذبه های گردشگری اصفهان است كه سیاحان و گردشگران خارجی و مسافران ایرانی با شوق از آن دیدن می كنند.

ستاره | سرویس گردشگری – میدان نقش جهان اصفهان یا همان میدان امام اصفهان، از میادین زیبا و تاریخی ایران است، میدانی مستطیل شکل به درازای ۵۰۷ متر و پهنای ۱۵۸ متر در مرکز شهر اصفهان، میدان نقش جهان در تاریخ ۸ بهمن ۱۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و در اردیبهشت ۱۳۵۸ جزء نخستین آثار ایرانی بود که به‌ عنوان میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت جهانی رسید. میدان نقش جهان که بعد از انقلاب اسلامی نام رسمی آن میدان امام شد همانند زنجیری چهار اثر تاریخی بی نظیر را به هم پیوند داده است: مسجد شیخ لطف الله، مسجد امام اصفهان،  سردر قیصریه و بازار قیصریه اصفهان و کاخ عالی قاپو، علاوه بر این بناها دویست حجره دو طبقه پیرامون میدان واقع شده ‌است که عموما جایگاه عرضه صنایع دستی اصفهان است.

 

همه چیز درباره میدان نقش جهان (معرفی، تاریخچه و عکس)

 

تاریخچه میدان نقش جهان

این میدان در زمان حکومت شاه عباس اول و به فرمان وی در محل باغی به نام نقش جهان که گفته می شود مربوط به دوره حکومت سلاجقه در اصفهان بوده، بنا می گردد. در چهار طرف میدان، چهار عنصر معماری نفیس و ارزشمند شامل مسجد تاریخی امام در جنوب میدان، مسجد شیخ لطف الله در شرق، کاخ عالی قاپو در غرب و سر در قیصریه در شمال به دستور شاه پی ریزی و ساخته شده که هر یک در نوع خود شاهکاری بی بدیل می باشند.
 
این میدان در طول حیات خود کاربری های متنوعی را بر عهده داشته است که از جمله می توان به عملکرد سیاسی به لحاظ استقرار کاخ سلطنتی (مراسم تشریفاتی، رژه های نظامی، مراسم تعزیر محکومین و…) عملکرد مذهبی به لحاظ استقرار دو مسجد (اجرای مراسم و آیین های مذهبی، بر پایی نماز جماعت در مواقعی که جمعیت نماز گزار بیش از گنجایش مسجد امام بود) عملکرد تجاری به لحاظ وجود دکانها و قرار گیری در بطن بازار (استقرار چادر های دستفروشان، ازدحام مردم برای خرید و …) عملکرد تفریحی (آتش بازی، چوگان بازی، قاپون اندازی، شاطر دوانی، جشنها و اعیاد ملی، بازیگری، خیمه شب بازی، نقالی و بند بازی).

 

همه چیز درباره میدان نقش جهان (معرفی، تاریخچه و عکس)

 

 

مسجد شاه

مسجدشاه که به نام‌های مسجد جامع، مسجد سلطانی و مسجد امام نیز شهرت دارد، یکی از مساجد میدان نقش جهان در اصفهان است که در طی دوران صفوی ساخته شد و از بناهای مهم معماری اسلامی ایران به ‌شمارمی‌رود. این بنا شاهکاری جاویدان از معماری، کاشی‌کاری در قرن یازدهم هجری است. مسجدِشاه در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره­ی ثبت ۱۰۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
 
ساخت مسجد جامع عباسی که در ضلع جنوبی میدان نقش جهان قرار دارد در سال ۱۰۲۰ ه­. ق به فرمان شاه عباس اول و در بیست و چهارمین سال سلطنت وی شروع گشته و به منظور تزیین میدان، در سال ۱۰۲۵ هجری قمری و در حالی كه هنوز مشغول پی‌ریزی قسمت های دیگر مسجد بوده‌اند، سر در نفیس كاشیكاری معرق آن را به اتمام رسانیده‌اند. این مسجد شاهكاری جاویدان از معماری و كاشیكاری و حجاری ایران در قرن یازدهم هجری است و آخرین تاریخ های ثبت شده در مسجد، سال ۱۰۷۷ هجری قمری یعنی آخرین سال سلطنت شاه عباس دوم و ۱۰۷۸ هجری یعنی اولین سال سلطنت شاه سلیمان و نیز سال ۱۰۹۵ هجری قمری است و معلوم می‌دارد كه اتمام تزیینات و الحاقات مسجد، در دوره‌ی جانشینان شاه عباس اول صورت گرفته است.

