کیست تخمدان چیست؟
کیست تخمدان کیسه پر از مایع است که در داخل و یا در سطح تخمدان بوجود میآید. این کیستها که یک بیماری بسیار شایع در زنان هستند مربوط به سن خاصی نبوده اما با شروع سن باروری احتمال به وجود آمدن آنها بالا میرود و در سنین ۲۰ تا ۴۲ سالگی بیشتر دیده میشوند. این بیماری میتواند موجب دردهای شدید شکمی، اختلالات قاعدگی و موهای زاید ، ناباروری و… شود. این نوع کیست ممکن است حین معاینه لگنی یافت شود. اگر پزشک به وجود کیست مشکوک باشد، اغلب تستهایی را برای تعیین دقیق وجود آن و نوع آن نظیر سونوگرافی درخواست میکند. معمولا قبل از دوران یائسگی به دلیل وجود قائدگی کیستها نیازی به عمل جراحی ندارند و تحت نظر پزشک از بین میروند. بنابراین میتوان گفت خانمهای ۵۰ تا ۷۰ ساله بیشتر در خطر کیستهای بدخیم و سرطانی هستند.
چرا دچار کیست تخمدان میشویم؟
پزشکان معتقدند دلیل اولیه پیدایش کیست های تخمدانی، اختلال در تخمکگذاری است که علت آن میتواند در خود تخمدان یا غیرتخمدانی باشد و در این موارد اغلب با درمان دارویی بیماری رفع میشود ولی با قطع شدن دارو مجددا عود میکند. دلیل دیگر، زیادی هورمون پرولاکتین (هورمون محرک تولید شیر در بدن) به علل مختلف است. کم کاری یا پرکاری تیروئید و سایر اختلالات هورمونی نیز میتوانند باعث کیست تخمدانی شوند.
علائم و نشانههای وجود کیستهای تخمدانی
کیستهای بیخطر معمولا علایم خاصی ندارند و تنها به وسیله روشهای تشخیصی پزشکی همچون سونوگرافی قابل تشخیصاند. اما در برخی از کیستها بروز درد در ناحیه لگن و خونریزیهای طبیعی میتواند نشانهای از وجود کیست تخمدان باشد. برای آگاهی بیشتر درباره علائم کیست تخمدان مطلب علائم کیست تخمدان چیست؟ + علت، عوارض راه های درمان کیست تخمدان زیر را مطالعه کنید.
آیا این کیستهای تخمدانی خطرناکاند؟
کیستهای فیزیولوژیک تخمدان که خودبهخود ممکن است برطرف شوند، اندازهای کوچکتر از شش سانتیمتر دارند. بنابراین برای تودههای ساده که محتویات داخل آن مایع و شفاف است و کدورتی دیده نمیشود، معمولا جای نگرانی وجود ندارد اما در صورتی که مایع داخل کیست شفاف نباشد، دیوارههای ضخیمی در آن دیده شود یا اندازهاش بیشتر از شش تا هشت سانتیمتر باشد، نیاز است بررسی دقیقتر انجام شود.
روشهای درمان کدامند؟
خیلیها فکر میکنند تنها راه درمان کیستهای تخمدان، جراحی و خارج کردن توده است در حالیکه پزشکان معتقدند براساس سن و شرایط جسمی بیمار، علائم بیماری و مشخصات سونوگرافی و آزمایشهای خون باید درباره روش درمان تصمیمگیری کرد. به طور کلی روشهای درمانی برای این بیماری شامل موارد زیر میباشد:
درمان دارویی
اغلب کیستها که کیستهای فیزیولوژیک تخمدان هستند با یک درمان دارویی معمولی برطرف خواهند شد و حتی اگر بیمار کیست ساده فیزیولوژیک داشته باشد و هیچ دارویی هم مصرف نکند، انتظار میرود کیست پس از دو ماه کوچکتر شود، اما اگر بعد از این مدت، اندازه کیست تغییر نکند یا بزرگتر شود، باید دنبال پیدا کردن علت اصلی و درمان صحیح آن باشیم.
جراحی باز
در بیماری که کیست تخمدان دارد، اگر علایم غیرعادی رخ دهد، ممکن است کار به جراحی بکشد، مثلا کیست پاره شود و یا دردهای شکمی و لگنی حاد و علایم خونریزی داخل شکمی پیدا شود، اکثرا کار به جراحی میکشد. در حالتی که کیست خیلی بزرگ شود و یا آنکه پس از چند دوره درمان طبی به درمان جواب ندهد نیز باید جراحی شود.
لاپاراسکوپی
در صورت ایجاد درد شدید، از بین نرفتن خود به خود کیست تخمدانی و یا مشکوک بودن تومور، میتوان آن را با لاپاراسکوپی یا در صورت نیاز با لاپاراسکوپی باز خارج کرد. به محض خارج کردن کیست، تومور به یک پاتولوژیست ارجاع داده میشود تا به منظور تشخیص نهایی نوع کیست موجود، بافت را در زیر میکروسکوپ آزمایش کند.
درمانهای گیاهی
علاوه بر درمانهایی که در بالا ذکر شد متخصصان طب سنتی معتقدند استفاده از برخی گیاهان دارویی در این زمینه بیتاثیر نیست. برای آشنایی با درمان کیست تخمدان با روشهای گیاهی و طبیعی به مطلب درمان کیست تخمدان با رازیانه و عرق رازیانه رجوع کنید.
توصیههایی برای افراد مبتلا به کیستهای تخمدانی
پیروی از رژیمهای غذایی غنی از چربی و گوشت قرمز، احتمال بروز بیماری اندومتریوز را افزایش میدهد و به همین دلیل توصیه میشود، کسانی که سابقه این بیماری در خانوادهشان وجود دارد، بیشتر از رژیم غذایی حاوی سبزیجات و میوهها استفاده کنند. همچنین بارداری و شیردهی از دیگر عواملی است که میتواند احتمال روبهرو شدن با این بیماری را کاهش دهد. لازم به ذکر است که خانمهایی که کیست تخمدان دارند و دارو مصرف میکنند، باید از حرکات ورزشی و کششی، دو ومیدانی، شنا، یوگا و نظیر آن پرهیز کنند.
هشدار
تمام خانمها باید سالی یکبار به متخصص زنان مراجعه کنند و تحت معاینه قرار گیرند. به خصوص پس از سن ۵۰ سالگی که مشکلات خطرناک تخمدانی (سرطانها) شایعتر است و از این سن باید هر شش ماه یکبار حتما مورد معاینه دقیق قرار گیرند. سادهاندیشی هرگز در هیچ مسأله پزشکی مجاز نیست، به خصوص در مورد مسأله تخمدان که عضوی کلیدی است و سلامتی و شادابی و زایندگی زن مستقیما با آن در ارتباط است. به همین دلیل خانمها باید حساس باشند و مثل یک نگین الماس آن را گرانقیمت بدانند.