نویسنده: مجله ستاره
بروزرسانی: ۱۰ شهریور ۱۴۰۰
ستاره | سرویس سلامت – باد فتق عبارت است از بیرون زدگی اعضا و بافتهای داخل شکم به علت ضعف جداره شکم که بیشتر در اطراف ناف رخ میدهد. همچنین در نوعی دیگری از فتق، مایع داخل شکمی در اطراف بیضه تجمع می یابد. عموما باد فتق در اثر برداشتن اجسام و بارهای سنگین که فشار زیادی وارد می کند ایجاد میگردد، همچنین از دیگر علتهای ایجاد فتق، پریدن از روی بلندی بر روی دو پا و یا گریه شدید در دوران نوزادی و طفولیت است. همچنین در برخی موارد به طور مادرزادی در نوزادان تازه متولد شده این مشکل وجود دارد.
انواع فتق
اصولا این مشکل، به علت ضعف عضلات دیواره شکم رخ میدهد و یکی از مهمترین دلایل آن اجتماع محتویات شکم به زیر پوست است. هرگونه، ضعف در عضلات شکمی، باعث بیرون زدگی دستگاه گوارش می شود که منجر به احساس برجستگی یا ورم در زیر پوست می شود. اگر بیرون‌زدگی اجزا به سمت داخل باشد به آن فتق داخلی و چنانچه بیرون‌زدگی به سمت خارج باشد، فتق خارجی نامیده میشود.
به طور کلی باد فتق ایجاد شده بیشتر در سمت راست مشاهده میگردد، و در بقیه موارد به صورت دو طرفه است. همچنین این مشکل در بین نوزادان و نوجوانان پسر بیشتر از دختر بچه ها بروز میکند.
علایم تشخیص باد فتق
اولین علامت فتق، احساس درد در ناحیه آسیب دیده و بعد از آن ایجاد تورم و برجستگی است. ولی به منظور تشخیص اصلی و صحیح باد فتق نیاز به انجام آزمایشات مختلف، عکسبرداری و سونوگرافی است، به ویژه اگر فتق از نوع داخلی باشد.
انواع فتق در بین مردان و زنان کدام است؟
فتق براساس ناحیه مورد آسیب و جنسیت فرد به انواع زیر دسته بندی میگردد:
- فتق بیضه: یکی از شایعترین انواع فتق که در بین پسر بچه ها و مردان شایع است، فتق بیضه میباشد. در این حالت برآمدگی در کشاله ران یا کیسه بیضه مشاهده میگردد.
- فتق رانی: در این حالت برجستگی و برآمدگی در ناحیه بالای ران ایجاد میشود. این نوع فتق در بین زنان شایعتر میباشد.
- فتق نافی: این نوع بادفتق بیشتر در اطراف ناف مشاهده شده و اکثرا در بین نوزادن دیده میشود. در برخی از نوزادان از همان ابتدای تولد اطراف ناف و خود ناف برجسته بوده که این حالت به مروز زمان و تا یک سالگی خود به خود و به مرور بهبود یافته و برجستگی به داخل برمیگردد.
- در صورتیکه فتق نافی در بزگسال ایجاد شود، عموما بالای ناف مشاهده شده و در این حالت برای درمان حتما نیاز به عمل جراحی است.
- فتق برشی: این نوع فتق، در اطراف زخم هایی که به طور کامل بهبود نیافته اند، بیشتر مشاهده میشود. عفونی شدن بعضی از زخمهای ناشی از عمل جراحی محل و اطراف زخم را مستعد فتق برشی می کند. در برخی موارد فتق برشی حتی تا حدود ۲ سال بعد از عمل جراحی ظاهر شده است.
راههایی برای کمک به درمان باد فتق
- برای درمان فتق، در موقع شدت و فشار، شخص بیمار باید به پشت بخوابد و پاها را بلند کند. این عمل کمی از شدت درد میکاهد.
- از دیگر راههای درمان ماساژ در حمام آب گرم است.
- استراحت و پرهیز از از کارهای پر تحرک و استفاده از غذاهای سبک کمک موثری برای تخفیف درد این بیماری است.
- استفاده از ضماد نعنا نیز برای درمان باد فتق و ورم بیضه ها مفید بوده و در تخفیف درد آن بسیار مفید است.
- ضمادهای دیگری نیز نظیر ضماد تهیه شده با مصطکی، کندر، اقاقیا، گلنار، شوید، برگ درخت سرو و گیاه صبر زرد نیز برای درمان بادفتق موثر بوده، میتوان این گیاهان را با یکدیگر مخلوط نمود و بر روی بیضه ها قرار داد.
سخن آخر
به طور کلی درمان بادفتق عمل جراحی است و اصولا هر معالجه ای غیر از انجام عمل جراحی موقتی بوده و بیماری را کاملا درمان نمیکند. برای درمان فتق های کوچک از درمانهای سرپایی با بی حسی موضعی استفاده میشود و برای فتق های بزرگ حتما نیاز به جراحی است. بعد از عمل جراحی بیمار بایستی استراحت مطلق داشته و از انجام هر گونه کار پرتحرک، سنگین، انجام ورزش، و برداشتن اجسام سنگین به مدت چند هفته یا چند ماه پرهیز نماید.
