نویسنده: مجله ستاره
بروزرسانی: ۱۶ شهریور ۱۴۰۰
ستاره | سرویس ورزش – وزن متعادل یکی از رازهای سلامتی است. همانطور که چاقی می‌تواند سلامتی انسان را تهدید کند. عوارض لاغری زیاد را نیز نباید دست کم گرفت. لاغر شدن زیاد نه تنها شما را سالم‌تر نمی‌کند بلکه از لحاظ زیبایی و تناسب اندام نیز قطعا در وضعیت مطلوبی قرار نخواهید گرفت. در این نوشتار به عوارض لاغری بیش از حد و راهکارهای افزایش وزن پرداخته‌ایم.
کمبود وزن
نماد توده بدن یا BMI پایین ۱۸٫۵ را کمبود وزن می دانیم. متاسفانه بیشتر کسانی که کمبود وزن دارند متوجه این نیستند که بیشتر مشکلات سلامتشان مربوط به وزنی است که دارند. تیتر بیشتر خبرها از خطرات چاقی می‌گویند و ما نیز بیشتر اوقات به کسانی که لاغر هستند خوش‌شانس می‌گوییم.
یکی از علل این مشکل کمبود وزن احتمالا با هورمون‌های بدن در ارتباط است. افراد لاغر ممکن است کمبود استروژن داشته باشند، هورمون زنانه‌ای که برای سلامت مردان و زنان مهم است.
محققان طی آماری که از آمریکا گرفته‌اند متوجه شدند سالانه ۳۴٫۰۰۰ مرگ بر اثر کمبود وزن در این کشور اتفاق می‌افتد. این آمار با سالانه ۱۱۲٫۰۰۰ مرگ بر اثر چاقی مقایسه می‌شود، و با توجه به تعداد کم افرادی که کمبود وزن دارند متوجه می‌شویم مرگ و میر بر اثر لاغری نیز زیاد است.
عوارض لاغری زیاد
۱- مشکلات بارداری
خانم‌هایی که قبل از بارداری BMI پایینی دارند ۷۲ درصد بیشتر در خطر سقط جنین در سه ماه ابتدایی هستند. دلیل این اتفاق کمبود استروژن است، این هورمون که توسط سلول‌های چربی تولید می‌شود به باروری و بارداری سالم کمک می‌کند.
تهوع مزمن در دوران بارداری نیز از عوارض لاغری زیاد می‌باشد. در بسیاری از این خانم‌ها حس بد اول صبح (در خانم‌های باردار شایع است) تبدیل به تهوع و استفراغ شدید می‌شود. این تهوع و استفراغ خانم باردار را دچار سو تغذیه و کم آبی شدید می‌کند. چنین وضعیت مادر و جنین را در خطر جدی قرار می‌دهد و نیازمند مراقبت‌های پزشکی ویژه است.
تحقیقات نشان داده خانم‌هایی که قبل از بارداری کمبود وزن دارند ۴۳ درصد بیش از دیگران در خطر بستری شدن در بیمارستان به دلیل مشکلات بارداری هستند.
۲- شکستن استخوان‌ها
یک خانم هرچه لاغرتر باشد تراکم استخوانش نیز کمتر است. چربی ساخت استروژن را که بدن برای سالم نگه داشتن استخوان‌ها نیاز دارد سوخت رسانی می‌کند. کمبود استروژن می‌تواند استخوان‌ها را ضعیف و شکننده کند و یکی از راه‌های جلوگیری از شکستگی استخوان در خانم‌های میانسال این است که مقداری وزن اضافه کنند.
تحقیقات نشان داده اضافه کردن حتی ۴٫۵ کیلو بین سنین ۴۰ تا ۶۰ می‌تواند باعث افزایش تراکم استخوان و کاهش خطر شکستگی استخوان شود. در یک تحقیق دیگر نیز مشخص شد اضافه کردن وزن تا حد وزن طبیعی از ۲۵ سالگی به بعد تا حدود زیادی از شکستگی لگن در میانسالی جلوگیری می‌کند.
۳- آرتروز و بیماری قلبی
یکی از عوارض لاغری برای افراد لاغری که آرتروز دارند، احتمال بیشتر خطر مرگ بر اثر بیماری قلبی در میانسالی است. محققان بر این عقیده هستند که لاغرها آثار التهاب مربوط به آرتروز شدید را در نقاط دیگری از بدن خود تجربه می‌کنند، و این می‌تواند تاثیری مرگبار روی قلب باشد.