 

همه چیز درباره میدان نقش جهان (معرفی، تاریخچه و عکس)

 

 

عالی قاپو

کاخ عالی قاپو که نمونه منحصر به فردی از معماری کاخهای عهد صفوی است، در اوایل قرن یازدهم هجری (بین سالهای ۹۷۱ تا ۹۷۷ خورشیدی) پس از انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان به فرمان شاه‏ عباس اول در اصفهان ساخته شد و شاه صفوی سفرا و شخصیت های عالی‏قدر را در عالی قاپو به حضور می‏پذیرفته است. این کاخ دارای ۶ طبقه است که هر طبقه تزیینات مخصوص دارد. کاخ عالی قاپو طی ۵ مرحله معماری و در زمان جانشینان شاه عباس اول بخصوص شاه عباس دوم و شاه سلیمان بین ۷۰ تا ۱۰۰ سال ادامه و تکمیل یافت.
 
عالی قاپو دروازه مرکزی و مدخل کلیه قصرهایی بود که در دوران صفویه در محدوده میدان نقش جهان بنا شده بودند. عالی قاپو مرکب از دوکلمه عالی و قاپو است که با هم به معنای «سر در بلند» یا «درگاه بلند» هستند. بنای عالی قاپو با ارتفاعی حدود ۳۶ متر تا کف بازار بلندترین عمارت چند طبقه تا چند دهه اخیر در شهر اصفهان بوده است. کاخ عالی قاپو بدلیل اضافات و الحاقات معماری در هر سو نمایی متفاوت دارد به طوری که از جلو بنا از میدان نقش جهان ۲ طبقه از پشت ساختمان ۵ طبقه، از طرفین بنا ۳ طبقه و با احتساب طبقه همکف بعنوان اولین طبقه، در کل ۶ طبقه می باشد.

 

همه چیز درباره میدان نقش جهان (معرفی، تاریخچه و عکس)

 

 

سر در قیصریه

در مقابل مسجد جامع عباسی در شمال میدان نقش جهان ، سردرى قوسی شکل با کاشیکارى مجلل و باشکوه و نقاشی‌های رنگ باخته صفوی هویدا است، که ورودی بازار قیصریه محسوب مـی شود. سـردر بازار قیصریه ورودی باشکوه و اصیل میدان نقش جهان است که بهترین دید و منظر را به این میدان داراست و در زمان صفویان میدان کهن شهر را پس از گذر از بازار به میدان جدید شهر اتصال می‌داده است.
 
در کتاب تاریخچه ابنیه تاریخى اصفهان راجع به بازار قیصریه چنین نوشته شده است: در عقب سردر بـازار شاهى مشهور به قیصریه است که در سال ۱۰۲۹ هجری و ۱۶۱۹ میلادی در برابر قیصریه رم ساختمان گردیده. ایـن بـازار بزرگ‌ترین و با شکوه‌ترین بازارهاى اصفهان بوده است و در وسط بازار محوطه بزرگ مدور شکلى است کـه گنبـد زیبایی دارد و در طرف مغرب کاروانسراى با شکوه شاهى که دو طبقه و داراى تقریباً ۱۵۰ حجره است قرار دارد در مشرق بازار ضرابخانه بوده که حالا تجارتخانه می باشد در این بازار مانند قدیم پارچه هاى گوناگون و قلمکارهـاى اصفهانى و غیره به فروش می‌رسد.
 