۴- خودکشی
لاغری یعنی خطر بیشتر تصمیم به خودکشی. تحقیقات نشان داده مردان لاغر در مقایسه با افرادی که وزنی طبیعی دارند ۱۲ درصد بیشتر در خطر تصمیم به خودکشی هستند. این در حالی است که مردان با اضافه وزن ۱۲ درصد کمتر میل به چنین کاری دارند. احساس ضعف دائمی می‌تواند باعث تاثیر منفی روی روحیه فرد شود.
این نیز ممکن است که بدن مردان لاغر به اندازه کافی هورمون سروتونین نسازد، این هورمون باعث احساس شادی در مغز می‌شود. آمارها نشان داده افراد لاغر نسبت به افراد چاق بیشتر در خودکشی موفق بوده‌اند. متخصصان می‌گویند دلیل این موفقیت را می‌توان وضعیت بدنی افراد لاغر دانست چون راه‌های خودکشی برای آنها نسبت به افراد چاق هموارتر است. همچنین خودکشی با دارو برای کسی که اضافه وزن دارد کمتر از فردی با کمبود وزن خطرناک و کشنده است.
۵- ناباروری در مردان
به نظر می‌رسد بین وزن و اسپرم ارتباط وجود دارد. لاغری بیش از حد می‌تواند به باروری یک مرد آسیب برساند. در تحقیقی مشخص شد، تعداد اسپرم‌ها در کسانی که کمبود وزن دارند بیش از یک سوم کمتر است که یکی از دلایل مهم ناباروری می‌باشد.
متخصصان بر این باورند که کمبود استروژن نیز که توسط ذخیره چربی مردان تولید می‌شود، ممکن است قسمتی از مشکل باشد، چون تعادل تستوسترون و استروژن برای تولید اسپرم ضروری است.
۶- سوانح رانندگی
در تصادف‌ها بهتر است چاق باشیم تا لاغر! آمار می‌گوید افراد چاق به لطف چربی اضافه می‌توانند جان سالم به در ببرند. نبود لایه چربی در کسانی که کمبود وزن دارند آنها را بیشتر در خطر مرگ قرار می‌دهد.
سایر عوارض لاغری عبارتند از:
- افزایش احتمالا دیابت نوع۲ در مردان لاغر
- بیماری‌های ریوی، قطع قاعدگی و شکستگی استخوان در میانسالی در زنان لاغر
- احتمال بیشتر در ابتلا به افسردگی و مشکلات روحی و روانی
- احساس خستگی دائمی و زودهنگام
- پوکی استخوان، کم‌خونی و کمبود مواد مغذی (که خود باعث تشدید کمبود وزن می‌شود)
- کاهش مقاومت بدن در برابر عفونت‌ها و تاخیر در التیام زخم
- کم‌خونی، ریزش مو، اختلال گوارش و عدم تحمل سرما
درمان لاغری با ورزش و رژیم غذایی
تنها راه تناسب اندام و جبران کاهش وزن در افراد لاغر انجام دادن تمرینات ورزشی صحیح در کنار تغذیه مناسب است. ورزش موجب داشتن تناسب اندام و در عین حال حفظ و کسب سلامتی در افراد لاغر می‌شود اما نمی‌توان نقش تغذیه صحیح را در این میان نادیده گرفت. در این زمینه به نکات زیر توجه کنید:
- باید بدانید که رژیم افزایش وزن به زمان نیاز دارد. باید کم کم حجم ماده غذایی را بیشتر کنید و به تدریج تغییرات را وارد بدن کنید تا بدن دچار اختلالات الکترولیت و ناراحتی معده و قلبی نشود.
- هرگز یک وعده غذایی یا میان وعده‌ها را فراموش نکنید و سعی کنید سر وقت غذاها را بخورید.
- مکررا خود را به خوردن غذا تشویق کنید.
- در دو سه هفته اول استفاده از کپسول مولتی ویتامین میترال یک عدد در روز می‌تواند نیازهای ویتامینی شما را تامین کند و نیز سبب بهبود اشتهایتان می‌شود.
- از چربی‌های مایع مثل روغن کانولا، روغن زیتون، کره بادام زمینی که اسیدهای چرب ضروری و خوبی دارند برای سالاد استفاده کنید.
- می‌توانید به سوپ‌تان خامه، ماست و یا انواع جوانه‌ها را بیفزایید. جوانه‌ها جزو کاملترین مواد غذایی هستند که با مصرف آنها، ویتامین‌ها و پروتئین‌ها و املاح معدنی مفیدی را به بدن می‌رسانند. می‌توانید آنها را همراه با سالاد میل کنید.
- حتما ورزش و پیاده‌روی را انجام دهید زیرا سبب افزایش اشتهای شما می‌شود و نیاز بدنتان را به غذا افزایش می‌دهد. ورزش شما را لاغرتر نمی‌کند بلکه سبب شادابی و نشاط، تناسب اندام و رهایی از عوارض لاغری خواهد شد.