شاردن سیاح و جهانگرد مشهور فرانسوی نیز درباره سردر قیصریه اظهارنظر کرده است و در سـفرنامه خـود چنیـن نوشته است: نظر به اینکه همه نویسندگان مشرق زمین در تعیین طالع شهر‌ها از طریق تنجیم بسیار دقیق عمل می‌کنند، آن‌ها احداث اصفهان را در اوج برج قوس تعیین کرده‌اند و از همین رو علامت این برج را بر سردر کاخ و بازار شاهی به تصویر کشیده‌اند. البته شرقی‌ها آن را مثل ما و به شکل نیمی انسان نیمی اســب نقاشی نمی‌کنـن، بلکه به صورت نیمی انسان و نیمی ببر می‌نمایند، ببری که دارای دمی است به شکل افعی بزرگ که نیمه آدمی برج قوس، تیری به سوی دهان آن نشانه گرفته است.

 

همه چیز درباره میدان نقش جهان (معرفی، تاریخچه و عکس)

 

مسجد شیخ لطف الله

مسجد شیخ لطف الله در ضلع شرقی میدان امام و مقابل عمارت عالی قاپو قرار دارد و در سال ۱۰۱۱ تا ۱۰۲۸ هجری قمری به فرمان شاه عباس اول در میدان مذکور ساخته شده است. سال سردر معرق مسجد شیخ لطف الله، در سال ۱۰۱۱ هجری قمری پایان یافت و ساختمان و تزیینات آن در سال ۱۰۲۸ هجری قمری به پایان رسیده است. مسجد شیخ لطف الله یکی از زیباترین مساجد دوره صفویه به شمار می رود که در ابتدا به منظور اجرای مراسم مذهبی خانواده سلطنتی و وابستگان خاص شاه بنا شده بود، اما بعدا به احترام بزرگ ترین شخصیت مذهبی آن عصر، شیخ لطف الله، به نام وی نامگذاری و برای نماز گذاری او اختصاص داده شد.

 

همه چیز درباره میدان نقش جهان (معرفی، تاریخچه و عکس)

 

این مسجد بی نظیر شاهکار دیگری از هنر معماری و کاشی کاری قرن یازدهم هجری قمری در اصفهان به حساب می آید. محراب مسجد شیخ لطف‌ الله با کاشی‌کارى معرق و مقرنس‌هاى بسیار دلپذیر تزیین شده است. درون محراب دو لوح وجود دارد. در اطراف محراب کتیبه‏ هایى به خط علیرضا عباسى به تاریخ ۱۰۱۲ هجری قمری است و خطاط دیگرى که باقر نام داشته است، دیده مى‏شود. در این کتیبه‏ ها روایاتى از پیامبر اکرم و امام ششم شیعیان امام جعفر صادق نقل شده است. اشعارى نیز بر کتیبه ‏هاى ضلع‌هاى شرقى و غربى به چشم می خورد که احتمالاً سراینده آنها شیخ بهایى، عارف دانشمند و شاعر بزرگ دوره صفوى است.
 
معمار و بنّای مسجد، “استاد محمدرضا اصفهانی” است که نام او در داخل محراب زیبای مسجد در لوحه کوچکی ذکر شده است. مسجد شیخ لطف الله از بناهای تاریخی و مذهبی بسیار مشهوری است که تزیینات کاشی کاری داخلی آن، از ازاره ها به بالا، همه از کاشی های معرق پوشیده شده است و داخل و خارج گنبد بی مانند آن نیز از زیباترین گنبد های اصفهان به شمار می رود که از کاشی های معرق نفیس پوشیده شده است. باستان شناسان خارجی در مورد عظمت معماری این مسجد گفته اند: «به سختی می توان این بنا را محصول دست بشر دانست

 

همه چیز درباره میدان نقش جهان (معرفی، تاریخچه و عکس)

 

 

کلام آخر

به غیر از بازدید و شکار عکس‌های زیبا و خیره کننده از میدان نقش جهان و ابنیه پیرامون آن، به شما پیشنهاد می‌کنیم صنایع دستی، سوغاتی و خوراکی‌های داخل و اطراف میدان را نیز خریداری کنید و از بودن در این مکان زیبا لذت ببرید.

یادتون نره این مقاله رو به اشتراک بگذارید.
وب گردی:
مطالب مرتبط

نظر خود را بنویسید